Wp/chn/tsantʰi k’ihiini
tsantʰi kʼihiini/djuno Juneau (bastən-wawa) Dzánti Kʼihéeni (ɬinkit-ləlang) | |
chaku-tənas: | 1880-kʰul |
iliʔi: | bastən-iliʔi |
tənəs-iliʔi: | alaska-iliʔi |
qʰənchi-hayu tilixam: | 32,255 (2020 kʰul) |
qʰənchi-hayu iliʔi: | 3,255 mi² (8,430 km²) |
ZIP-kʼwinin-ikta: | 99801-99803,
99811-99812, 99821, 99824 |
qʰa tsantʰi k’ihiini miɬayt kʰapa alaska-iliʔi |
|
alaska-tayi-tʰawn djuno əbə tsantʰi kihiini. 32,255 tilixam ɬaska miɬayt kʰapa tsantʰi k’ihiini. kʰapa ɬinkit-ləlang, Dzánti K'ihéeni ("ɬəq’əl-pish-stalu-lapush") ukuk tʰawn-nim. wik saya tsantʰi k’ihiini hayu lamətay pi ays-iliʔi.
kʰapa 1970 kʰul, tsantʰi k’ihiini "məkʰmək" dəgləs, ixt wik-saya tənəs tʰawn.
anqati
[edit | edit source]pus hayu kʰul, ɬinkit-tilixam ɬaska a’akw pi t’aaqʰu "qʰwaan" ɬaska miɬayt wik saya tsantʰi k’ihiini. (alta wəx̣t hayu x̣aayda pi t’smsyan tilixam ɬaska miɬayt kʰapa ukuk tʰawn.) ləshən-tilixam ɬaska chaku kʰapa shiit’kʰa pi kʰapa kʰichx̣aan, bət wik tsantʰi-k’ihiini.
Joseph Whidbey (ixt kʰinchuch-man) yaka ɬatwa kʰapa tsantʰi-k’ihiini 1794 kʰul.
kʰapa 1880-kʰul, George Pilz (ixt shiit’kʰa-man), Joe Juneau, pi ixt sawash man ɬaska ɬatwa kʰapa tsantʰi-k’ihiini. Pilz pi Juneau ɬaska munk ukuk chxi tʰawn, pi hayu tilixam ɬaska chaku kʰapa tsantʰi-k’ihiini.
kʰapa 1906 kʰul, tsantʰi-k’ihiini chaku chxi alaska tayi-tʰawn (anqati shiit’ka alaska tayi-tʰawn.)
ukuk iliʔi
[edit | edit source]"tsantʰi-k’ihiini" stalu kuli kʰapa ukuk tʰawn. hilu uyx̣at munk-q’weɬ-kʰanumakwst tsantʰi-k’ihiini pi x̣luyma tʰawn kʰapa alaska. t’ɬunas ixt chxi hayash uyx̣at (pus ɬaska munk ixt chxi uyx̣at) munk-iskam-hayu-dala tsantʰi k’ihiini, pi t’ɬunas ixt dret t’sipi-ikta, tʰumach-dala pi mashachi-kʰapa-stik-iliʔi ixt chxi hayash uyx̣at.
kusax̣
[edit | edit source]kʰapa tsantʰi-k’ihiini, tsəqw chaku-q’əl kʰapa dret hayu san kʰapa kʰul-iliʔi. yawa chaku iləp-kʰul-kʰapa- 10°F (-12°C) hayu san kʰapa kʰul-iliʔi. iləp-wam mun kʰapa tsantʰi-k’ihiini sinamakwst-mun: kʰapa ixt katsaq-qʰənchi-wam san kʰapa sinamakwst-mun, 64°F/18°C iləp-wam qʰənchi-wam, pi 50°F/10°C iləp-kʰul qʰənchi-wam. dret hayu tsəqw-snas chaku kʰanawi kʰul, wəx̣t hayu snu chaku kʰapa 11-mun, 12-mun, 1-mun, 2-mun pi 3-mun.
qʰata tsantʰi k’ihiini iskam dala
[edit | edit source]kʰapa wam-iliʔi, hayu tilixam ɬaska ɬatwa tsantʰi-k’ihiini kʰapa hihi-bot pi ɬaska palach-kʰapa-ukuk-tʰawn hayu ɬaska dala. wəx̣t hayu tilixam kʰapa tsantʰi k’ihiini ɬaska iskam hayu pish kakwa ɬəq’əl-pish pus iskam chikʰəmin.