Wp/grc/Φραγκίσκος Γριλπάρσερος

Ὁ Φραγκίσκος Γριλπάρσερος (γερμανιστί: Franz Grillparzer, γενν. τῇ 15 Ἰανουαρίου 1791 ἐν τῇ Οὐινδοβόνῃ, τεθν. αὐτόθι τῇ 21 Ἰανουαρίου 1872) ἦν αὐστριακὸς (θεατρικὸς) συγγραφεύς. Ἐκπρόσωπος ὦν ἑνὸς διαφοροποιημένου ῥεαλισμοῦ ψυχολογικοῦ ὁ Γριλπάρσερος νομίζεται πολὺ ἄξιος πρὸς τὴν λογοτεχνίαν τοῦ αἰῶνος τοῦ 19-οῦ. Αἱ τραγῳδίαι ἱστορικαὶ τὲ καὶ μοιραῖαι ἀληθινῶς ἀριστουργήματα τοῦ δραματικοῦ εἴδους τῆς Αὐστρίας εἰσίν.

Βίος

Υἱος δικηγόρου ὦν ἐσπουδάσατο τὴν φιλοσοφίαν καῖ τὴν νομικὴν ἐν τῷ πανεπιστημίῳ τῆς Βιέννης. Τοῖς ἔτεσι ἐκ τοῦ 1814 ὡς τὸ 1856 δημόσιος ὑπάλληλος ἦν τοῦ Αὐστριακοῦ κράτους καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἔτει 1818 ἐπισημῶς Θεατρικὸς συγγραφεὺς τοῦ αὐτοκρατορικοῦ θεάτρου Burgtheater. Τῷ ἔτει 1821 ἐνέτυχε τῇ Αἰκατερίνῃ Φροιλίχῃ (Katharina Fröhlich) ᾗ ἠγγυάσθη ὕστερον. Ὁ Γριλπάρσερος εἶχε φιλίαν μετὰ τοῦ Ferdinand Raimund, τοῦ Adalbert Stifter καὶ τοῦ Λουδοβίκου Βηθούενος. Διὰ τὸν τελευταῖον εἶπεν καὶ τὸν ἐπικήδειον λόγον. Πορευόμενος εἰκῇ ἐν τῇ Γερμανίᾳ τῷ ἔτει 1826 ἐγνώρισε τούσδε τοὺς ἀνθρώπους: τὸν Γεώργιον Γουλιέλμον Φρειδιρῖκον Ἕγελον, τὸν Ἰωάννην Οὐολφογάγγον Γοίθιον, τὸν Ludwig Tieck. . Μετά τούτου ὁ Γριλπάρσερος ἦλθεν καὶ εἰς τὴν Ἀγγλίαν, τὴν Γαλλίαν, τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν Ὀθωμανικὴν Αὐτοκρατορίαν.

Δημιουργία τοῦ Γριλπαρσέρου

Ὑπὸ τῆς ἐπιδράσεως τοῦ τῆς Οὐινδοβόνης λαϊκοῦ θεάτρου, τοῦ Γουλιέλμου Σαιξπήρου, τῆς Βαιμαρικῆς κλασικῆς καὶ τοῦ ῥομαντικοῦ ἦν αὐτός, ὅτε έγραψε μάλα πολλὰς τραγουδίας. Αὐταὶ οὐ μόνον ἀποδεικνύασιν τὴν ἐπιδεξιότητα αὐτοῦ τὴν ποιητικὴν ἀλλὰ καὶ τῇ ἐνσυναίσθησιν αὐτοῦ εἰς τὰ ψυχολογικά. Ἡ πρώτη ἐπιτυχία αὐτοῦ ἦσαν τὰ ἔργα Die Braut von Messina (μετὰ ἐπιρροῆς τοῦ Φρειδερίκου Σιλλερίου) καὶ τὸ ῥομαντικὸν τραγικὸν δρᾶμα Die Ahnfrau (1817). Τῷ ἑπομένῳ ἐνιαυτῷ ἐγένετο ἡ τραγῳδία Sappho (1818) κατὰ τὸ ἔργον Τasso τοῦ Γοιθίου.

Τὸ ἔργον Das goldene Vlies (1822) μάλα ἀρνητικόν ἐστιν πληρούμενον τῇ φιλοσοφίᾳ τῇ ἱστορικῇ. Αὐτὸ τριλογία τίς ἐστίν περὶ τὸ ἀντιθέτου τῆς φύσεως καὶ τῆς καλλιτεχνίας. Ἐξάλλου αὐτὸ τραγῳδία περὶ τοῦ ἰδανικοῦ τοῦ ἀνθρωπισμοῦ γραφὲν μετὰ τὴν αὐτοκτονίαν τῆς μητρός. Ἐπεξεργάζεται ἐνταῦθα ἐπίσης τὸν παλαιὸν μυθικὸν κύκλον τοῦ Ἰασῶνος καὶ τῆς Μηδείας. Τῷ ἔτει 1825 ὁ Γρίλπαρτσερ τρέπεται εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς δυναστείας τῶν Ἁψβούργων γραψὼν τὸ ἱστορικὸν δρᾶμα König Ottokars Glück und Ende. Τὸ ἴδιον θέμα ἀναλαμβάνεται ἐν τῷ κληροδοτήματι αὐτοῦ, τῷ δράματι Ein Bruderzwist in Habsburg (ἀρχὴ τῷ 1848, πρώτη παράστασις τῷ 1872, μετὰ τοῦ θανάτου τοῦ συγγραφέως).

Πτῶσις γὰρ παρὰ τοῖς θέασι τῆς Βιέννης ἦν τὸ ἔργον Des Meeres und der Liebe Wellen (1831), ὃ ὕστερον ἔτι ἐγένετο πολὺ τίμιον. Ἐν αὐτῷ ὁ Γριλπάρσερος ἐκ νέου θέμα κλασσικόν τι δηλοῖ, δηλαδὴ τὸ ἔπος περὶ τῆς ἀγάπης τοῦ Λεάνδρου καὶ τῆς Ἡροῦς. Τούτῷ ἡ ἀγάπη γίγνεται σημεῖον καὶ τοῦ βίου καὶ τοῦ αἰεὶ ἀπειλούντος θανάτου. Ἡ ἀπόδειξις τῆς ἀπασχολίας αὐτοῦ περὶ τῆς Ἱσπανίας καὶ ποικιλῶν παραδόσεων τοῦ ρύθμου Βαρόκου ἡ δραματικὴ νεράιδα Der Traum ein Leben (1834) καὶ τὸ ἱστορικη τραγῳδία Die Jüdin von Toledo (1872) ἦσαν. Ἡ μόνη κωμῳδία ἦν τὸ Weh dem, der lügt (1838), ᾗ δοκιμάζειν ἐθέλει ότι ἀξίωσις εἰς τὴν ἀλήθειαν τὴν αἰώνιον οὐχ ὑπάρχει.

Ἄλλα ἔργα καὶ ἐκτίμησις

Ἑπομένως ὁ Γριλπάρσερος παρέδωκε πολλὰ λυρικὰ ἔργα, ὧν τὰ πολλὰ ἐδημοσιεύθησαν μετὰ τὸν θάνατον τοῦ τεχνίτου. Ἡ πεζογραφία αὐτοῦ ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο τροποποιήσεων (τὸ ῥομαντικὸν Das Kloster bei Sendomir, 1827, καὶ τὸ διήγημα Der arme Spielmann, 1848) μετὰ πολλῶν αὐτοβιογραφικῶν ὄψεων. Ἡ ἐξήγησις τοῦ βίου τοῦ Γριλπαρσέρου χρησιμοποιοῦσα τὴν ἡμερολογίαν τὲ καὶ τὰς ἐπιστολὰς αὐτοῦ πῆγαι σημαντικαὶ τῆς γερμανικῆς λογοτεχνίας ἐγένοντο. Εἰ καὶ ἡ λογοκρισία τὴν διάδοσιν τῶν ἔργων αὐτοῦ λίαν περιώριζε καὶ εἰ καὶ τὸ ἀκροατήριον πολλάκις οὐ ἐνθουσιασμένον ἦν, ἡ δημιουργία εἶχεν μεγάλην ἐπιρροὴν εἰς τὴν λογοτεχνίαν πάσης τῆς Εὐρώπης,

Πηγή

Köster, Thomas: "Grillparzer, Franz", παρά: Microsoft Encarta 2007 Enzyklopädie, Microsoft Corporation, 2006 (DVD)

Εξωτερικοι σύνδεσμοι

Κείμενα εν τῷ δικτύω

Οὐικικοινά

Ἰδὲ τὰς εἰκόνας καὶ τὰ κοινὰ τὰ ἄλλα περὶ τοῦ Γριλπαρσέρου