Wp/kck/Damu

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kck
Wp > kck > Damu

Damu tjizwinho tjinomisa kene tjinohhalila whunga kwevula kene njizi dzipasi kwemavu. Makhapfula anobumbiwa ndemadamu anotshambidzila vula yezwikhukhula yoga koga anoba ndevula inohingisiwa mulima kudilidzigwa, vula inohingisiwa ndebanhu, vula inohingisiwa kumandastri, vula yemihingo yemilenje. Tiwha kwemagetsi kotikala muvula inobe ilimumadamu. Damu lingahingisiwa tjelela vula kene gcina vula inohingisiwa ndemitunhu yakasiyana. Madamu anohinga kwazo bhata vula kukoti zwimwe zwibako zwinonga mafladi gedi kene mibundo (inozibhgwa iyi dayiki) inohinga misa whunga kwevula kuti isiyende kuntha yakahalugwa. Damu lokutanga linozibhgwa kwazo loyi Jawa Dam kuJordan, lakatanga bepo nde 3,000 BC.

Damu leGlen Canyon Dam kugwizi gweColorado River kuArizona, USA
Ntome yeLake Vyrnwy dam, kuWales, yakapela nde1888


Damu leKarapuzha, damu lemavu likuIndian state yeKerala
Damu dukunhunhu leGroningen, Netherlands

Zina linoti damu lobva mutjikhuwa tjipakati kakale lisenhu likabe tjikhuwa lakabva mutjiDatji, sekunobongwa mumazina emadoropo makulu antolo. Damu lokutanga lakabonakala nde1165. koga kunanzi unoyi Obdam, kwakatongolebhgwa ndekwawho nde1120. Zina londidzana ndezina letjiGriki linoti “taphos”, libva “dliza” kene “tombwana tjemadliza”. Kobva kuti zina lingawhisisika sokuti, “ dayiki yatshiwha muhango dzose”. Mazina emitunhu inoswika 40 (luntjintjo guhomanana) kumilika kulubaka gweDutch era (1150–1500 CE) konga Amsterdam (yakabumbiwha iyi 'Amstelredam' ndelubaka kwe in 12th senjuri) ndeRotterdam, kakale koleba kuti zina lakalihinga kuMiddle Dutch ndayigogo lubaka.