Wp/vmf/Sau

Der Adigl is in Nämbercherisch gschriim.

A Sau (Mehrzohl: Sai) (ladainisch Suidae) is a weiblichs Schwein un sin Väicher as derr Oddnung vo die Baarhuufer. In der frängischen Wildnis gidds blouss a Soddn, däi Wildsau. Als Hausdiir gidds derzou nu an Haffn verschiidne Soddn vo Sai, wäi zum Beischbill äs Moornkäbfla (hoalooisch: Moorâghebfle) in der Geechngd vo Hall.

Noma

Ma sochd Sau a als Beleidichung, ofd sochd mä sugoor Dreegsau, wall si Sai rechd gärrn im Schlamm suuln. Däi Männla hassn bei di wildn Sai Kailer, däi Weibla hassn Bachng und di Junga nennd mä Frischling.

Ahsseeng

Sai schaua alle rechd ähnli aus. Dybbisch sin di kozzn Haggsn und di langa Schnaudsn, der Rissl (Hoalooisch: Riasl). Äs Fell is ned waach wäj bai Hund odder ander Väicher, sondern zimli borsdich. Undern Fell hom di Sai a digge Schwaddn.

Sai alds Nudsdiire

Im Normoolfall wemma in Frangng fo Sai schbrichd, maand ma däi Sai, wou am Bauernhuuf leem und in ärschder Linie fä di Flaischgwinnung ghaldn wärrn. Genau gnumma hassn blouss die waibla Sai. Däi Männla hassn Eber und di Junga Färrgl odder Suggala.

Däi Eber werrnrn ofd kasdried (hoalooisch aa: väschnaidâ), wall sunnsd äs Fleisch schdreng schmeggd. Däii Moslems un däi Juudn essn ka Sai, walls äs unsauber findn. Di Frangng essns dafiir um so läiber. Äs Schaifâla (A schdiggla fo dä Sauschuldä) is zum Baischbill anns vo di beliibdesdn Grichde in Frangng. Gärn wärn aa Schweinsbradn, Koddled und Ribbla gessn. Bressagg, Blôudwôschd und Nämmbärchâ Brôôdwäschdla sin andre dybbisch frängische Schbedsialidädn, wou ma aus Sai machd. Äs Fleisch hodd mehr Gschmagg und is ned so moocher und druggng wäi Koufleisch.

Sai sin arch schlau un merrgn glei, das wos ned schdimma doud, wenn's in Schlachdhuuf gäid.

Sai alds Wilddiire

Di Foorfôôrn fo di Sai sin di Wildsai. In Frangng gibsd alawaal an Haufm Wildsai, allädings sichd mä´s ned ofd walls zimli schai sinn. Wemä´s seechng will, gädd mâ am besdn in an Wildbarg, wäj zum Baischbill nach Hundshaubdn oddä nach Märchadaal.

In Afriga und Asien gibds no zich verschiidna Soddn fo wilde Sai. Anne dafo, äs Binsloorschwain aus Zendrôôlafriga, gibds aa im Nämmbärcher Diirgaddn. In Ameriga gibds nadiirlichäwais ka Sai, sondärn bloos so gnannde Nablsai odä Bägaaris.

Im Nedz