Wp/sro/Numeralis

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | sro
Wp > sro > Numeralis

Is Numeralis funt cardinalis o ordinalis.

Agetivus numeralis cardinalis[edit | edit source]

Agetivus numeralis cardinalis

1. unu, -a (lat UNUM) - Deus est unu e trinu
2. duus, -as (lat DUO) - andaus a fai duus passus
3. tres (lat TRES) - no sciit nai tres fueddus de sighida
4. cuàturu (lat QUATTUOR), a bortas cuatru [1] - is cuàturu Evangèlius; is cuàturu stasonis
5. cincu, a logus cìncui (lat QUINQUE) - is cincu didus de sa manu
6. ses (lat SEX) - is insetus tenint ses cambas
7. seti (lat SEPTEM) - is seti spantus de su mundu
8. otu (lat OCTO) - is arangiolus tenint otu cambas
9. noi (lat NOVEM) - su noi de cupas
10. dexi (lat DECEM) - dexi metrus de arroba
11. ùndixi (lat UNDECIM)
12. doxi (lat DUODECIM)
13. trexi (lat TREDECIM) - in su de trexi chilòmetrus
14. catòdixi (lat QUATTUORDECIM)
15. cuìndixi (lat QUINDECIM)
16. sexi (lat SEDECIM)
17. dexeseti (lat DECEM et SEPTEM)
18. dexeotu (lat DECEM OCTO)
19. dexenoi (lat DECEM et NOVEM)
20. binti (lat VIGINTI)
21. bintunu - depit tenni bintun'annus
22. bintiduus, -as
23. bintitrès [2]
24. binticuàturu
25. binticincu
26. bintisès
27. bintiseti
28. bintotu
29. bintinoi
30. trinta (lat TRIGINTA)
31. trintunu
32. trintaduus
40. coranta (lat QUADRAGINTA) - funt is otu e coranta
50. cincuanta (lat QUINQUAGINTA)
60. sessanta (lat SEXAGINTA)
70. setanta (lat SEPTUAGINTA) - at a tenni unus setant'annus
80. otanta (lat OCTOGINTA)
90. noranta (lat NONAGINTA)
100. centu (lat CENTUM)
101. centu-e-unu
102. centu-e-duus
110. centu-e-dexi
120. centubinti
200. duxentus [3]
201. duxentus-e-unu
300. trexentus, a logus trescentus
400. cuaturuxentus - dd'apu pagau cuaturuxentus èurus
500. cincuxentus - sa pitura de su Cincuxentus
600. sescentus, a logus sexentus - s'arti de su Sescentus
700. setixentus
800. otuxentus - de domu mia ddoi funt otuxentus metrus
900. noixentus - sa mùsica de su Noixentus
1.000. milli (it mille) - dd'apu tzerriau milli bortas
1.001. milli-e-unu
1.010. milli-e-dexi
1.100. milli-e-centu
2.000. duamilla [4]
2.001. duamilla-e-unu
2.010. duamilla-e-dexi
3.000. tremilla - a su corteu fiant in prus de tremilla
4.000. cuaturumilla - prus de cuaturumilla personis
5.000. cincumilla - una biblioteca de prus de cincumilla volùminis
6.000. semilla
7.000. setimilla
8.000. otumilla
9.000. noimilla
10.000. deximilla
20.000. bintimilla
26.694. bintisemilla-sescentus-norantacuàturu
100.000. centumilla
101.000. centu-e-una-milla
110.000. centu-e-deximilla
200.000. duxentumilla
300.000. trexentumilla
1.000.000. unu millioni
1.143.750. unu millioni-centucorantatremilla-setixentus-cincuanta
5.000.000. cincu millionis
100.000.000. centu millionis
1.000.000.000. unu milliardu

Agetivus numeralis ordinalis[edit | edit source]

Agetivus numeralis ordinalis

Su sardu tenit a sa dereta duus ordinalis sceti:

1 = primu, -us (in campidanesu no tenit su femininu, ma su plurali giai) - su primu lìburu, is primus lìburus; sa primu cosa, is primus cosas
2 = segundu, -us (in campidanesu no tenit su femininu, ma su plurali giai) - su segundu fillu, is segundus fillus; sa segundu filla, is segundus fillas

àtera manera de nai is ordinalis po 1 e 2 = su (sa, is) de unu, su (sa, is) de duus;

po totu is àterus ordinalis s'imperat sa pròpiu manera de ddus inditai:

3 = su (sa, is) de tres
4 = su (sa, is) de cuàturu
5 = su (sa, is) de cincu
6 = su (sa, is) de ses
7 = su (sa, is) de seti
8 = su (sa, is) de otu
9 = su (sa, is) de noi
10 = su (sa, is) de dexi, e aici nendi po totu is àterus nùmerus, sighius de su nòmini a su plurali;

is formas agetivalis: tertzu, cuartu, cuintu, sestu, sètimu, otavu, nonu, dèximu e aici sighendi, chi puru nci depiant essi in tempus antigus meda (càstia is topònimus de Quartu S.Elena, Quartucciu, Sestu, Settimo San Pietro, Decimomannu, Decimoputzu), si depint essi pèrdius me is sèculus, giai chi no faiant parti de su connotu sintzillu de sa lìngua sarda finsas a candu dd'ant imperada a sola, ma funt torraus a intrai de s'italianu in is ùrtimus duus sèculus e iant a essi de lassai a una parti, assumancu in su scritu; fait in dònnia manera a ddus intendi meda in su fueddau, pruschetotu acapiaus a nòminis de urreis, imperadoris, pabas, sèculus e aici nendi;

est intamis currègïu s'imperu de su femininu (agetivu sostantivau) po inditai is classis de sa scola o is màrcias de is veturas a motori:

sa prima, sa segunda, sa tertza, sa cuarta, sa cuinta, sa sesta.

Duncas andendi ainnantis eus a tenni:
11 = su (sa, is) de ùndixi
12 = su (sa, is) de doxi
13 = su (sa, is) de trexi
14 = su (sa, is) de catòdixi
15 = su (sa, is) de cuìndixi
16 = su (sa, is) de sexi
17 = su (sa, is) de dexeseti
18 = su (sa, is) de dexeotu
19 = su (sa, is) de dexenoi
20 = su (sa, is) de binti - su de binti sèculus (fitianu intendi su bintèsimu sèculu)
21 = su (sa, is) de bintunu
22 = su (sa, is) de bintiduus
23 = su (sa, is) de bintitrès
24 = su (sa, is de binticuàturu
25 = su (sa, is) de binticincu
26 = su (sa, is) de bintisès
27 = su (sa, is) de bintiseti
28 = su (sa, is) de bintotu
29 = su (sa, is) de bintinoi
30 = su (sa, is) de trinta
31 = su (sa, is) de trintunu
40 = su (sa, is) de coranta
50 = su (sa, is) de cincuanta
60 = su (sa, is) de sessanta
70 = su (sa, is) de setanta
80 = su (sa, is) de otanta
90 = su (sa, is) de noranta
100 = su (sa, is) de centu
101 = su (sa, is) de centu-e-unu
102 = su (sa, is) de centu-e-duus
110 = su (sa, is) de centu-e-dexi
120 = su (sa, is) de centubinti
200 = su (sa, is) de duxentus
201 = su (sa, is) de duxentus-e-unu
300 = su (sa, is) de trexentus
400 = su (sa, is) de cuaturuxentus
500 = su (sa, is) de cincuxentus
600 = su (sa, is) de sescentus
700 = su (sa, is) de setixentus
800 = su (sa, is) de otuxentus
900 = su (sa, is) de noixentus
1.000 = su (sa, is) de milli
1.001 = su (sa, is) de milli-e-unu
1.010 = su (sa, is) de milli-e-dexi
1.100 = su (sa, is) de milli-e-centu
2.000 = su (sa, is) de duamilla
2.001 = su (sa, is) de duamilla-e-unu
2.010 = su (sa, is) de duamilla-e-dexi
3.000 = su (sa, is) de tremilla
4.000 = su (sa, is) de cuaturumilla
5.000 = su (sa, is) de cincumilla
6.000 = su (sa, -is) de semilla
7.000 = su (sa, -is) de setimilla
8.000 = su (sa, is) de otumilla
9.000 = su (sa, is) de noimilla
10.000 = su (sa, is) de deximilla
20.000 = su (sa, is) de bintimilla
100.000 = su (sa, is) de centumilla
101.000 = su (sa, is) de centu-e-una milla
110.000 = su (sa, is) de centu-e-deximilla
200.000 = su (sa, is) de duxentumilla
300.000 = su (sa, -us) de trexentumilla
1.000.000 = su (sa, is) de unu millioni
1.000.750 = su (sa, is) de unu millioni e setixentus-cincuanta
5.000.000 = su (sa, is) de cincu millionis
100.000.000 = su (sa, is) de centu millionis
1.000.000.000 = su (sa, is) de unu milliardu

Incurtzaduras de is ordinalis[edit | edit source]

Po is primus duus nùmerus (1 e 2) s'imperat una u pitica in artu (1u , 2u) o sinuncas una u apustis de su puntu (1.u, 2.u) - su 1u lìburu, sa 1u cosa, o sinuncas su 1.u lìburu, sa 1.u cosa

Po totu is àterus nùmerus s'imperat sd (= su de) ananti e in artu de su nùmeru cardinali (sd3, sd4, sd5 e aici sighendi) e su nòmini a su plurali - sd13 sèculus, sd5 didus

Candu s'ordinali s'arreferit a unu nòmini de personi (urrei, imperadori, paba) andat apustis de su nòmini etotu - paba Giuanni sd23, urrei Luisu sd14.

Màginis[edit | edit source]

Boxis arrelatadas[edit | edit source]

Nodas[edit | edit source]

  1. Sa pronùntzia chi s'intendit a fitianu oindii est /cuàtru/ (po impèllida de s'italianu), ma cussa sintzilla fiat /cuàturu/, aicetotu comenti po /sèmpiri/ (pronùntzia sintzilla) oindii s'intendit prus a fitianu /sèmpri/, po s'avesu de intendi e chistionai s'italianu prus de su sardu.
  2. In is nùmerus cumpostus de dexenas e unidadis, sa primu lìtera de s'unidadi si scriit segundu s'etimologia mancai in sa pronùntzia mudit su sonu sighendi s'arrègula de is consonantis mudòngias: bintitrès [binti'ðɾɛs], binticuàturu [binti'ɣwatuɾu], binticincu [binti'ʒinku]. Custu no sutzedit po is centenas (càstia prus in bàsciu).
  3. In is nùmerus de is centenas is lìteras intre s'unidadi e su centu si scriint aici comenti si pronùntziant sighendi su mudamentu de su sonu: duxentus [du'ʒentuzu], trexentus [tre'ʒentuzu], sescentus [se'ʃentuzu].
  4. Is millenas puru si scriint aici comenti sonant, cun sa pèrdida de sa -s de is nùmerus duus, tres e ses: duamilla, tremilla, semilla.

Àterus progetus[edit | edit source]

Commons - Category:Numerals [1]

Acàpius de foras[edit | edit source]