Wp/vmf/Hoaloisch
Hoaloisch is a fränggischer Dialäggd, denn wou däi Leid gands im Noddosdn vo Badn-Wärddnberch schbrechn denna.
Zum Dialegdgebied ghörd der Landgrais Schwäbisch Hall, der Hoaloegrais un es Gebied vom fräiern Landgrais Märngdham (ghörd heid zum Maa-Dauber-Grais). In däi Grenzsgebiede zum Freischdood Bayan wärrd deilweis a gands ähnli geschbrochng. Middlerweiln wärrd däi Gengd um Bad Märngdham a manchmol zum dauberfränggischn Dialegdgebied dazougrrechad. Woarscheinli obber blouss walls edz zum Maa-Dauber-Grais ghörd. Graviernde Underschiede gidds eingdli ned.
Hoaloe hodd a alds Adlsgschlechd ghassn, wou fräiers in der Gengd gherrschd hodd. Am Ofang vom 19. Joarrhunnnerd is der grässde Daal vo Hoaloe zu Wärddnbrrch, a glennerer Daal zu Bayan. Des Wordd hoaloisch hodd si erschd in däi ledzdn Joarzehnde als Bezeichnung fiern Dialegd eibürcherd.
Im hoaloischn Dialegdgebied selbd gidds a zimliche Underschiede. Baischbillsweis ähnld däi Schbrooch um Graalsa rum än Ansbacher Dialegd. Des kummd da davo, das Graalsa lang zum Färsdnduum Ansbach ghörd hodd un däi Leid si lang als Ansbacher gfülld hom. A zwischern Kocher-un an Jagsd-Dool loun si gans schäine Underschied ausmachng. Machmol is däi Mundoard scho vo an Dorf zun andern ganz anderschd. Dei hoaloische Dialiegd variierd insgsamd vill meer als wäi zum Beischbill der schwäbische.
Seid Hoaloe zu Wärddnberch ghörd, schdäid där hoaloische Dialegd under an schdargng Anbassungsdrugg durchs Schwäbische. Des lichd dou dro, dass damols an Haffn Lehrer und Bfaffm fo Schwoom ghuld hom. Bsonders in Schwäbisch Hall is des a su (bis 1934 hodds a blous "Hall" ghassn). Desweeng hod es Schwäbische däi fränggischn Dialegdee in Hoaloe scho ganz schee zriggdrängd. Ofd fanga di Hoaloer o zun schwäbln, anschdadd dass houchdaidsch reedn denna, wenn´s miid Fremde schbrechn. Im Geengsadz zu däi Aldbayern und ädi Schwoom hom däi Hoaloer a ka su a archs schbrochligs Selbsdbewussdsein.