Wp/isv/Volapük
| vol.: Volapük | |
 | |
| Obča informacija | |
|---|---|
| Stvorjeny | Johan Martin Šlejer |
| Data stvorjenja | 1879 |
| Koristniki | ok. 20 (2000) |
| Pismo | latinica |
| Služebny status | |
| Jezyčna organizacija | Kadäm Volapüka |
| Celj | |
| |
Volapük ili Volapjuk (vol.: Volapük [volaˈpyk]) jest umětny jezyk iztvorjeny v lětah 1879-1880 Johanom Martinom Šlejerom (něm.: Johann Martin Schleyer). Šlejer, rimskokatoličsky duhovnik v Badenu (Němcija) věril, že Bog nakazal mu vo snu, da by načel tvoriti medžunarodny jezyk. Prvu skicu Šlejer publikoval v maju 1879 goda v izdavanom od njego katoličskom časopisu o poeziji, Sionsharfe. V naslědnom godu pojavila se na němečskom jezyku jegova prva kniga o volapüku. Ačekoli sam Šlejer nikogda ne pisal knig o volapüku na inyh jezykah, bystro drugi avtori načeli je pisati. V godu 1889 bylo približno 283 klubov, 25 časopisov na volapüku ili o volapüku, a takže 316 knig do nauky volapüka na 25 jezykah. Onogda jezyk hvalil se skoro milionom privržencev.
Jednakože došlo do napruženja i žestokyh sporov medžu členami dviženja, ktori htěli reformy jezyka, i samym Šlejerom, ktore silno držal se svojego vlastničskogo prava. Nakonec ta situacija dovedla do razkola v dviženji: večinstvo Akademije odstupilo od Šlejerovogo volapüka i prošlo do novogo jezyka idiom neutral ili drugyh novyh jezykoprojektov. Uže v 1890 godu dviženje bylo v stanu cělkovitogo smetenja, a na početko 20-ogo stolětja ostalo po njim malo; rolju volapüka prějelo esperanto. Tym ne menje, Šlejer nikogda ne prěstal rabotati nad volapükom, do jegovoj smrti v 1912 godu.
V 1920-yh lětah niderlandsky lěkar, Ari de Jong (nid.: Arie de Jong), s privoljenjem liderstva poslědnjego ostatka dviženja, sdělal reviziju volapüka, ktoru publikoval v 1931 godu. Tuta revizija, nyně nazyvajema Volapük nulik "novy volapük" (v protivnosti k Šlejerovoj versiji, nazyvajemoj Volapük rigik "prvonačelny volapük") byla prijeta ostalymi govoriteljami jezyka. Pod vodstvom De Jonga volapük snova dobyl kratkotrajnu popularnost, glavno v Niderlandah i Němciji, ale zajedno s drugymi umětnymi jezykami on byl silno podtiskany v vrěmeni upravjenja narodnosocialistami, a poslě vojny ta popularnost nikogda uže ne vratila se. Tym ne menje, od časov Šlejera vsegda byla postojanna občina govoriteljev. Hoti nyně nikto uže ne vidi v volapüku serioznogo kandidata na medžunarodny pomočny jezyk, jezyk nemnožko se oživil blagodareči internetu. Od 2004 godu jestvuje Vikipedija na volapüku. Volapük jest vysoko cěnjeny ljubiteljami umětnyh jezykov za harakterističnost, originalnost i umny sostav.
Alfabet
[edit | edit source]V alfabetu Volapüka sut 27 liter:
|
|
|
Vněšnje linky
[edit | edit source]- Flenef bevünetik Volapüka «Medžunarodno družstvo volapüka» – oficialny vebsajt Akademije Volapüka
- Yufians ad studön Volapüki «Orudja do nauky volapüka»
- Kratky kurs Volapüka
- Vikipedija na volapüku