Jump to content

Wp/mag/इम्फाल्

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > इम्फाल्
इम्फाल
ꯏꯝꯐꯥꯜ
राजधानीनगर
इम्फाल मणिपुरपर अवस्थित
इम्फाल
इम्फाल
मणिपुरमे स्थिति
निर्देशाङ्क: 24°48′25″N 93°56′17″E / 24.807°N 93.938°E / 24.807; 93.938निर्देशाङ्क: 24°48′25″N 93°56′17″E / 24.807°N 93.938°E / 24.807; 93.938
देश भारत
राज्यमणिपुर
मण्डलइम्फाल पश्चिम, इम्फाल पूर्व
जनसङ्ख्या
 (2011)
  कुल२,६८,२४३
भाषा
  प्रचलितमणिपुरी
समयमण्डलयुटिसि+५:३० (भारतीय मानक समय)

इम्फाल् (मनिपुरी: ꯏꯝꯐꯥꯜ ) भारतके मणिपुर राज्यके राजधानी हे । ई ऐतिहासिक नगरके केन्द्रमे भूतपूर्ब मणिपुर राज्यके गद्दी, कङ्गला महल, के खण्डहर उपस्थित हे । इम्फाल नगर इम्फाल पच्छिम मण्डल आउ इम्फाल् पूरब मण्डल दुनोमे बिस्तारित हे, आउ नगरके अधिकांश जनसङ्ख्या एकर पच्छिमीभागमे निबास करहे । इम्फाल् भारत सरकार द्वारा अनुसूचित स्मार्ट नगरमे से एक हे ।[1][2]

पर्यटन

[edit | edit source]

श्री गोविन्ददेवजी मन्दिर

[edit | edit source]
इम्फालमे "पैलेस कम्पाउण्ड" मे श्री गोविन्दजी मन्दिर, आधुनिक मणिपुरी दुनियामे मणिपुरी हिन्दुके मणिपुरी वैष्णववादके केन्द्र हल ।

ई मन्दिर मणिपुरके पूर्व शासकके महलके भिरुये हे आउ वैष्णवके पावन तीर्थस्थल हे । ई दु स्वर्ण गुम्बद सहित एगो सरल किन्तु सुन्दर निर्माण हे । एकरामे एगो पक्का प्राङ्गण आउ सभागारो हे । एहाँके मुख्य देवता श्री राधा-कृष्ण हथ जिनखा साथे बलराम आउ कृष्णके मन्दिर एक दने हे त दोसर दने जगन्नाथ, बलभद्र एवं सुभद्राके मन्दिर हे ।

शहीद मीनार

[edit | edit source]
शहीद मीनार

इम्फालके पोलोग्राउण्डके पूरुब दने ई मीनार बीर टिकेन्द्रजीत पार्कमे खड़ा हे । ई ब्रिटिश सेनाके विरुद्ध १८९१ के युद्धके मणिपुरी शहीदके यादमे बनल हे । ई मीनार फोटो खीचेवालाके मुख्य आकर्षण हे ।

युद्ध स्मारक

[edit | edit source]
इम्फाल युद्ध स्मारक

द्वितीय विश्वयुद्धमे मरल भारतीय आउ ब्रिटिश सैनिकके समाधि आउ कब्र ।

मणिपुर चिड़ियाघर

[edit | edit source]
मणिपुर चिड़ियाघरमे सङ्गाई

सिङ्गदा

[edit | edit source]

९२१ मीटरके ऊँचाई पर ई सुन्दर पिकनिक स्थल इम्फालसे १६ किलोमीटर दूर हे ।

लाङ्गथबल

[edit | edit source]
लाङ्गथबल (काञ्चीपुर) मे पुरान लङ्गथबल महलके प्रवेशद्वारके जीर्ण-शीर्ण संरचना ।

भारत-बर्मा सीमासे ६ किलोमीटर दूर हे । लाङ्गथाबल एगो छोटसुन पहाड़ी हे जे एगो पुरान ऐतिहासिक स्थलके अवशेषसे भरपूर हे । ई एगो सुनियोजित स्थल हे जने भलन भोजन आउ कुछ दोस्तके साथे दुबारा आएल अनिवार्य हे ।

रेड हिल (मैबाम लोकपा चिङ्ग)

[edit | edit source]

ई इम्फाल नगरसे लगभग १७ किलोमीटर दक्षिणमे टिडिम मार्ग पर एगो पहाड़ी हे । ई एगो लड़ाईसे भरपूर स्थल हल जे द्वितीय विश्वयुद्धमे मित्र देश आउ जापानी सेनाके बीच भीषण युद्ध होलहल । जापानी युद्धके दिग्गज ई पहाड़ीके तलहटीमे एक स्मारक बनवौलन हल आउ एकरा "भारत शान्ति स्मारक" नाम देल गेल हल ।

सम्बन्धित लेख

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]
  1. "Manipur: Geography and Regional Development," Vedaja Sanjenbam, Rajesh Publications, 1998, ISBN 9788185891194
  2. "Census of India, 1991: Manipur," Census of India, 1991, Manipur, India