Wp/kge/Bahasa Tatar

Bahasa Tatar
Татар Теле - تاتار تلی - تاتار تئلئ Tatar Tele
Dipakay bak	Jolma Tatar
Jumlah Panutur	5,2 juta
Wilayah	Rusia
Kaluwarga Basa	Turkik  • Kipchak    • Bahasa Tatar
Huruf	Alfabet Sirilik Alfabet Latin Arab
Status
Resmi di	Tatarstan
Diatur bak	Institute of Language, Literature and Arts of the Academy of Sciences of the Republic of Tatarstan
Status Basa	Lokok tipakay
Kode Basa
ISO 639-1	tt
ISO 639-2	tat
ISO 639-3	tat

Basa Tatar atawa Татарча (Tatarça) dilom Basa Tatar ho diwik joda da basa Turkik cabang Kipchak say dipakay jolma-jolma Tatar di sekitaran batangari Volga, khusus na di daerah Tatarstan say lokok bukerabat rik Bahasa Bashkir, rik Bahasa Kazakh.

Huruf

Basa Tatar umumna makay Alfabet Sirilik say bih titambahi huruf Ң, Ә, Ө, Ү, Һ, rik Җ bugahan. Uwat munih versi Huruf Arab say disobut tiyan rik Istilah Yaña Imla/Яңа Имля (tibaca Yanga Imla), silaw jak san uwat munih Latin say tipakay, Di bah sa untuk rincian lobih longkapna lagi.

• Abjad Arab-Persia Tatar (samakkung tahun 1928):

آ	ا	ب	پ	ت	ث	ج	چ
ح	خ	د	ذ	ر	ز	ژ	س
ش	ص	ض	ط	ظ	ع	غ	ف
ق	ك	گ	نك	ل	م	ن	ه
و	ۇ	ڤ	ی	ئ

• Latin Tatar Lamo (Jaꞑalif) (jak tahun 1928 tungguk tahun 1940), tikuruk da digraf di posisi uncuk:

A a	B ʙ	C c	Ç ç	D d	E e	Ə ə	F f
G g	Ƣ ƣ	H h	I i	J j	K k	L l	M m
N n	Ꞑ ꞑ	O o	Ɵ ɵ	P p	Q q	R r	S s
Ş ş	T t	U u	V v	X x	У y	Z z	Ƶ ƶ
Ь ь	Ьj ьj

• Alfabet Sirilik Tatar Lamo (bak Nikolay Ilminsky, 1861; huruf-huruf say uwat dilom tanda kurung mak tipakay dilom publikasi modern):

А а	Ӓ ӓ	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	(Іі)	Й й	К к	Л л	М м
Н н	Ҥ ҥ	О о	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ӱ ӱ	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ
Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	(Ѣѣ)	Э э	Ю ю	Я я	(Ѳѳ)

• Alfabet Sirilik Tatar (1939; urutan huruf tiadopsi di tahun 1997):

А а	Ә ә	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	Җ җ	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
Н н	Ң ң	О о	Ө ө	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ү ү	Ф ф	Х х	Һ һ	Ц ц	Ч ч	Ш ш
Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

• Alfabet Latin Tatar tahun 1999, tiresmiko budasarko undang-undang say tiadopsi bak otoritas Tatarstan tapi diurungko bak Mahkamah Agung Tatar di tahun 2004:

A a	Ə ə	B b	C c	Ç ç	D d	E e	F f
G g	Ğ ğ	H h	I ı	İ i	J j	K k	Q q
L l	M m	N n	Ꞑ ꞑ	O o	Ɵ ɵ	P p	R r
S s	Ş ş	T t	U u	Ü ü	V v	W w	X x
Y y	Z z	ʼ

• Alfabet Latin Tatar tahun 2012

A a	Ä ä	B b	C c	Ç ç	D d	E e	F f
G g	Ğ ğ	H h	I ı	İ i	J j	K k	Q q
L l	M m	N n	Ñ ñ	O o	Ö ö	P p	R r
S s	Ş ş	T t	U u	Ü ü	V v	W w	X x
Y y	Z z	ʼ

Cuntuh Tulisan

Deklarasi Universal Hak Asasi Manusia, Pasal 1;

• Sirilik

Барлык кешеләр дә азат һәм үз абруйлары һәм хокуклары ягыннан тиң булып туалар. Аларга акыл һәм вөҗдан бирелган һәм бер-берсенә карата туганнарча мөнасәбәттә булырга тиешләр.

• Sirilik Kursiv

Барлык кешеләр дә азат һәм үз абруйлары һәм хокуклары ягыннан тиң булып туалар. Аларга акыл һәм вөҗдан бирелган һәм бер-берсенә карата туганнарча мөнасәбәттә булырга тиешләр.

• Arab (İske imlâ) 1870s-1920

بارلق كشیلر دا آزاد هم اوز آبرويلري هم حقوقلری یاغیننن تینک بولیپ طوالر. آلرغا عقل هم وجدان برلگان هم بر-برسینا قراطا طوغاننرچا مناسبتتا بولرغا تییشلر.‎

• Arab (Yaña imlâ) 1920-1927

بارلئق كئشئلەر دە ئازات هەم ئوز ئابرویلارئ هەم حۇقوقلارئ یاعئننان تیڭ بولئپ توالار. ئالارعا ئاقئل هەم وۇجدان بیرئلگەن هەم بئر-بئرسئنە قاراتا توعاننارچا مۇناسەبەتتە بولئرعا تیئشلەر.‎

• Latin

Barlıq keşelär dä azat häm üz abruyları häm xoquqları yağınnan tiñ bulıp tualar. Alarğa aqıl häm wöcdan birelğan häm ber-bersenä qarata tuğannarça mönasäbättä bulırğa tiyeşlär.

• Latin (Jaꞑalif) 1927-1939

Вarlьq keşelər də azat həm yz aʙrujlarь həm xoquqlarь jaƣьnnan tiꞑ ʙulьp tualar. Alarƣa aqьl həm vɵçdan ʙirelgən həm ʙer-ʙersenə qarata tuƣannarca mɵnasəʙəttə ʙulьrƣa tieşlər.

• Horti

Kaunyin jolma tilahirko mardeka rik uwat pi'il rik hak-hak sai goh-goh. Tiyan tiunjuk akal pikiran rik hati nurani mari tiyan dapok nyampur rik sai barihna dilom semangat bukolpah.

Liyak Munih

• Bahasa Bashkir
• Bahasa Kazakh
• Bahasa Karakalpak
• Bahasa Kirghiz
• Bahasa Tatar Krimea