Wp/grc/Ἰταλία
| Ἰταλικὴ Πολιτεία Repubblica Italiana | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ὕμνος: Il Canto degli Italiani Ἡ ᾨδὴ τῶν Ἰταλῶν Σύνθημα: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ἱστοσελίς: italia.it | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ἡ Ἰταλία, δημοσίᾳ Ἰταλικὴ Πολιτεία (ἰταλιστί: Italia - Republica Italiana [iˈtaːlja] - [reˈpubblika itaˈljaːna]),[6] χώρα τῆς Εὐρώπης ἐστί, ἧς ἡ πρωτεύουσα ἡ Ῥώμη. Πρόσκειται πρὸς βορρᾶν τῇ Γαλλίᾳ, τῇ Ἑλουηττίᾳ, τῇ Αὐστρίᾳ καὶ τῇ Σλοβηνίᾳ, ἔνδον δὲ αὐτῇ περιέχονται ἡ Οὐατικανὴ Πολιτεία καὶ ὁ Ἅγιος Μαρῖνος. Ἡ Ἰταλία μέλος ἐστὶ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, καὶ ἔχουσα μάλιστα 60.000.000[3] κατοίκους τὸ τρίτον μέγιστον αὐτῆς πλήθει.
Τῆς καλῆς αὐτῆς θέσεως ἕνεκα ἐξ ἀρχῆς ᾠκήθη ὑπὸ πολλῶν ἐθνῶν, οἷον τῶν Φοινίκων κᾆτα τῶν Καρχηδονίων ἐν ταῖς νήσοις, τῶν Κελτῶν πρὸς βορρᾶν, τῶν Τυρρηνῶν πρὸς μέσον, καὶ τῶν Ἑλλήνων πρὸς νότον. Πόλις τις τῶν Λατίνων, ἡ Ῥώμη, καθῃρημένη τὴν μοναρχίαν αὐτῆς, δημοκρατούμενη ἦρξε ἐπικρατεῖν ἁπάσης τῆς Ἰταλικῆς καὶ ὕστερον τῆς Μεσογείου. Ῥωμαϊκῆς Ἀρχῆς ἡγουμένης ὁ νόμος, ἡ οἰκονομία, αἱ τέχναι καὶ τὰ γράμματα ἐπέδοσαν μέγα.[7][8]
Τὸν Μεσαίωνα, ἐπεὶ κατελύθη ἡ Ῥωμαϊκὴ Ἀρχή, ἡ Ἰταλία διέστη εἰς πόλεις καὶ ναυτικὰς πολιτείας ἐπερχόντων ἐπ' αὐτῆς τῶν Βυζαντινῶν, τῶν Ἀράβων, τῶν Νορμαννῶν καὶ ἄλλων,[9] αἵπερ ἐγένοντο εὐδαίμονες διὰ τῆς ἐμπορίας καὶ τῆς τραπεζικῆς. Αἱ πλεῖσται αὐτῶν ἐδημοκρατοῦντο μᾶλλον γοῦν τῶν πλησιοχώρων καὶ οὕτως ἡ ἐμπορία ἐπέδωκεν ὥστε ἡ Ἰταλία τὸ κεφάλαιον ἐμπόριον γένοιτο μεταξὺ Εὐρώπης καὶ Ἀσίας, ὅπου ἦρχε τῆς κεφαλαιοκρατίας.[10] Φανείσης ἐκεῖ τῆς ἀναγεννήσεως, ὅθεν καὶ ἐν ἁπάσῃ τῇ Εὐρώπῃ διεδόθη, ἀνανεώθη τὸ τοῦ ἀνθρωπισμοῦ τε ἐπιστήμης τε τεχνῶν τε πορειῶν πρὸς καινὰς χώρας ἐξευρίσκειν τε φροντίζειν. Ἡ εὕρεσις καινῶν ἐμπόρων ὁδῶν ἐτελεύτησεν εἰς τὸ φθίνειν τοῦ πολιτικοῦ καὶ οἰκονομικοῦ κράτους τῆς Ἰταλίας ὅτι αὗται ὑπερέθεον τὴν Μεσόγειον.[11]
Παρελθόντων αἰώνων ἐν οἷς ἡ Ἰταλία κεχωρισμένη ἦν πολιτικῶς καὶ διατεθειμένη ὑπὸ τῶν ἔξω, αὐτὴ συνήχθη ἐς πολιτείαν κοινὴν τὸ 1861 ὑπὲρ αὐτονομίας πολέμῳ ἱστᾶσα τὴν Βασιλείαν τῆς Ἰταλίας.[12] Τάχα δ' εἶτα ἡ βιομηχανία αὐτῆς ἐπέδωκε καὶ ἦρξε ἀποικίας οἰκίζουσα.[13] Μετὰ τὸν Πρῶτον Παγκόσμιον Πόλεμον τοῖς νικηταῖς προστεθηκυῖα ἡ οἰκονομία ἐλλασώσθη μάλα καὶ ἡ ἀκοσμία ηὐξήθην ὥστε ἐτυραννεύθη κατὰ τὸν φασκισμόν. Ἡσσηθεῖσα ἐν τῷ Δευτέρῳ Παγκοσμίῳ κατέλυσε τὴν βασιλείαν, ἐγένετο δημοκρατία καὶ ὕστερον ἐπέδωκε κατὰ μικρὸν τῇ οἰκονομίᾳ καὶ τῇ προκοπῇ.[14]
Νυνί ἐστι τῶν μεγίστων οἰκονομιῶν ἔχουσα χρηστὴν ὑγίειαν καὶ παιδευτικήν καὶ μέλος ἐστὶ πολλῶν δυνατῶν συστάσεων οἷον τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, τῶν Σπονδῶν Βορειοατλαντικῆς Συστάσεως καὶ τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν. Εὔδοξός ἐστι διὰ τῶν τεχνῶν, τῶν γραμμάτων, τῶν ἐπιστημῶν, τῆς μαγειρικῆς, καὶ τῆς σκευῆς αὐτῆς.
Γεωγραφία
[edit | edit source]
Ἡ Ἰταλία σύγκειται τὰ πολλὰ ἐκ μιᾶς μεγάλης χερσονήσου, ὡς ὁμοιουμένης κρηπίδι, προὐχούσης εἰς τὴν Μεσσόγειον καὶ κυκλουμένης ὑπὸ τοῦ Ἀδρίου, τοῦ Ἰονίου καὶ τοῦ Τυρρηνικοῦ. Τὰ Ἀπέννινα ἡ ράχις αὐτῆς ἐστι τείνοντα πρὸς Βορρᾶν εἰς τὰς Ἄλπεις. Τῇδε καὶ τὸ ὑπὸ τοῦ Πάδου μορφούμενον εὔφορον πεδίον, άλλος δὲ μέγας καὶ ἱστορικῶς σημαίνων ποταμὸς ὁ Τίβερις.
Τὼ μεγίστα νήσω τῆς Ἰταλίας ἡ Σαρδὼ καὶ ἡ Σικελία ἐστόν.
Τὸ ὕψιστον ὄρος ἐστὶν τὸν Λευκὸν Ὄρος ἔχον 4.810 μέτρα, μέντοι αἱ μάλιστα γνοῦσαι κορυφαὶ τὰ ἡφαίστεια Οὐεσούιον ἐγγὺς τῆς Νεαπόλεως καὶ Αἴτνη ἐν τῇ Σικελίᾳ.
Διαιρέσεις
[edit | edit source]
Ἡ Ἰταλία συντίθεται ὑπὸ εἴκοσι διοικητικῶν χωρῶν (regioni), ἐξ ὧν αἱ πέντε ἔχουσι ἴδια δίκαια οἷς πρὸς τὸ ἐπί τινων λόγων αὐτονόμως νομοθετεῖν χρῶνται, χωριζόμεναι εἰς 107 ἐπαρχίας (province) αἳ εἶτα χωρίζονται εἰς 7.960 δήμους (communi).[15]
| Ὄνομα χώρας (Ὄνομα ἰταλιστί) |
Μητρόπολις | Ἐμβαδόν[16] | Πλῆθος[16] |
|---|---|---|---|
.svg){kind=small} Αἰμιλία-Ῥωμανία (Emilia-Romagna)
|
Βονωνία (Bologna) | 22.453 | 4.445.549 |
 Ἀπουλία (Puglia)
|
Βάριον (Bari) | 19.541 | 3.926.931 |
 Ἀπρούτιον (Anruzzo)
|
Ἀετός (L'Aquila) | 10.832 | 1.285.256 |
 Βρεττία (Calabria)
|
Κατανθέρος (Catanzaro) | 15.222 | 1.877.728 |
 Καμπανία (Campania)
|
Νεάπολις (Napoli) | 13.671 | 5.679.759 |
 Κοιλὰς Αὐγούστης (Valle d'Aosta)
|
Αὐγούστα Πραιτωρία (Aosta) | 3.261 | 123.895 |
 Λατίνη (Lazio)
|
Ῥώμη (Roma) | 17.232 | 5.720.796 |
 Λευκανία (Basilicata)
|
Ποτεντία (Potenza) | 10.073 | 547.579 |
 Λιγυρία (Liguria)
|
Γένοα (Genova) | 5.416 | 1.509.805 |
 Λομβαρδία (Lombardia)
|
Μεδιόλανον (Milano) | 23.864 | 9.966.992 |
 Μολίσιον (Molise)
|
Κάμπος Βάσσος (Campobasso) | 4.461 | 296.547 |
 Ὀμβρική (Umbria)
|
Περουσία (Perugia) | 8.464 | 865.013 |
 Οὐενετία (Veneto)
|
Οὐενετία (Venezia) | 18.020 | 4.852.453 |
 Πεδεμόντιον (Piemonte)
|
Αὐγούστα Ταυρινῶν (Torino) | 25.687 | 4.273.210 |
 Πικηνόν (Marche)
|
Ἀγκών (Ancona) | 9.401 | 1.501.406 |
 Σαρδώ (Sardegna)
|
Κάραλις (Cagliari) | 24.100 | 1.598.225 |
 Σικελία (Sicilia)
|
Πάνορμος (Palermo) | 25.832 | 4.840.876 |
 Τριδεντίνη καὶ Νότιον Τυρόλον (Trentino-Alto Adige)
|
Τρίδεντον (Trento) | 13.606 | 1.078.460 |
 Τυῤῥηνία (Toscana)
|
Φλωρεντία (Firenze) | 22.987 | 3.668.333 |
 Φόρον Ἰούλιον καὶ Οὐενετία Ἰουλία (Friuli-Venezia Giulia)
|
Τέργεστον (Trieste) | 7.924 | 1.198.753 |
Πόλεις
[edit | edit source]Ἡ Ἰταλία πολλὰς πόλεις καὶ κώμας ἔχει. Κάτω εἰσὶ αἱ εἴκοσι μέγισται.
| 20 μέγισται πόλεις τῆς Ἰταλίας | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Τάξις | Πόλις | Διοικητικὴ Χώρα | Πλῆθος | Τάξις | Πόλις | Διοικητικὴ Χώρα | Πλῆθος | ||||||||||
|
Α | Ῥώμη | Λατίνη | 2.617.175 | ΙΑ | Οὐενετία | Οὐενετία | 261.362 |
| ||||||||
| Β | Μεδιόλανον | Λομβαρδία | 1.242.123 | ΙΒ | Οὐηρῶνα | Οὐενετία | 252.520 | ||||||||||
| Γ | Νεάπολις | Καμπανία | 962.003 | ΙΓ | Μεσσήνη | Σικελία | 243.262 | ||||||||||
| Δ | Αὐγούστα Ταυρινῶν | Πεδεμόντιον | 872.367 | ΙΔ | Παταύιον | Οὐενετία | 206.192 | ||||||||||
| Ε | Πάνορμος | Σικελία | 657.651 | ΙΕ | Τέργεστον | Ἰούλιος Φόρος καὶ Ἰουλιανὴ Οὐενετία | 202.123 | ||||||||||
| Ϝ | Γένοα | Λιγυρία | 586.180 | ΙϜ | Τάρας | Ἀπουλία | 200.154 | ||||||||||
| Ζ | Βονωνία | Αἰμιλία-Ῥωμανία | 371.337 | ΙΖ | Βριξία | Λομβαρδία | 189.902 | ||||||||||
| Η | Φλωρεντία | Τυῤῥηνία | 358.079 | ΙΗ | Πρᾶτον | Τυῤῥηνία | 185.456 | ||||||||||
| Θ | Βάριον | Ἀπουλία | 315.933 | ΙΘ | Ῥήγιον | Βρεττία | 180.817 | ||||||||||
| Ι | Κατάνη | Σικελία | 293.902 | Κ | Μούτινα | Αἰμιλία-Ῥωμανία | 179.149 | ||||||||||
| Πηγή: Ἀπογραφὴ 2011[17] | |||||||||||||||||
.jpg)
Πηγαί
[edit | edit source]- ↑ «Surface water and surface water change», (OECD)
- ↑ «popolazione legale del 15° Censimento della popolazione». www.istat.it (ἰταλιστί). 19 Δεκεμβρίου 2012
- ↑ 3.0 3.1 «demografici». www.istat.it (ἰταλιστί). 20 Φεβρουαρίου 2020
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 «Report for Selected Countries and Subjects». IMF.
- ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020
- ↑ «COSTITUZIONE DELLA REPUBBLICA ITALIANA». www.gazzettaufficiale.it
- ↑ Lazenby, John Francis (4 Φεβρουαρίου 1998). Ὁ Πόλεμος τοῦ Ἀννίβου: Πολεμικὴ Ἱστορία τοῦ Δευτέρου Καρχηδονιακοῦ Πολέμου (Hannibal's War: A Military History of the Second Punic War). Τυπογραφία τοῦ Πανεπιστημίου Ὠκλαώμης. σελ. 29. ISBN 978-0-8061-3004-0
- ↑ Maddison, Angus (20 Σεπτεμβρίου 2007). Περιγραφαὶ τῆς Οἰκουμενικῆς Οἰκονομίας 1-2030 μ.Χ.: Λόγοι περὶ τῆς Μακρο-Οἰκονομικῆς Ἱστορίας (Contours of the World Economy 1-2030 AD: Essays in Macro-Economic History). Ἐκδόσεις Πανεπιστημίου Ὀξωνίας. ISBN 978-0-19-922721-1
- ↑ Jepson, Tim (2012). National Geographic Traveler: Italy. National Geographic Books. ISBN 978-1-4262-0861-4.
- ↑ Sée, Henri. «Σημερινὴ Κεφαλαιοκρατία: Ἀρχαὶ καὶ Ἐξέλιξις» (Modern Capitalism: Its Origin and Evolution) (PDF). Πανεπιστήμιον τῶν Ῥηδόνων. Batoche Books.
- ↑ Bouchard, Norma; Ferme, Valerio (2013). Ἰταλία καὶ Μεσόγειος: Ῥήματα, Ἤχοι καὶ Εἰκόνες τοῦ μετὰ τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου Αἰῶνος (Italy and the Mediterranean: Words, Sounds, and Images of the Post-Cold War Era). Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-34346-8.
- ↑ «Συναγωγὴ τῆς Ἰταλίας» (Unification of Italy). Library.thinkquest.org. 4 Ἀπριλίου 2003
- ↑ «Ἡ Ἰταλικὴ Ἀρχὴ Ἀποικιῶν» (The Italian Colonial Empire). All Empires.
- ↑ «IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, April 2016» σελ. 148 (PDF).
- ↑ «comuni, province e regioni». www.istat.it
- ↑ 16.0 16.1 «Regioni italiane». tuttitalia.it.
- ↑ «Statistiche demografiche ISTAT». demo.istat.it.
Σύνδεσμοι Ἐξώτεροι
[edit | edit source]
|
Ἰδὲ τὰς εἰκόνας καὶ τὰ κοινὰ τὰ ἄλλα περὶ τῆς Ἰταλίας |
Διοικητικαὶ χῶραι τῆς Ἰταλίας
| |||
 |
Αἰμιλία-Ῥωμανία • Ἀπουλία • Ἀπρούτιον • Κοιλὰς Αὐγούστης • Βρεττία • Οὐενετία • Φόρον Ἰούλιον καὶ Οὐενετία Ἰουλία • Καμπανία • Λατίνη • Λευκανία • Λιγυρία • Λομβαρδία • Μολισίνη • Ὀμβρική • Πεδεμόντιον • Πικηνόν • Σαρδώ • Σικελία • Τριδεντίνη καὶ Νότιον Τυρόλον • Τυῤῥηνία
|
 | |
Χῶραι τῆς Εὐρώπης
| |||
| Χῶραι | Ἅγιος Μαρῖνος • Ἀλβανία • Ἀνδοσινία • Ἀρμενία1 • Ἀτροπατηνή1 • Αὐστρία • Βαταυία2 • Βελγική • Βοημία • Βοσώνα καὶ Ἑρσεγοΐνη • Βουλγαρία • Γαλλία2 • Γερμανία • Δακία • Δανία • Ἑλλάς • Ἑλουηττία • Ἐσθονία • Ἡνωμένη Βασιλεία2 • Θούλη • Ἰβηρία1 • Ἰέρνη • Ἱσπανία2 • Ἰταλία • Κασαχία1 • Κύπρος1 • Λεττονία • Λευκορωσσία • Λευχεντία • Λιθουανία • Λουξεμβοῦργον • Λυσιτανία2 • Μελίτη • Μαυροβούνιον • Μολδαυία • Μόνοικος • Νορουηγία2 • Οὐατικανόπολις • Οὑγγαρία • Παιονία • Πολωνία • Ῥωσσία1 • Οὐκρανία • Σερβία • Σλοβακία • Σλοβηνία • Σουηκία • Τουρκία1 • Φιννία • Χροατία | 
| |
|---|---|---|---|
| Κτήσεις | Ἀκρωτήριον καὶ Δεκέλεια • Καισάρεια • Κάλπη • Μόνα • Σαρνία • Φαιρόαι Νῆσοι | ||
| Χῶραι μετ’ ὀλίγης ἀναγνωρίσεως | Ἀβασγία • Κοσσυφοπέδιον • Νότιος Ὀσσετία • Ὀρχιστηνή • ΤΠΒΚ • Ὑπερτυρία | ||
| 1. Χῶραι αἳ ἔχουσι πᾶσα ἢ μέρος τῆς σφετέρας ἐπικρατείας ἐκτὸς Εὐρώπης, μέντοι νομίζονται πολιτιστικῶς εὐρωπαϊκαὶ εἶναι 2. Χῶραι αἳ ἔχουσι ὑπερπόντια ἐδάφη, μέντοι ἡ αὐτῶν μητρόπολις κατοικεῖ τῇ Εὐρώπῃ | |||
Χῶραι μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως
| |||
 |
Αὐστρία • Βαταυία • Βέλγιον • Βοημία • Βουλγαρία • Γαλλία • Γερμανία • Δακία • Δανία • Ἑλλάς • Ἐσθονία • Ἰέρνη • Ἱσπανία • Ἰταλία • Κύπρος • Λεττονία • Λιθουανία • Λουξεμβοῦργον • Λυσιτανία • Μελίτη • Οὑγγαρία • Πολωνία • Σλοβακία • Σλοβηνία • Σουηκία • Φιννία • Χροατία | 
| |
 |
Ἥδε ἡ ἐγγραφὴ περὶ γεωγραφίας δεῖ παρεκτενεῖσθαι . Βοηθεῖτε μετὰ τῆς ὑμετέρας εἰσφορᾶς τῇ ἐργασίᾳ ταύτῃ. |