Wp/kck/Ntha dzeMatoropo

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kck
Wp > kck > Ntha dzeMatoropo

Ntha yeGreater Tokyo, Japan, ndiyo ihhele banhu kupinda ntha dzematoropo muhango dzose, kunha bagali banoswika 38 million.

Ntha dzematoropo kene ntha yakabakiwa, intha inogala banhu banjinji ndezwibako zwikulu. Ntha dzematoropo dzobumbiwa ndothuthuka kwebanhu behinga mudzifekithari ndekumandastri, kwabagele ke koba matoropo makulu ndematukunhunhu kene masabhabha. Mudzematoropo, zina londidzana ndelentha yedzemakanyi sekumizi ndemitunhu. Bagali bokutanga bematoropo bakabumba ntha dzematoropo kwakalingiwa mihingo inotiwa kakale kulimidziwa kwebanhu, kakale banhu bakatanga hinga muzwembiwha zwehango kukotanga bumbuwa matoropo. Ntha dzematoropo dzakabva mubumbiwa kwemandastri mubugalo gwakasiyana. Koga kwakamilidza bugalo gwebanhu ndezila ipehhugwi kuhhisa ndemari muhango lubaka gun' ompela.

Banhu banogala mumatoropo bakamilika mu746 million nde1950 bekatanha bekabe 3.9 billion mumakole akatebela muhango dzose. Nde 2009, banhu banogala muntha dzematoropo (3.42 billion) bakapinda zwibalo zwebanhu banogala muntha dzemakanyi (3.41 billion), kakale ikoku kobva kuti banhu behango dzose batjibe banhu bematoropo kupinda bemakanyi. Kwakakutanga kuti banhu banjinji muhango dzose bagale mumatoropo kupinda kumakanyi. Nde 2014 kwakakunabanhu bali7.2 billion banogala muplaneti, kukobe ndebanhu banoswika 3.9 billion munayibabo baogala mumatoropo koga. Gubangano le Population Division limkati kwe United Nations Department of Economic nde Social Affairs lakakumbulila kuti banhu banogala mumatoropo banokula bekaswika mu 6.4 billion nde 2050, kukoti 37% inobe ibva muhango dzinhatu dzinoti: China, India and Nigeria.

Gubungano le UN lokwala zwibalo zwematoropo , ntha dzematoropo ndentha dzemakanyi, koga banotebela kwazo kwazo kunholebgwa munayidzedzo hango. Be UN banoti siyana kwendongoloso dzematoropo nentha dzemakanyi, ndezila yoyosandidzana kwematoropo muhango dzose ndiko kunothama kuti kuleme bala banhu bose muhango dzose usazohingisa zwibalo zwehango idzedzo.

Ntha dzematoropo dzobumbiwa dzikopfumbiwa ndezila yemilidza matoropo ndobaka mandastri. Ntha dzematoropo dzohinga mihingo yakasiyana kuhanganisila lingisisa bunji gwebanhu ndebupabi kweMatoropo.

Ntha yekhansila yematoropo yakasiyana nentha yematoropo inohanganisila matoropo atjabumbiwa, ndentha dzemakanyi dzipedlo dzinamihingo inohhisa mari kudorobho, kwazo kwazo ntha idzedzi kotiwa ndekuti banhu banobe behinga ko bekotanha dzimota benda kudorobho kwabanogala.

Bumilo gwe “ntha yedzematoropo” yakalingana ndezwibalo dzemari yakasiyana ndebumilo gwe ntha dzematoropo yakalingana ndezwibalo zwevikeleka mudzizila. Bumilo gobupelo goyi “bumbiwa kwentha dzezila yovikeleka”. Beku Office for National Statistics, banoti, bumbiwa kwentha kobva hango yematoropo yahalugwa kuti kobumbiwa doropo kakale inobe imilikila mu20 hectares (200,000 m2; 49 acres) bukulu gwayo. Ntha dzinobe dzilipasi kwe 200 metres dzobe dzakazwimila dzoga dzisipasi kwedoropo.