Jump to content

Wp/mag/मधेपुरा

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > मधेपुरा
मधेपुरा
𑒧𑒡𑒹𑒣𑒳𑒩𑒰
नगर
मधेपुरा बिहारपर अवस्थित
मधेपुरा
मधेपुरा
बिहारमे स्थिति
निर्देशाङ्क: 25°54′50″N 86°46′59″E / 25.914°N 86.783°E / 25.914; 86.783निर्देशाङ्क: 25°54′50″N 86°46′59″E / 25.914°N 86.783°E / 25.914; 86.783
देश भारत
राज्यबिहार
मण्डलमधेपुरा मण्डल
जनसङ्ख्या
 (2011)
  कुल५४,४७६
भाषा
  प्रचलितमैथिली
समयमण्डलयुटिसि+०५:३० (भामस)

मधेपुरा (मैथिली: 𑒧𑒡𑒹𑒣𑒳𑒩𑒰 ) भारतके बिहार राज्यके मधेपुरा मण्डलमे स्थित एगो नगर हे । ई ऊ मण्डलके मुख्यालयो हे । मधेपुरा १८४५ ईस्वीमे अनुमण्डल बनावल गेलै हल । तखनि ई भागलपुर मण्डलमे हलै आउ उत्तरी भागलपुरके इलाका कहला हलै । १८६५ मे तत्कालीन अङ्ग्रेजी सरकार किशनगञ्जमे स्थित मुन्सिफ न्यायालयके मधेपुरामे स्थानान्तरित कर देलकै । १९३४ कोसी नदीके प्रकोपके चलते न्यायालयके सुपौलमे स्थानान्तरण कर देल गेलै । १९३८ न्यायालय फिनसे सुपौलसे मधेपुरा लावल गेलै । १९४४ मे मधेपुरामे सब जज कोर्टके स्थापना कैल गेलै । १९५४ मे सहरसा मण्डल बनलै आउ मधेपुरा ओकर अनुमण्डल । १९८१ मे मधेपुराके मण्डलके दर्जा देल गेलै । वर्तमानमे मण्डलमे दु अनुमण्डल मधेपुरा आउ उदाकिशुंगज हे । मधेपुरामे एक विश्वविद्यालय, एक मेडिकल कॉलेज आउ एक इञ्जीनियरिङ्ग कॉलेजो हे । मधेपुरामे अल्स्टॉम आउ रेलवेके संयुक्त उद्यम हे जे शक्तिशाली विद्युत इञ्जिन बनावेके काम करहे । मधेपुरा नगरसे पाँच मील दूर सिंहेश्वर स्थानके प्रसिद्ध मन्दिर हे जन्ने लोग प्राचीनकालसे दर्शनला आवैत रहहथिन ।मधेपुरा रेल आउ सड़क यातायातके जरिए देशके दोसर भागसे जुड़ल हे ।

नामकरण

[edit | edit source]

उत्तर बिहारके पूर्णिया मण्डलमे स्थित हे मधुरौट शाखाके मधुवंशी यादव क्षत्रियके नजरगञ्ज राजघराना जेकर पूरा बङ्गाल प्रेसिडेन्सीमे एक अलग रूतबा हलै । ई सब यदुवंशी इतिहास मथुरासे शुरू होवेके चलतहीँ मधुरौट वंश कहलैलै, महाराज मधुके नामसे ई मधुवंशी या माधववंशियो कहला हे, द्वारकाधीशके पूर्वज आउ महराज यदुके पीढ़ीमे जन्मल महाराज मधु बड्डी प्रतापी राजा हलथिन । ओही मथुरा नगरके स्थापना कैलथिन हल आउ इनकर प्रतापके चलतहीँ द्वारकाधीश भगवान् श्रीकृष्णचन्द्रके माधवो कहल जा हे । कालान्तरमे यादव राजस्थान आउ मथुरासे विस्थापित होवैत बिहारमे प्रवेश कैलन अपन पूर्वज महाराज मधुके नाम पर मधुबनी आउ मधेपुरा नियन इलाका आबाद करैत पूर्णियाँके नजरगञ्ज राजघरानाके स्थापना करके ओहीँ बस गेलन । [1][2]

सम्बन्धित लेख

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]
  1. "Bihar Tourism: Retrospect and Prospect
    Archived 2017-01-18 at the वेबैक मशीन ," Udai Prakash Sinha and Swargesh Kumar, Concept Publishing Company, 2012, ISBN 9788180697999
  2. "Revenue Administration in India: A Case Study of Bihar," G. P. Singh, Mittal Publications, 1993, ISBN 9788170993810