Wp/cnr/Lazar Sočica, vojvoda i brigadir

Lazar Sočica (Plužine, april 1838 - 12. januar 1910) je crnogorski vojvoda i brigadir.

Biografija

Lazar Sočica je rođen aprila 1838. godine, u Plužinama u Pivi, od oca Rista i majke Jovane (sestra drobnjačkog prvaka Živka Pekića). Lazarov otac je kao čifčija držao zemlju Ded-agi Čengiću, međutim, poginuo je 1848. godine, a majka se potom preudala za vojvodu Šćepana Lješevića. Brigu o Lazaru preuzeo je Ristov brat, Teodosije Sočica, iguman manastira Pive, koji ga je nakon očeve pogibije uzeo kao siroče i primio u samostan u namjeri da ga nauči pismenosti. Kad je naučio pisati, jedno vrijeme bio je na službi kod turskoga bega Ded-age Čengića. Pratio ga je do Nikšića, Foče, Gacka, Nevesinja, Mostara. S agom Čengićem je i kasnije održavao kontakt.

U Pivskom manastiru je ostao do 1855. godine, do svoje 17 godine. Ded-aga Čengić postavio ga je 1860. godine za starješinu njegove pratnje. Kao mladić u manastirskoj radionici savladao je drvodeljski i kovački zanat i izrađivao je brojne predmete. Zajedno s Vulom Adžićem i ujakom Živkom Pekićem išao je kod knjaza Danila na Cetinje primajući uputstva za oslobođenje od osmanske vlasti. Tom prilikom, knjaz Danilo mu je dao perjanički grb. Učestvovao je od 1857. do 1862. godine u borbama s Turcima i tada je odlikovan junaštvom. Za vrijeme tih sukoba jedno vrijeme sakrivao je komandira Panta Cemova Delevića.

Za juzbašu – upravnika karaula postavljen je nakon 1862. godine u Pivi do 1875. godine. Sa te pozicije otvorio je prve radnje u Pivi, robu je nabavljao od primorskih i gatačkih trgovaca, a organizovao je i izvoz stoke i davao novac pod interes. Ubrzo je postao najbogatiji čovjek Pive. Učestvovao je u organizaciji Hercegovačkoga ustanka 1875. godine. Prisustvovo je sastanku glavara na Lovćenu 26. jula 1875. godine u cilju podizanja ustanka. Za vojvodu je postavljen 30. novembra 1875. godine. Istakao se u Hercegovačkom ustanku komandujući odredom, koji je dostizao brojno stanje i do hiljadu boraca. Predvodio je Pivljane u borbi na Ravno 10. i 11. novembra 1875. godine nakon čega je od knjaza Nikole postavljen za vojvodu. Kralj Nikola mu je dao nadimak „Munjica“ zbog okretnosti i brzine. Učesnik je crnogorsko-turskoga rata 1876.–1878. godine kao komandant Župsko-pivskoga i Planinsko-pivskoga bataljona u sastavu Śeverne crnogorske vojske, koja je na početku rata dejstvovala na Hercegovačkome frontu. Istakao se u borbama na Muratovici, Vučjem Dolu, Ostroškim gredama, oslobođenju Nikšića i Ulcinja, kao i borbama kod Gusinja itd. U oslobođenim krajevima Pive bio je glavni organizator vlasti i poretka. Nakon rata postavljen je za načelnika Pive i Drobnjaka. Pomagao je ustanak u Hercegovini i jugoistočnoj Bosni 1881.–1882. godine. Na platnom spisku Ministarstva vojnog iz 1880. godine nalazi se kao četvrti na spisku s primanjima u visini od 600 forinti. U čin brigadira proizveden je 1881. godine kad je postavljen za komandanta Četvrte brigade jačine osam bataljona. Tokom 1890. godine bio je komandant Četvrte brigade jačine sedam bataljona, 44 čete, sedam komandira, osam potkomandira i 44 oficira. Reorganizacijom crnogorske vojske, 1896. godine, nalazio se na dužnosti komandanta Četvrte brigade. Ordenom knjaza Danila za nezavisnost Crne Gore I stepena odlikovan je 22. maja 1904. godine. S mjesta komandanta Četvrte brigade postavljen je 6. januara 1906. godine za komandanta Durmitorske brigade.

Penzionisan je 26. februara 1906. godine po sopstvenoj molbi i ispunjenim kriterijumima sa mjesta komandanta Durmitorske brigade. Kao brigadir u penziji, 1906. godine, ispred župsko-pivske oblasti, izabran je za narodnog poslanika prvog saziva Crnogorske skupštine, kao član Kluba narodnih poslanika, koji je ubrzo postao stranka, njene pristalice su se nazivale klubašima. Protiv njega pokrenut je krivični postupak zbog izazivanja nereda na Goransku, pred Okružnim sudom u Nikšiću u kojem je 10. jula 1907. godine osuđen na godinu dana zatvora. Nakon žalbe Velikome sudu u Podgorici kazna mu je smanjena na deset mjeseci. Knjaz Nikola ga je ubrzo nakon par mjeseci pomilovao. Nakon toga živio je povučeno na svom imanju na Goransku. Vodio je i uredno čuvao arhivu.

Porodični život

Živio je u kući koju je sagradio u drugoj polovini 19. vijeka na Goransku, nedaleko od Plužina. Za života podigao je crkvu u Plužinama na groblju, posvećenu njegovoj slavi Svetom Jovanu Krstitelju. Bavio se trgovinom u kojoj je bio veoma vješt; pretežno je trgovao stokom. Pomagao je izbjeglice iz Bosne i Hercegovine.

Zasnovao je porodicu s Jovanom , ćerkom Marka Tasovca, hercegovačkog prvaka iz Trebinja. Imali su 17 đece, ali je većina preminula za vrijeme ratova. Njegov sin Mujo bio je komandir crnogorske vojske i ban Zetske banovine za vrijeme Kraljevine Jugoslavije. Njegova kćerka Joka bila je udata za barjaktara Perka Vukotića.

Umro je 12. januara 1910. godine i sahranjen u crkvi koju je za života podigao.

Odlikovanja

Između ostalog odlikovan je: Ordenom knjaza Danila I stepena (1904) , Zlatnom medaljom za hrabrost (Obilića medalja) i Ordenom Svetog Đorđa IV stepena.

Poveznice

• GENERALI CRNOGORSKE VOJSKE (1881-1921)

Izvori

• Martinović Srđa, Generali Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, FCJK, Cetinje, 2016.