Wt/zea/aembeul

Zeêuws

Etymologie

Van Middelnederlands aenbelt, aenbilt, ouwer anebilit. Dienkelijk 'n leênvertaelienge van 't Latijnse incūs, van in- 'in, op' en cūdere 'slae': 't eêste deêl as *ana- 'an', 't tweêde as *bautan, 'n werkwoôrd dan me in 't Zeêuws nie meêr kenne mae wè gezurgd ei vò 't Iengelsse beat. Ok kan ore gedocht an 'n werkwoord *filtan 'stampe'; dat is in ielk geval zò bie vurmen as anvil (Iengels) en aanvelt etc. (Limburgs). In 't Middelnederlands waere aollebei a onbekend; as gevolg daevan wier 't tweêde deêl volksetymoligisch as beeld opgevat. De vurmen mee -beul bin misschien ok nog t'erleien toet beule. De -m- is makkelijk te verklaeren uut assimilaotie deu de naekommende -b-.

Omschrievienge

aembeul o

• a(e)mbeeld, iesdere blok daerop 'n smid z'n smeêwerk doet.

Opmerkienge: dit woôrd komt uut de monografie over 't Walchers van H.M. Kesterloo uut 1917. Bie 't veldwerk van 't WZD wiere vurmen die-a 'ierop trokke (ziet onder) nog gevonde in Waschappel, Domburg en Erremu; op de rest van 't eiland en daebuten was 't altoos a(e)mbeeld.

Uutspraek

[ˈɛːmbøːl]

Verbugienge

aembeulen meêrvoud, aembeultje verkleinwoôrd

Varianten

• ambeul Erremu, Domburg
• aembul Waschappel
• aembeeld Zeêuwse Eilanden
• ambeeld Zeêuwse Eilanden, Zeêuws-Vlaonderen
• haembeeld Goerees, Flakkees

Vertaeliengen

Ziet bie ambeeld.

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 7

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank