Jump to content

Wp/mag/अकबर

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > अकबर
जलाल-उद्दीन मोहम्मद अकबर
جلال الدین محمد اکبر
अकबर
अकबर
२७ जनवरी १५५६ - २९ अक्तूबर १६०५[1][2] १५५६–१६०५
१४ फरवरी १५५६
पूर्ववर्ती हेमू
उत्तरवर्ती जहाँगीर
जन्म १५ अक्टूबर १५४२
उमरकोट किला, सिन्ध
निधन २७ अक्टूबर १६०५
फतेहपुर सीकरी, आगरा
समाधि
बिहिस्ताबाद सिकन्दरा, आगरा
जीवनसङ्गी रुकाइय्या बेगम, सलीमा सुल्तान आउ मरियम उज-जमानी
घराना तिमुर मुगल
पिता हुमायूँ

जलाल उद्दीन मोहम्मद अकबर (फारसी: جلال الدین محمد اکبر ) (15 अक्टूबर 1542 – 27 अक्टूबर 1605)[3] तैमूरी वंशावलीके मुगल वंशके तेसर शासक हलै ।[4] अकबर के अकबर-ऐ-आजम (अर्थात् अकबर महान्), शहंशाह अकबर, महाबली शहंशाह के नामो से जानल जा है ।[1][2][5] सम्राट अकबर मुगल साम्राज्य के संस्थापक जहीरुद्दीन मुहम्मद बाबरके पौत्र आउ नासिरुद्दीन हुमायुँ एवं हमीदा बानोके पुत्र हलै । बाबरके वंश तैमूर आउ मङ्गोल नेता चङ्गेज खाँसे सम्बन्धित हलै अर्थात् उनकर वंशज तैमूरलङ्गके खानदानसे हलै आउ मातृपक्षके सम्बन्ध चङ्गेज खाँसे हलै ।[3] अकबरके शासनके अन्त तक १६०५ मे मुगल साम्राज्य मे उत्तरी आउ मध्य भारतके अधिकांश भाग सम्मिलित हलै आउ ऊ समयके सर्वाधिक शक्तिशाली साम्राज्यमे से एक हलै ।[6] बादशाहमे अकबरे एक ऐसन बादशाह हलै, जेकरा हिन्दु मुस्लिम दोनो वर्गके बराबर प्यार आउ सम्मान मिललै । ऊ हिन्दु-मुस्लिम सम्प्रदायके बीचके दूरी कम करेला दीन-ए-इलाही नामक धर्म के स्थापना केलकै ।[3] ओकर दरबार सबला हर समय खुला रहहलै । ओकर दरबारमे मुस्लिम सरदार के अपेक्षा हिन्दु सरदार अधिक हलै । अकबर हिन्दु पर लगेवाला जजिये न समाप्त केलकै, बल्कि ऐसन अनेक कार्य कैलकै जेकर कारण हिन्दु आउ मुस्लिम दोनो ओकर प्रशंसक बनलै ।[7] अकबर मात्र तेरह वर्षके आयुमे अपन पिता नसीरुद्दीन मुहम्मद हुमायुँके मृत्यु उपरान्त दिल्लीके राजगद्दी पर बैठलै हल ।[8] अपन शासन कालमे ऊ शक्तिशाली पश्तून वंशज शेरशाह सूरीके आक्रमण बिल्कुल बन्द करवा देलकै हल, साथे पानीपतके द्वितीय युद्धमे नवघोषित हिन्दु राजा हेमूके पराजित केलकै हव ।[9][10] अपन साम्राज्यके गठन करे आउ उत्तर आउ मध्यभारतके सब क्षेत्रके एकछत्र अधिकारमे लावेमे अकबरके दु दशक लग गेलै हल । ओकर प्रभाव लगभग पूरा भारतीय उपमहाद्वीप पर हलै आउ ई क्षेत्रके एक बड़े भूभाग पर सम्राटके रूपमे ऊ शासन केलकै । सम्राटके रूपमे अकबर शक्तिशाली आउ बहुल हिन्दु राजपूत राजासे राजनयिक सम्बन्ध बनैलकै आउ उनकर एहाँ विवाहो केलकै ।[9][11]

इहो देखी

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]
  1. 1 2 "अकबर". द साउथ एशियन. http://www.the-south-asian.com/Dec2000/Akbar.htm.
  2. 1 2 कन्वर्ज़न ऑफ इस्लामिक एण्ड क्रिश्चियन डेट्स (डुअल)
    Archived 2009-08-01 at the वेबैक मशीन अन्तरण करे वाला के अनुसार बादशाह अकबर के जन्म तिथि हुमायुंनामा के अनुसार, रज्जब के चौथा दिन, ९४९ हिजरी, तदनुसार १४ अक्टूबर १५४२ के हलै ।
  3. 1 2 3 अबुल फैज़ल (२ अप्रैल २००५). अकबर महान. मनोज पब्लिकेशन. प॰ 100.
  4. "तिमुरिड डायनेस्टी". न्यू वर्ल्ड एन्साइक्लोपीडिया. मूलसे 23 सितम्बर 2011 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि १८ जुलाई २००९.
  5. "जलाल-उद-दीन मोहम्मद अकबर बायोग्राफ़ी". बुकरैग्स. http://www.bookrags.com/biography/jalal-ud-din-mohammed-akbar/.
  6. "एक्स्टैण्ट ऑफ एम्पायर". मूल से 26 जून 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 सितम्बर 2010.
  7. "अकबर महान" (हिन्दी मे). भारतीय साहित्य संग्रह. मूल (पीएचपी) से 14 अगस्त 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि १४ फरवरी २००९.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)
  8. "द नाइन जेम्स ऑफ अकबर". बोलोजी. मूल से 14 जनवरी 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 मई 2008.
    Archived 2010-01-14 at the वेबैक मशीन
  9. 1 2 फज्ल, अबुल. अकबरनामा, खण्ड २.
  10. प्रसाद, ईश्वरी (१९७०). द लाइफ एण्ड टाइम्स ऑफ हुमायुं. मूलसे 14 मई 2015 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 सितम्बर 2010.
  11. "अकबर". कोलम्बिया विश्वकोश. २००८. मूलसे 12 मई 2008 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 30 मई 2008.