Wp/kum/Мавраев Магьаммат-Мирза

Магьаммат-Мирза Мавраев (1878-1964) — 1878-нчи йылда Гуниб округну Чох юртунда илму булан машгъул болгъан белгили арабистни Мухаммад-Али агьлюсюнде тувгъан. Согъратл юртунда ол медресени яхшы охуп битдирген. Тёбенкъазанышли инженер Адилгерей Дайитбеков эки бажарывалу яш алимлерин – Абусуфьян Акъаевни ва Магьамматмирзаны айырып, охувун давам этмек учун Къазан шагьаргъа бакъдыргъан. Бу шагьарда олар янгы къайдалы алфавитни уьйренеген. Агъсыстанда китап чыгъаравну башламакъ муратгъа басмаханы ишу булан таныш болгъан.Каргалы шагьарда олар «усул ва джадид» методиканы уйренгенлер. Белгили татар алимден Фатих Каримиден дарслар алгъанлар.

Дагъыстангъа къайтгъанда Магьматмирза Абусуьфн Акъаев булан басмаханы ачып, 1903-нчю йылдан берли китаплар чыгаралар.

1917-нчи йылда, чилле инкилап (феврал революция) болгъан сонг Магьмаматмирза Мавраевны Областной Этивчю Къурумгъа сайланагъа. Бу йылны язбашла ол къумукъ тилде «Мусават» деген газетны чыгъармагъа башланагъан.

Байсанлы инкилапны (октябр революцияны) Мавраев яман гёрдю , ва большевиклеге къаршы макъалар язгъан. Шо саялы 1918-нчи йылны язбашда большевиклер Темир-Хан-Шураны оьз къолуна алып шо уьстде айтылгъан газетни ябалар. Амма граждан дав битген сонг, совет гьакимлиги токташдырылгъан сонг, Мавраев яхшы специалист гьисапда басмаханада ишлеген.

1929-нчу йыда ОГПУ арабситлени тутуп туснакъгъа ва Сибирге бакъдыра. Оьзю тутулажакъ заман етишип гелегени гьис этип, Мавраев яшыртгъын Дагъстандын гетген. Ирангъа, Тюркиягъа, афганситангъа багъып чыкъмгъа къаст этген, тек бажарылмгъан. Шо заман ол оьзюню алдагъы арбачысы Магьаммат исаевни паспортун пайдалындырып, къзакъстангъа баргъан, 1964-нчю ылгъа ерли Целиноградда (гьалиги астандада) яшагъан. Она шо йылда гечинген ва гёмюлген.

ссылка Гьажиев А. М.Мавраев – Биринчи къумукъ газетни чыгъаргъан адам // Ёлдаш 28 августа 1998.