Wp/mag/अकबर
जलाल-उद्दीन मोहम्मद अकबर جلال الدین محمد اکبر | |
---|---|
अकबर | |
![]() | |
२७ जनवरी १५५६ - २९ अक्तूबर १६०५[1][2] १५५६–१६०५ | |
१४ फरवरी १५५६ | |
पूर्ववर्ती | हेमू |
उत्तरवर्ती | जहाँगीर |
जन्म |
१५ अक्टूबर १५४२ उमरकोट किला, सिन्ध |
निधन |
२७ अक्टूबर १६०५ फतेहपुर सीकरी, आगरा |
समाधि |
बिहिस्ताबाद सिकन्दरा, आगरा |
जीवनसङ्गी | रुकाइय्या बेगम, सलीमा सुल्तान आउ मरियम उज-जमानी |
घराना | तिमुर मुगल |
पिता | हुमायूँ |
जलाल उद्दीन मोहम्मद अकबर (फारसी: جلال الدین محمد اکبر ) (15 अक्टूबर 1542 – 27 अक्टूबर 1605)[3] तैमूरी वंशावलीके मुगल वंशके तेसर शासक हलै ।[4] अकबर के अकबर-ऐ-आजम (अर्थात् अकबर महान्), शहंशाह अकबर, महाबली शहंशाह के नामो से जानल जा है ।[1][2][5] सम्राट अकबर मुगल साम्राज्य के संस्थापक जहीरुद्दीन मुहम्मद बाबरके पौत्र आउ नासिरुद्दीन हुमायुँ एवं हमीदा बानोके पुत्र हलै । बाबरके वंश तैमूर आउ मङ्गोल नेता चङ्गेज खाँसे सम्बन्धित हलै अर्थात् उनकर वंशज तैमूरलङ्गके खानदानसे हलै आउ मातृपक्षके सम्बन्ध चङ्गेज खाँसे हलै ।[3] अकबरके शासनके अन्त तक १६०५ मे मुगल साम्राज्य मे उत्तरी आउ मध्य भारतके अधिकांश भाग सम्मिलित हलै आउ ऊ समयके सर्वाधिक शक्तिशाली साम्राज्यमे से एक हलै ।[6] बादशाहमे अकबरे एक ऐसन बादशाह हलै, जेकरा हिन्दु मुस्लिम दोनो वर्गके बराबर प्यार आउ सम्मान मिललै । ऊ हिन्दु-मुस्लिम सम्प्रदायके बीचके दूरी कम करेला दीन-ए-इलाही नामक धर्म के स्थापना केलकै ।[3] ओकर दरबार सबला हर समय खुला रहहलै । ओकर दरबारमे मुस्लिम सरदार के अपेक्षा हिन्दु सरदार अधिक हलै । अकबर हिन्दु पर लगेवाला जजिये न समाप्त केलकै, बल्कि ऐसन अनेक कार्य कैलकै जेकर कारण हिन्दु आउ मुस्लिम दोनो ओकर प्रशंसक बनलै ।[7] अकबर मात्र तेरह वर्षके आयुमे अपन पिता नसीरुद्दीन मुहम्मद हुमायुँके मृत्यु उपरान्त दिल्लीके राजगद्दी पर बैठलै हल ।[8] अपन शासन कालमे ऊ शक्तिशाली पश्तून वंशज शेरशाह सूरीके आक्रमण बिल्कुल बन्द करवा देलकै हल, साथे पानीपतके द्वितीय युद्धमे नवघोषित हिन्दु राजा हेमूके पराजित केलकै हव ।[9][10] अपन साम्राज्यके गठन करे आउ उत्तर आउ मध्यभारतके सब क्षेत्रके एकछत्र अधिकारमे लावेमे अकबरके दु दशक लग गेलै हल । ओकर प्रभाव लगभग पूरा भारतीय उपमहाद्वीप पर हलै आउ ई क्षेत्रके एक बड़े भूभाग पर सम्राटके रूपमे ऊ शासन केलकै । सम्राटके रूपमे अकबर शक्तिशाली आउ बहुल हिन्दु राजपूत राजासे राजनयिक सम्बन्ध बनैलकै आउ उनकर एहाँ विवाहो केलकै ।[9][11]
इहो देखी
[edit | edit source]सन्दर्भ
[edit | edit source]- 1 2 "अकबर". द साउथ एशियन. http://www.the-south-asian.com/Dec2000/Akbar.htm.
- 1 2 कन्वर्ज़न ऑफ इस्लामिक एण्ड क्रिश्चियन डेट्स (डुअल)
Archived 2009-08-01 at the वेबैक मशीन अन्तरण करे वाला के अनुसार बादशाह अकबर के जन्म तिथि हुमायुंनामा के अनुसार, रज्जब के चौथा दिन, ९४९ हिजरी, तदनुसार १४ अक्टूबर १५४२ के हलै । - 1 2 3 अबुल फैज़ल (२ अप्रैल २००५). अकबर महान. मनोज पब्लिकेशन. प॰ 100.
- ↑ "तिमुरिड डायनेस्टी". न्यू वर्ल्ड एन्साइक्लोपीडिया. मूलसे 23 सितम्बर 2011 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि १८ जुलाई २००९.
- ↑ "जलाल-उद-दीन मोहम्मद अकबर बायोग्राफ़ी". बुकरैग्स. http://www.bookrags.com/biography/jalal-ud-din-mohammed-akbar/.
- ↑ "एक्स्टैण्ट ऑफ एम्पायर". मूल से 26 जून 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 सितम्बर 2010.
- ↑ "अकबर महान" (हिन्दी मे). भारतीय साहित्य संग्रह. मूल (पीएचपी) से 14 अगस्त 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि १४ फरवरी २००९.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)
- ↑ "द नाइन जेम्स ऑफ अकबर". बोलोजी. मूल से 14 जनवरी 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 मई 2008.
Archived 2010-01-14 at the वेबैक मशीन - 1 2 फज्ल, अबुल. अकबरनामा, खण्ड २.
- ↑ प्रसाद, ईश्वरी (१९७०). द लाइफ एण्ड टाइम्स ऑफ हुमायुं. मूलसे 14 मई 2015 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 सितम्बर 2010.
- ↑ "अकबर". कोलम्बिया विश्वकोश. २००८. मूलसे 12 मई 2008 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 30 मई 2008.