Wp/kus/Nandom

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Nandom
Nandom
town, administrative centre
CountryGhana Dɛmisim gbɛlima
Located in the administrative territorial entityLawra Municipal District Dɛmisim gbɛlima
Coordinate location10°51′0″N 2°45′0″W Dɛmisim gbɛlima
Map

Nandom an tempʋtita’ari tis Nandom Municipal bɛ Upper West Region sʋ’ʋlim, Ghana.[1][2]

Nandom tempʋʋg nɛ tembibis banɛ giligi di dagɔbʋg, datiʋŋ, nya’aŋ nɛ tuon wʋsa anɛ Dagara nami sʋ’oe. Dagara banɛ bɛ Nandom municipal sʋ’ʋlim la ka Dagaaba bɛ Nandom ya-dagɔbʋg la yinne ethnic group yinne, la’an nɛ ban pian’ad buudi kɔn’ɔb kɔn’ɔba ayi la, ba wʋsa anɛ yinne. Nimbanɛ bɛ Nandom la pian’adnɛ Lobr buudi pian’ad, ka Dagaaba banɛ bɛ Ya-dagɔbʋg la pian’ad Ngmere (bɛɛ Central Dàgááre). Nambanɛ bɛ Nandom la mɔrnɛ 'Dagara' pa’an pian’ad la, ka nimbanɛ mɛ bɛ Ya-datiʋŋ la mɛ mɔr 'Dagaaba' pa’an nidib la ka mɔr Dagaare pa’an pian’ad piana’ad la. Bama mɔr bakir bi’ela ba pian’ad la pʋʋgin amaa nidib mi’ ye pian’ad la anɛ yinne. Pian’ad nam ayi la kpɛn’ɛdnɛ taaba ni.

Nandom bɛnɛ Lawra-Nandom District zin’isieba. Di da liebi di mɛŋ district nɛ yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ ayi la ni ka yʋʋm tusa ayi nɛ pisi la ni ka di lieb municipal, ka ba buon ye Nandom Municipal, ka mɔr wadmaan ka o zi’eni tisi ba Parliament of GhanaAccra. Nandom tempʋʋg la anɛ mɛɛla anu lɛbid Volta River Ya-nya’aŋ baba dinɛ an Ghana nɛ Burkina Faso titɔdig. Suoraʋg bɛ yi Nandom ken River Volta la ni ka naad tembil kanɛ yʋ’ʋri an Dabagteng. Mɛɛla piiga (10 mi) lɛbid Nandom dagɔbʋg baba anɛ tenkanɛ yʋ’ʋri an Hamile zin’ikanɛ ka Ghana nɛ Burkina Faso titɔdig bɛ ka customs nɛ immigration ɔfisnam bɛ. Tempʋʋs nɛ tembibis banɛ lɔ’ɔŋ southern Burkina Faso la mɛ pian’adnɛ Dagara nwɛnɛ banɛ bɛ Nandom la. pian’asieba nwɛnɛ Wiile nɛ Ule mɛ bɛ Burkina Faso.

Catholic Basilica dinɛ bɛ Nandom la ba da mɛɛ dinɛ nɛ kuga ka da an pʋ’ʋskanɛ yalimi gat Kristo biis pʋ’ʋsim West Africa. Catholic Missionaries of Africa (ka ba buoni ba ye White Fathers la) da pin’il Christian Mission tʋʋma yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pistan la ni. Ba da mɛ Catholic church la nɛ kuga ka nimbanɛ bɛ sʋ’ʋlimin la da sʋŋi ba mɛŋ.

Teŋ la tensʋg anɛ mɔɔm sʋ’ʋlim. Mɔɔm la bɛdegʋ yinɛ Ghana zin’is kɔn’ɔb kɔn’ɔb bɛɛ tembanɛ kpi’e nwɛnɛ Burkina Faso. Ba bɛdegʋ anɛ Mossi banɛ yi Burkina Faso ka da kena zin’in teŋin la yʋma kɔbisbanɛ gaad la.

Nandom anɛ zin’ikanɛ ka Nandom Senior High School, sakur kanɛ an Catholic school ka FIC Brothers da maal. Teŋ kan ni ka Nandom Technical School mɛ bɛ, ka FIC Brothers da pin’il. St. Anne's Vocational School for girls, ka Catholic church dim da pin’il. Biis Sakuya mɛ bɛ: St. Andrew School, nɛ St. Paul School. Tembibis banɛ bɛ sʋ’ʋlimin la mɔri ba primary nɛ/ bɛɛ middle schools.

Gbanvɛɛnsa

  1. http://lawra.ghanadistricts.gov.gh/?arrow=dnf&_=110&r=9&rlv=towns
  2. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghana-news-work-to-start-on-670-km-feeder-roads-in-upper-west.html