Jump to content

Wp/kge/Basa Kumoring

From Wikimedia Incubator
< Wp | kge
(Redirected from Wp/kge/Bahasa Komering)
Wp > kge > Basa Kumoring
Halaman artikel hasa uwat dilom osai rua huruf atawa lobih.
Latin
     
Komering
Basa Kumoring
باس كوموريڠ
Dipakay bak Jolma Kumoring
Jumlah Panutur 470.000
Wilayah Sumatra Hulu, Indonesia
Kaluwarga Basa Austronesia
 • Melayu-Polinesia
   • Lampungik
     • Basa Kumoring
Huruf Alfabet Latin (Ganta sa)
Arab
Huruf Kumoring
Status
Resmi di
Diatur bak
Status Basa Lokok tipakay
Kode Basa
ISO 639-3 kge


Basa Kumoring atawa Basa Komering[1][2] joda da basa say dipakay bak Jolma Komering say ngaman di Ogan Komering Raya (Kabupaten Ogan Komering Ulu Timur, Kabupaten Ogan Komering Ilir, Kabupaten Ogan Komering Ulu, rik Kabupaten Ogan Komering Ulu Selatan).[3][4]

Lokasi rik Klasifikasi

Tolu Morli Kumoring

Basa Kumoring sa tituturko di daerah Ogan Komering Raya say buhorti tituturko di 4 kabupaten say uwat di hulu Pulimbang, 4 kabupaten sina joda da Kabupaten Ogan Komering Ilir (OKI), Ogan Komering Ulu Timur (OKU Timur), Ogan Komering Ulu Selatan (OKU Selatan), rik Ogan Komering Ulu (OKU). Basa Kumoring sa tikuruk dilom Rumpun Bahasa Austronesia say ngaliyu'i cabang Bahasa Lampung rik Melayu Polinesia.

Huruf

Dilom satijang sajarah Basa Kumoring, tolu tulisan kok tipakay untuk nulisko basa sija, say sipa Huruf Komering atawa Aksara Surat Ulu Komering kok saka tipakay, raduna tulisan Arab Melayu/Jawi tipakay sa'uni panyebaran agama Islam di tanoh Kumoring. Say tarakhir joda da huruf Latin say sipa samenjak Indonesia mardeka huruf hasa kok sacara luwas tipakay sampay-sampay kaunyin basa ngalih makay huruf Latin katimbang aksara daerah masing-masing, say jadina aksara-aksara daerah sina posisina ngalih jadi tisingkirko bak Alfabet Latin sa.

Huruf Pangucapan IPA
A A [a]
B Bi [b]
C Ci [t͡ʃ]
D Di [d]
E E/I [e/ɛ/ə/i]
F Ef/Ep [f/p]
G Gi [ɡ]
H Ha [h]
I I [i]
J Ji [d͡ʒ]
K Ka [ʔ/k]
L El [l]
M Em [m]
N En [n]
O O [o]
P Pi [p]
Q Qiyu [q/k]
R Er [ɣ/r]
S Es [s]
T Ti [t]
U U [u]
V Vi [v/p]
W Wi [w]
X Eks [ks]
Y Yi [j]
Z Zed [z]
Ng Eng [ŋ]
Ny Nya [ɲ]
Kh Kha [x]
Sy Sya [ʃ]
Huruf Pangucapan IPA
ا Alif [a/ə]
ب Ba [b]
ت Ta [t]
ث Tsa [s]
ج Jim [d͡ʒ]
ح Ha [h]
خ Kho [x]
د Dal [d]
ذ Zal [z]
ر Ro [r]
‌‌ ز Zay [z]
س Sin [s]
ش Syin [ʃ]
ص Sod [s]
ض Dod [d]
ط To [t]
ظ Zo [z]
ع ayn [ʔ]
غ Ghayn [ɣ]
ف Fa [f]
ق Qof [q]
ك Kaf [k]
ل Lam [l]
م Mim [m]
ن Nun [n]
و Waw [w/u/o]
ه/ه‍ Ha [h]
لا Lam Alif [l]
ء Hamzah [ʔ]
ي Ya [j/i/e/ɛ]
چ Ca [t͡ʃ]
ڤ Pa [p]
ڬ/گ Ga [ɡ]
ڠ Nga [ŋ]
ڽ/ݧ Nya [ɲ]
ۏ Va [v]
ة Ta Marbutoh [t]

Catatan

  • Dilom basa Kumoring sa huruf /E/ jarang tipakay kacuwali di pira ngabungkal diyalek, rik untuk kata injaman jak Bahasa Indonesia atawa Basa barihna.
  • Jolma Kumoring rik Melayu Palembang uwat ciri khas say sipa mak panday ngucakko /r/ sacara jolas, tapi kadongihanna juk bunyi /ɣ/ atawa dilom bahasa Arab tiwakilko bak huruf /غ/ walawpun uwat samungkal ruwa diyalek say panday ngucakko huruf R sacara jolas, cuntuhna diyalek Kutabumi.
  • Jolma Kumoring jarang munih ngucakko huruf /f/ atawa /v/ karuwana goh-goh da tibaca /p/.
  • Di akhir kata huruf /k/ kalamonan tiucakko sabagay glottal stop /ʔ/ rik /k/ diwik bih uwat di kata-kata titamtu, kacuwali di pangkal kalimat rik tongah kalimat /k/ matuh tiucakko sabagay /k/.

Fonologi

Konsonan

Labial Alveolar Palatal Velar Glottal
Nasal m n ɲ ŋ
Plosive/
Affricate
voiceless p t k ʔ
voiced b d ɡ
Fricative s h
Lateral l
Trill r
Approximant w j

Frikatif busuwara "z" uwat munih, tapi bih sabagay bak jak kata pinjaman asing.

Vokal

Front Central Back
Close i u
Mid o
Open a

Cuntuh Tulisan

UDHR pasal 1

Di bah sa uwat ruwa cuntuh tulisan dilom basa Kumoring say makay teks UDHR pasal 1 say titulis dilom ruwa sistem tulisan say kok jak tipakay untuk nulisko Basa Komering joda da Tulisan Jawi, Alfabet Latin, rik Transliterasi IPA juk sa cuntuhna;

Kaunyin jolma tilahirko mardeka rik uwat pi'il rik hak-hak sai goh-goh. Tiyan tiunjuk akal pikiran rik hati nurani mari tiyan dapok nyampur rik sai barihna dilom semangat bukolpah.

kaʔuɲin d͡ʒolma tilaˈhiɣko maɣdeka ɣiʔ uwat piʔil ɣiʔ haʔ-haʔ saj ɡoh-ɡoh. tijan tiʔund͡ʒuʔ akal pikiˈɣan ɣiʔ hati nuɣani maɣi tijan dapoʔ ɲampuɣ ɣiʔ saj baɣihna diˈlom səˈmaŋat buˈkolpah.

كأوݧين جولما تيلاحيركو مرديكا ريک اوت ڤيئيل ريک حق-حق سي گوه-گوه. تيان تيئونجوک اكل ڤيكيرن ريک هاتي نوراني ماري تيان داڤوک ݧامڤور ريک سي باريه ن ديلوم سماڠت بوكولڤه.

Galo-galo uwong metu ke dunio bebas, ngan kehormatan dan hak-hak yang samo pulo. Galo-galonyo la dienjuk akal utak jugo raso ati, kendaknyo tu gawe sesamo laennyo pecak wong seduluran.

Semua orang dilahirkan merdeka dan mempunyai martabat dan hak-hak yang sama. Mereka dikaruniai akal dan hati nurani dan hendaknya bergaul satu sama lain dalam semangat persaudaraan.

All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

Si Pahit Lidah

Paija, hurik da maranai sai golarna Serunting. Suatu harani Serunting kahwin rik morli ditiuh na. Morli tiyuh sina ho uwat adik golarna Arya Tebing. Arya Tebing rik Serunting ngaduh kobun sai borak, kobun sina tibagi jadi rua. Suatu harani Arya Tebing tihuwang ngaliak kulak emas di kobun na, Tapi di bagian Serunting bih ditumbuhi kulak biaso.

ڤايجا حوريک دا مراناي سي گولار ن سرونتيڠ. سواتو حاراني سرونتيڠ کحوین ريک مورلي دي تيوه ن. مورلي تيوه سينا وات اديک گولار ن اريا تبيڠ. اريا تبيڠ ريک سرونتيڠ ڠادوه كوبون سي بوراک، كوبون سينا تيباگي جادي روا. سواتو حاراني اريا تبيڠ تيحواڠ ڠالياک كولاک ماس دي كوبون ن، تاڤي دي باگيان سرونتيڠ بيه دي تومبوهي كولاک بياسو.

/paid͡ʒa huɣiʔ da maɣanai sai ɡolaɣna səɣuntiŋ. suwatu haɣani səɣuntiŋ kahwin ɣiʔ moɣli di tijuh na. moɣli tijuh sina ho uwat adiʔ ɡolaɣna aɣja tɛbiŋ. aɣja tɛbiŋ ɣiʔ səɣuntiŋ ŋɡaduh kobun sai boɣaʔ kobun sina tibaɡi d͡ʒadi ɣuwa. suwatu haɣani aɣja tɛbiŋ tihuwaŋ ŋalijaʔ kulaʔ əmas di kobun na tapi di baɡian səɣuntiŋ bih ditumbuhi kulaʔ biaso/

Liyak Munih

Rujukan

  1. Adelaar, 2005, p. 22.
  2. Walker, 1976, p. 1.
  3. From Walker, 1975, pp. 14-17.
  4. Ethnologue.com