Wp/vmf/Nämberch

Der Adigl is in Nämbercherisch gschriim.

Nämberch mied seina Burch drieber

Nämbercher Wabbm

Nämberch (deidsch: Nürnberg) lichd in Bayan im Regierungsbezirg Middlfrangng un´ is mied ungfähr 500.000 Eiwohnern däi grässde Schdadd in Frangng. Middn durch Nämberch durch fliesd däi Bängerds. Ball um däi ganze Aldschdadd gänga heid nu Mauern außn rum und aff am Buggl inna drinna schdäid däi Nämbercher Burch. Im Joahr 1050 is Nämberch zum erschdn Mol alz Nuorenberc erwähnd worn. Nämberch woar lang a freie Reigsschdadd un´ im Middlalder hamm zeidweis alle Gaiser vom Reich in Nämberch amol an Reigsdooch abhaldn mäin.

Nämberch hodd an eichna Diergarddn. Außerdemm is Nämberch die Heimad vom 1. FCN (1. Foussboll Glubb Nämberch).

Urschbrung vom Noma

Ma hoddd lang iberleechd, wos Nämberch eingdli hassd. Manche ham scho denggd, es woar "äm Nero sei Berch" odder es hassd nix anderschd wäi "nuur a Berch" (alzo "blousss a Berch"). Des schdimmd obber vermudli ned. Am woahrschainligsdn is, dass däs af a ganz alds Wordd, nämli "Nor" odder "Nür" zrigg gäid, wuo ssuwas wäi "naggerder Fels" odder "schdaanicher Agger" hassd. Nämberch hassd dann so vill wäi "Felsberch" odder "Schdaaberch".

Gschichde

Nämberch hodd an Mauerring, der wou fasd kombledd um däi Aldschdadd rumgäid

Aldschdadd an der Bängerds

Däi erschde Nennung vo Nämberch schdammd as´n Joahr 1050. In dera sugnanndn Sigena-Urkundn hoddd si der Adliche Richolf däi Freilassung vo anner Fraa miid Noma Sigena beschdädichng loun, däi vurher a Laibeichne gween is.

Allerdings woar zumindesd der Burchberch scho vurher bsiedld. Im Joahr 1990 hodd ma` under der Kaiserburch a Rundkabelln as der Salierzeid gfundn un` 2001 sin´s af an Salischn Burchfried und Resde vo anner aldn Wehrmauer gschdoussn. Däi Grabunga homm ergeem, dass dou droma scho im Joahr 1000 a Burch gschdandn ham mou. Daalweis hom´s drunder sugoar nu äldere Fundamende gfundn Der Salier-Keenich Heinrich III. (1039—1056) hodd der Osiedlung, däi si um än Burchberch gschmiegd hodd, äs Margdrechd iberdroongn. Under däi Schdaufer-Keenich is Nämberch dann zu anner vo däi wichdigsdn Schdädde iberhabds aaf gschdiengn. Allaans Gaiser Barbarossa hodd fümbfmool sein Reigsdooch in Nämberch obghaldn. Ma` hodd damols a Befesdichung baud und Nämberch zur 'Kaiserpfalz' ausbaud. Am südlichn Bängerdsufer is a Handwergersiedlung oogleechd worn, as der si schbäder däi Lorenzer Aldschdadd billd hodd. Damols worn däi zwaa Schdadddeil Sangd Sebald und Sangd Lorenz nu durch däi feichdn Bängerdswiesn drennd. Am 8. Nofember 1219 hodd Nämberch vom Gaiser Friedrich II. an Freiheidsbrief verliea gräichd. Seidemm worn däi Nämbercher diregd em Deidschn Gaiser underdou. Bis zum 16. Joahrhunderd ham däi Gaiser ofd in Nämberch Schdadzion gmachd. In der Goldna Bulle vo 1356 is sugoar fesdgleechd worn, dass a jeder Gaiser sain erschdn Reigsdooch in Nämberch haldn mou.

Im spädn Middlalder hodd si Nämberch zu anner wichdichn Handlsschdadd endwiggld, obwoll dass`s nu ned amol an am schiffboarn Fluss gleeng is. Zu dera Zeid hams a däi Schdaddmauern, däi wou ma` heid nu sichd, und es alde Radhaus baud. Seid 1424 sin aa däi Reigsgleinodien in Nämberch aufbewahrd worn. Heid sin däi allerdings in Wien, wall´s vorm Naboleon in Sicherheid brachd worn sin. Der Naboleon hodd am 15. Sebdember 1806 däi Schdadd an Bayann iebergeem. Nämberch is vo dera indusdrielln Refoludsion voll derfassd worn un hod an groußn Aafschwung derlebbd. Im Joahr 1835 is dann däi erschde deidsche Eisaboo, der "Adler", zwischa Nämberch und Färdd gfoahrn.

Däi Nadsionolsodsialisdn ham in Nämberch ofd ihre Reigsbardeidooch ghaldn. Dafier hom´s aa exdra a Reigsbardeidoochsglände baud. Desweeng hodd sugoar der Nämbercher Diergarddn in' Schmausnbugg umzäing mäin, der wou vurher am Dudzndaich gleeng woar. Im zwaadn Weldgriech is Nämberch dann vo die Alliierdn zammbombd worn. Däi Siecher ham nocherdla däi sugnanndn Nämbercher Griechsverbrecherbrozesse gfiehrd.

Verkehr

Nämberch liechd fiern Verkehr günsdich an mehrera Audobahna:

• Däi A3 Frankfurd--Reengsburch
• Däi A6 Heilbronn--Amberch
• Däi A9 Berlin−Münchn

un an dena Bundesschdrassn:

• Bundesschdrass 8 noch Wödzburch un noch Reengsburch.

Im Schienaverkeer gibds däi neier Schnellfoahrschdreggn noch Ingolschdadd un noch Berlin. Däi Eisaboo gäiht aa nooch Frankfurd, Amberch, Schduddgard, Bambärch, Baraid un andere Schdädde.

Im Nohverkehr gibds a U-Bahn un am Wochnend in der Nachd däi "Naidleiner"- Buslinien, däi wo däi Nachboarordde miid Nämberch verbindn.

Nämberch hodd an Hafn un aa an Fluuchhafn.

Begannde Nämbercher

• Albrecht Dürer (1471-1528), Moler
• Max Morlock (1925-1994), Foossballer

Gwällnbeleech

• Herbert Maas: Mausgesees und Ochsenschenkel. Kleine Nordbayerische Ortsnamenkunde. Verlag Nürnberger Presse.1. Auflage: 1969; 3. aktualisierte Auflage 1995. ISBN 3-920701-94-1
• Ralf Nestmeyer: Nürnberg, Fürth, Erlangen. Michael Müller Verlag, 2006. ISBN 3899533186

Im Nedz

Wikimedia Commons has media related to:

Nämberch

• Houmbäidsch vo Nämberch
• Durismus in Nämberch