Wp/krl/Šuvikarjala

Šuvikarjalan puhuma-aloveh punasella

Šuvikarjala on yheššä vienan- ili pohjoiskarjalan kera toini varšinaiskarjalan kielen piämurtehista. Še juatah vielä monih eri alamurtehih.

Šuvikarjalua on paistu Karjalašša leviemmilläh nykysen Karjalan tašavallan keškiošissa (Pohjois-Aunuksešša) ta Luatokan pohjois- ta länšipuolella. Šuuri joukko Luatokan länšipuolen rahvahašta šiirty 1600-luvulla Šyväin-Venäjällä Tverin, Valdain ta Tihvinän alovehilla, mi johtu Ruočin harjottamašta talouvellisešta, vierollisešta ta hallinnollisešta painoššuksešta. Vuuvvesta 1650 šuaten pois muutti 25 000 henkie. Luatokan pohjoispuolisen, Šuomen Neuvoštoliitolla luovuttaman Raja-Karjalan šuvikarjalaini rahvaš on levinnyn toisen muajilmanšovan jälkeh evakkoina eri puolilla Šuomie. Evakkoloista šuvikarjalan pakisijoita oli läššä 15 000 henkie, a kieli ei ole kovuan hyvin enyä šiirtyn jälkipolvilla hajavunnan jälkeh.

Šuvikarjalua paistah nykyjäh piäasiešša Mujehjärven ta Šuojärven piirilöissä Karjalan tašavallašša ta tverinkarjalaisien eläntäkohissa Tverin ta Tihvinän alovehilla Šyväin-Venäjällä. Näitä karjalaisalovehie nimitetäh Tverin Karjalakši. Valdain alovehelta šuvikarjalan murreh on jo hävinnyn. Ennein toista muajilmanšotua šitä paistih niise Šuomen puolella Raja-Karjalašša Ilomančissa, Šuojärvellä, Šuištamolla, Korpiseläššä ta Impilahešša.

Kaikista šuurin šuvimurrehjoukko on tverinkarjala. Aprikoijah, jotta šen pakisijoita olis 23 000 henkie. Onnakko tverinkarjalaisie on ylen äijälti enämmän: Lihoslavĺan, Spiirovan, Ruameškan ta Šuvi-Maksuatihan hallintopiirin yhtehisellä alovehella heitä eli ennein toista muajilmanšotua noin 100 000 ta Vessin (Vesjegonsk), Sandovan i Krasnoi Holman hallintopiirien alovehilla läššä 30 000. Tihvinänkarjalan pakisijoita on lähillä 2000 henkie. Tverin-, tihvinän- ta valdainkarjalašta käytetäh yhtehisnimitykšie tytärkarjala, šuarekehkarjala tahi šuarekehmurtehet erotukšena Karjalan tašavallan ta Šuomen alovehilla paistavista šuvikarjalan murtehista.