Wp/rki/ခေတ်သစ်အက္ခရာသင်္ချာ

အင်္ဂလိပ်ဘာသာအရ "abstract algebra" ဟုလည်းကောင်း၊ တခါတရံတွင် "modern algebra" ဟုလည်းကောင်း၊ ခေါ်ဆိုလိဟိသည့် စိတ္တဇ အက္ခရာသင်္ချာ၊ သို့မဟုတ် ခေတ်သစ်အက္ခရာသင်္ချာ စိတ္တဇ အက္ခရာသင်္ချာဟူရေ အသုံးအနှုန်းမှာ မူရင်းအဓိပ္ပာယ်နန့် ပိုမိုနီးစပ်ကေလည်း၊ မြန်မာနားတွင် စိမ်းနီနိုင်သည့်အပြင် စိတ်ဝေဒနာ ရောဂါဆိုင်ရာ နာမဝိသေသနနန့် အဓိပ္ပာယ်ကောက် လွဲမှားနိုင်ရေ။ ထို့ကြောင့် ခေတ်သစ်အက္ခရာ သင်္ချာဟုလည်း ခေါ်ကတ်ရေ။ ယကေလည်း ဒေဘာသာမှာ ၁၉ ရာစု နှောင်းပိုင်းကတည်းက စတင်ပေါ်ပေါက်လာခရေဖြစ်ရာ ခေတ်သစ် ဟူရေ နာမဝိသေသနမှာ ကာလကြာမြင့်လီ၊ မသင့်လျော်လီ ဖြစ်နီရေ။ ရေ ရှေးခေတ် အက္ခရာသင်္ချာ အပေါ် မှီတည်ချဲ့ထွင်၍ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာသည့် သင်္ချာဘာသာရပ်ခွဲတစ်ခု ဖြစ်ရေ။ တန်းမြင့် သင်္ချာနယ်ပယ်တွင်မူ ဒေ ခေတ်သစ်အက္ခရာသင်္ချာကို အက္ခသင်္ချာ တန်းမြင့်သင်္ချာတွင် အက္ခရာသင်္ချာ ဆိုပါက ပိုမိုကျယ်ပြန့်ရေ၊ ယေဘုယျကျရေ ဒေခေတ်သစ် အက္ခရာသင်္ချာကိုသာ ဆိုလိုရေ။ အကြောင်းမှာ ရှေးအက္ခရာသင်္ချာအားလုံးရေ ဒေ ခေတ်သစ်အက္ခရာသင်္ချာဧ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်ရေကြောင့်ပင်။ သာဓကအားဖြင့် အပိုင်းကိန်းတိဟု အသိတိသည့် ရာသျှင်နယ်ကိန်းစုရေ ဖီး (field) ဟုခေါ်သည့် သင်္ချာတည်ဆောက်ပုံတစ်ခုသာ ဖြစ်ရေ။ ရာသျှင်နယ်ကိန်းစု မဟုတ်သည့် အခြားဖီးတိ အနန္တဟိလီရေ။ ဟုသာ ခေါ်ရေ။ ခေတ်သစ်အက္ခရာသင်္ချာဟူရေ အမည်အရ ကဲကုလပ်မတိုင်မီ သင်ကြားရလိဟိသည့် အက္ခရာသင်္ချာမျိုးကို နည်းလမ်းအသစ်တိဖြင့် လုပ်ဆောင်ရသည့် ဘာသာရပ်ဟု ထင်စရာဟိကေလည်း အမှန်စင်စစ်တွင် ၎င်းထက် ပိုမို ကျယ်ပြန့် နက်ရှိုင်းလီရေ။

ဒေဘာသာရပ်တွင် သင်္ချာတည်ဆောက်ပုံတိဖြစ်သည့် အုပ်စုတိ (groups)၊ ကွင်းတိ (rings)၊ ဖီးတိ (fields)၊ မော်ဂျူးတိ (modules)၊ ဗက်တာရပ်ဝန်းတိ (vector spaces) နန့် အက္ခရာသင်္ချာစနစ်တိ (algebras) အစဟိရေရို့ကို လိလာရေ။ သင်္ချာတည်ဆောက်ပုံတိကို လိလာရာတွင် တည်ဆောက်ပုံတစ်ခုနန့်တစ်ခု တူညီရေတိ၊ ကွဲပြားရေတိကို ထင်ရှားစေရန်၊ ဒေပိုင်လိလာမှုတိကို ပုံစံတကျ ဖြစ်စေရန် ကတ်တဂိုရီသီအိုရီကို အသုံးပြုလိဟိရေ။သာဓကအားဖြင့် အုပ်စုတိ (groups) အားလုံးနန့် ၎င်းရို့ဧ အုပ်စုမြားတိ (group homomorphisms) အားလုံးကို စုပေါင်း၍ အုပ်စုကတ်တဂိုရီ (category of groups) ဖွဲ့၍ လိလာနိုင်ရေ။ ထို့အတူ ကွင်းကတ်တဂိုရီ၊ မော်ဂျူးကတ်တဂိုရီ စရေဖြင့် အသီးသီးဟိလီရေ။