Wp/kus/Kwaku Agyemang-Manu

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Kwaku Agyemang-Manu
Kwaku Agyemang-Manu
human
Sex or gendermale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Name in native languageKwaku Agyemang-Manu Dɛmisim gbɛlima
Given nameKwaku Dɛmisim gbɛlima
Family nameManu Dɛmisim gbɛlima
Date of birth6 September 1955 Dɛmisim gbɛlima
Place of birthDormaa Ahenkro Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish, Bono Dɛmisim gbɛlima
Occupationaccountant, politician Dɛmisim gbɛlima
Position heldMember of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Minister for Health of Ghana, Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana Dɛmisim gbɛlima
Educated atUniversity of Ghana Dɛmisim gbɛlima
Work locationBono Region Dɛmisim gbɛlima
Member of political partyNew Patriotic Party Dɛmisim gbɛlima
Candidacy in election2008 Ghanaian general election, 2012 Ghanaian general election, 2016 Ghanaian general election, 2020 Ghanaian general election Dɛmisim gbɛlima
Religion or worldviewChristianity Dɛmisim gbɛlima

Kwaku Agyemang-Manu (du’am; senlʋŋ nwadig 6, 1955) anɛ Ghana pɔlitis nwɛ’ɛd.[1][2][3][4][5][6] O anɛ Wadmaan tis Dormaa Central Constituency ka an Minista kanɛ gɔsid nimma’asim lʋgʋr la.  O anɛ Chartered Management Accountant ka maal o Bachelor of Arts in Economics and Statistics kasɛta gbaʋŋ yit University of Ghana yʋʋm tusir nɛ kɔbiswai nɛ pisnii nɛ awai (1989) la ni.[7]

On si’iŋ si’em nɛ o sakur yɛla

Ba da du’a Agyeman-Manu bɛnɛ Dormaa Ahenkro teŋkanɛ bɛ Brong Ahafo Region zin’ikanɛ yʋ’ʋn an Bono Region la. O da maali o G.C.E Ordinary Level nɛ yʋʋm tusir nɛ kɔbiswai nɛ pisyɔpɔi nɛ atan' la mi (1973), ka maali o G.C.E Advanced Level yʋʋm tusir nɛ kɔbiswai nɛ pisyɔpɔi nɛ anu (1975) la ni. O anɛ Chartered Management Accountant ka an Associate Member yʋʋm tusir nɛ kɔbiswai nɛ piswai (1990) la ni.[8] Ka da maali o Bachelor of Arts in Economics nɛ Statistics yit University of Ghana yʋʋm tusir nɛ kɔbiswai nɛ pisyɔpɔi nɛ awai (1979) la ni. O da lɛn maal Management Accountancy London School of Accountancy la ni.[2][9][4][5]

Tʋʋma yɛla

O da anɛ Director of finance tis Ghamot Company Limited kanɛ bɛ Toyota Ghana Company Limited ni la. O da lɛn anɛ Deputy Chief Accountant tis MIM Timber Company Limited.[8]

Pɔlitis nwɛ'ɛb yɛla

Agyeman-Manu anɛ Wabʋg Na’adɔɔg la nid ka an Wadmaan tis Dormaa Central Constituency kanɛ bɛ Brong Ahafo region sʋ’ʋlimin, Ghana nwa la [4] O da anɛ kʋkdaani tis Public Accounts Committee Wadmaanib yikanɛ paasi ayɔpɔi la ni, o da lɛn anɛ acting CEO tisi A-nwaae-da' gu’ waad lʋgir la yʋʋm tusa ayi' nɛ ayuobʋ (2006) la ni, ka lɛn an deputy Minister of Finance and Economic Planning Pirɛsidɛn kʋdʋg Kufuor yʋʋm saŋa kanɛ da an yʋʋm tusa ayi' nɛ yinne ti paae yʋʋm tusa ayi' nɛ anii la ni la (2001 to 2008).[10][1] Gɔmena kaŋa ni, o da anɛ Deputy Minister of State tis Trade and Industry nɛ Interior nɛ Finance nɛ labaya tʋʋma nɛ Roads and Transport.[11][5] O da lɛn tʋm Boards of institutions nwɛnɛ bama ni Small Arms Commission of Ghana, the Ghana Revenue Authority, Bank of Ghana, and the Divestiture Implementation Committee.[11]

On da an minista la

Yʋʋm tusa ayi' nɛ pii nɛ ayɔpɔi la li nwdisa anu ni, 2017, Pirɛsidɛn Nana Akufo-Addo da gaŋ Kwaku Agyemang-Manu ye o paasi o ministanam pii nɛ awai banɛ na sʋn o ka o tʋm la.[12] O da nɔk nidib pii nɛ awai nwa yʋda tis Wadmaanib yin la ka ba kpɛɛm kanɛ an Rt. Hon. Prof. Mike Ocquaye buoli ba yʋda. On da an Cabinet Minista la, Agyemang-Manu da paas nimbanɛ pʋ lal nɛ Pirɛsidɛn la ka sʋŋidi gban’ad gban’abanɛ na sʋŋ ka teŋ la keŋ tuon.[12][13]

La’asbanɛ ni ka o tʋm

O paas la’askanɛ gɔsid banɛ mɔr ɔfis banɛ mɔr nyɔɔd la yɛla [8]

Daamʋg nam

Wayome scandal

Yʋʋm tusa ayi' nɛ anu la ni la (2005), Kwaku Agyemang Manu, da an Deputy Finance Minister Kufuor saŋa la, o minista kpɛɛm da kae ka o yis gbaʋŋʋ tis Minister of Finance to a company kanɛ ka Alfred Agbesi Woyome sʋ’oe ye ba mɛ stadia's CAN yʋʋm 2008 la yɛla. Woyome da mɔr Ghana Gɔmina keŋ kɔɔtʋ yʋʋm tusa ayi' nɛ awai la (2009) ka ba da kad o saria ka o di bʋʋd ka ba yɔɔ o Ghana siidi milinyɔŋ pisnu nɛ yinne (GHC 51 million), ka di yinɛ gbaʋŋ kanɛ ka Kwaku Agyemang Manu da sɔb la yɛla.[14][15]

Wiidi tiim daʋŋ la yɛla

Yʋʋm tusa ayi' nɛ pii nɛ awai la Nwadisa ayi' la daba anii daar (8 fuluŋfuk nwadig 2019), Pirɛsidɛn tis IMANI Center for Policy & Education,[16] a Ghanaian-based Think Tank, da yina yɛl ye Nima'asim lʋgir dim la ye ba (MoH) pʋ dɔl suokanɛ nar ye ba dɔl ka da’ Wiidi tiim la, o da sɔbnɛ gbaʋŋ nyain tis Minista la dɔlis Na’asaasɔɔng suokanɛ yʋ’ʋri an Facebook la. On da bɔɔd ye o kɛ ka pian’ad la lieb zaalim la, o da keŋ labaya zɔŋin kanɛ an Adom FM la, n ki’isid zɛrigir kanɛ ka ba zɛrigi o la ka ye on pʋ mɔr gbɛlʋŋɔ. Lɛbisʋg la da paae IMANI on yɛl si’em la.[1] li Nya’aŋ ba da vɛɛns ya ka Minista la yɛt si’el la wʋsa anɛ ziri, o da mɔɔdnɛ ye o su’a Pharmanova. Public Procurement Authority (PPA) da vɛɛns ya ka zɛrig minista la bɛdigʋ ka pa’al ye o mɔr gbɛlima bɛdigʋ ka sɔb gbaʋŋʋ tis Ministry ye ba yiisim o tis Pharmanova company nam ayi' la ka vɛɛnsbanɛ kpɛlim la ka ba gɔs.yɛlkaŋa da tiig zin’ig la wʋsa ka di lidig nidib bɛdigʋ nɛ minista la nam bɛ tʋʋma ni ka pʋ sig la. Hali ken paae yʋʋm tusa ayi' nɛ pisi la Nwadisa atan' la ni, Minista la da mɔ suoya bɛdigʋ ye o gu’oe zin’ikan ka tiak wiidi tikanɛ an Anti-Snake Venom Serum la, ka pʋ kɛlig ye PPA hali ka lɛn mɔɔd ye o kɛ ka di dɔlis Pharmanova Ghana Limited ya’as.[17][18][19][20][21][22]

Kondom yɛla

Yʋʋm tusa ayi' nɛ pii nɛ awai la ni,2019, nimma’asim lʋgʋr la da yɔ’ɔg suor ye ba da' kondonnam ka lidigir la anɛ ye Ghana tikuosidib sɔ’ da pʋ paasɛ ka di kɛ ka nidib bu’osid bu’osa ye ba sid mɔɔl ya nwɛnnɛ Public Procurement Act la yɛl si’em laa. Lidigir la anɛ ye tʋʋma la da lɛn keŋ li Pharmanova Limited nu’usin ya’as.[23][24]

Pharmanova

Company kanɛ bɛ Ghana ka Indian dim sʋ’oe ka dɔribidi di. Kwaku Agyemang Manu da an Minista tis nimma’asim lʋgʋr la company kaŋ a da maan si’el wʋsa tisid Ghana. Gɔmena nam pʋ vɛɛnsi di yɛla ka zabina pɛ’ɛl zin’ig wʋsa nɛ Na’asaasɔɔngin ye wa’adim bɛɛ di pʋʋgin.

Mɛŋ bɛllim

Agyeman-Manu anɛ Kristo biig.[9][4] O mɔr pʋ’a nɛ biisi ayuobʋ.

Boasting about WHO Executive Board

Ba da buol Girimadaan Kwaku Agyeman-Manu ye kena paas executive board of the World Health Organization (WHO) zi’eni tis Gaana.[25] Di da yi Gaana labaya gbana ni nɛ labaya zɔna ni ye di anɛ o tʋʋmsʋma nɛ o tʋʋm zugʋ kɛ ka o paam tuon ken nwa. Di nar ka ti baŋ ye WHO gaansidi ba nidibnɛ tembanɛ paasi di pʋʋgin ka on an Ghana nimma’asim lʋgʋr minister la, o zi’enɛ Gaana nɔba zug ka ka’ o mɛŋa.[26] Agyeman-Manu paas ninsabilis tɛɛnsa ayɔpɔi banɛ da zi’eni ba teŋ yɛla paas executive board of WHO yʋʋm tusa ayi nɛ pisi Nwadisa anu la ni (May 2020).[27]

Gbanvɛɛnsa

  1. 1.0 1.1 1.2 https://web.archive.org/web/20170211093705/http://ghanahealthnest.com/kwaku-agyemang-manu-health-minister-akufo-addo-ghana/
  2. 2.0 2.1 https://web.archive.org/web/20170211082633/http://pulse.com.gh/bio/politicians/kwaku-agyemany-manu?ajax=true
  3. https://dailyguidenetwork.com/178-covid-19-in-school-health-minister/
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 https://www.parliament.gh/mps?mp=106
  5. 5.0 5.1 5.2 https://www.moh.gov.gh/hon-kwaku-agyeman-manu/
  6. https://www.myjoyonline.com/lack-of-facilities-impede-healthcare-service-delivery-in-oti-osei-kufuor-afreh/
  7. https://www.ghanaweb.com/person/Kwaku-Agyeman-Manu-2380
  8. 8.0 8.1 8.2 https://www.parliament.gh/mps?mp=191
  9. 9.0 9.1 http://ghanamps.com/mps/details.php?id=2574
  10. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Be-discreet-in-last-minute-deals-Agyemang-Manu-to-gov-t-496270
  11. 11.0 11.1 http://www.graphic.com.gh/news/politics/profile-of-1st-batch-of-prez-akufo-addo-s-minister-designates.html
  12. 12.0 12.1 https://web.archive.org/web/20170731025902/http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/entertainment/Arts-Minister-Catherine-Afeku-makes-it-to-Cabinet-542839
  13. https://www.ghanaweb.com/person/Kwaku-Agyemang-Manu-2380
  14. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Agyemang-Manu-s-letter-constitutes-contract-Woyome-333031
  15. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Kweku-Agyemang-Manu-testifies-at-Woyome-trial-254791
  16. https://www.facebook.com/franklin.cudjoe/posts/10156768364362349
  17. https://newdawngh.com/moh-slaughters-rural-folks-there-is-no-anti-snake-serum/
  18. https://newdawngh.com/nana-deceived-in-procurement-of-anti-snake-serum/
  19. https://www.abcnewsgh.com/how-public-procurement-authority-cancelled-dubious-anti-snake-serum-procurement-deal/
  20. https://web.archive.org/web/20200626233600/https://thebftonline.com/2019/business/health/procurement-scandal-hits-moh/
  21. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Snake-anti-venom-scandal-more-people-die-of-snake-bites-as-MoH-looks-on-727234
  22. http://thedailystatesman.com/index.php/health/item/4429-procurement-authority-orders-health-ministry-to-put-botched-snake-serum-deal-back-to-tender
  23. https://citinewsroom.com/2019/04/we-followed-due-process-in-awarding-ghc3m-condom-contract-health-ministry/
  24. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/MoH-denies-wrongdoing-in-Condom-Contract-734997
  25. https://www.myjoyonline.com/news/national/health-minister-kwaku-agyeman-manu-to-serve-on-who-executive-board/
  26. https://www.who.int/governance/eb/en/
  27. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghana-s-health-minister-elected-to-who-executive-board.html