Wp/kum/Яхсай

Яхсай

Яхсай (орусча: Аксай) — Хасав-юрт якъда тарих якъдан уллу агьамияты булан къумукъ юрту.

Жугърафи ерлешивю

Яхсай-оьзенни ягъасында, Хасав-юрт шагьардан темиркъазыкъ янгъа багъып 16 чакъырым арекде.

Адам санаву

2017-нчи йылдагъы гьисап алывгъа гёре — 9442 адам.

Тарих

17-19-нчу асруларда Яхсай юрт Яхсай бийликни марказы болгъан. 1825-нчи йылда Кавказны баш сардары Алексей Ярмула елевчюге къаршылыкъ билдиргени саялы Яхсайны бузуп, юртну халкъына буса 10 чакъырым арекдеги Ташгечив деген ерге гёчмеге буйрукъ бере. Янгы ерге гёчген халкъ Яхсайны атын янгы юртгъа да къоя.

19-нчу асруда ва 20-нчы асруну башында Яхсайда Темиркъазыкъ Кавказда лап уллу базар ерлешген болгъан.

Белгили адамлар

• Алибек Манай Яхсайлы (1860—1920) — къумукъ шаир.
• Батырмурза Нугьай Яхсайлы (1865—1919) — къумукъ язывчу, билим яйывчу.
• Батырмурза Зайналабит Нугьайны уланы (1897—1919) — къумукъ шаир, жамият ва сиясат язывчу, инкъылапчы.
• Батырмурза Абдулгьамит Нугьайны уланы (1895-1919) - къумукъ алим ва пачалыкъ чалышывчу.
• Салават Алим Паша Къанболатны уланы — къумукъ шаир, къумукъ драматургини кюрчю салывчусу.
• Къаплан Рашитгьан Забитни уланы — бий, ич ишлени министр Темиркъазыкъ Халкъланы Бирлешивюню Жумгьуриятыны (1918—1919), охув ишлер министери ва дин юрютюв ишлени (1919].
• Порсукъ Али Абакарны уланы (1969-2002) — боксдан спортну халкъара даража ат къазангъан устасы, ушу-санда ва кик-боксингни дюнья ярышында уьст гелгени.
• Уцми Хасай-хан Мусаны уланы (1808—1867) — русия генерал-майор, Карабагь ханлыкъны ёлбашчысы.
• Магьмут Увайс Багьавутдинни уланы (1938—2012) — нейрохирург, профессор, медицина илмуланы доктору.

Эсгеривлер

1. Хасав-Юрт якъ (2002)
2. Семенов Н. Туземцы Северо-Восточного Кавказа

Байланывлар

• Кумыкский мир | Яхсай юртну тарихинден
• Яхсайлыланы ругьу артды