Wn/shn/ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ႁႄႉႁၢမ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ ၶွမ်ႇပၼီႇရတ်ႈသျႃး ဢၼ်ႁဵတ်းဝႅပ်ႉသၢႆႉပွမ်

ဝၼ်းၽတ်း၊ မၢတ်ႉၶျ် 21၊ 2024 

ထၢၼ် ၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ

မိူဝ်ႈဝၼ်းပုတ်ႉပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ ထၢၼ်ႈ ၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႆႈတမ်းဝၢင်း လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဢဝ်လိူင်ႈၼိူဝ် ၶွမ်ႇပၼီႇ ၸိူဝ်းပၵ်းဝႆႉရတ်ႈသျႃးလႄႈ ၵူၼ်းသွင်ၵေႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇ မၢပ်ႇၼႄးဝႃး ၶဝ်ႁဵတ်း ဝႅပ်ႉသၢႆႉၶၢဝ်ႇပွမ် ဢၼ်တၢင်ႇလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈရတ်ႈသျႃး ၸီႉသင် ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ထၢၼ်ၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း ဢၼ်လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၶဝ်လႆႈယိူင်းၸူး ဢဝ်လိူင်ႈဝႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် Ilya Andreevich Gambashidze ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈတႄႇတင်ႈ ၶွမ်ႇပၼီႇ Social Design Agency ဢၼ်မီးတီႈ မွတ်ႉသ်ၵူဝ်ႇ လႄႈ Nikolai Aleksandrovich Tupikin ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၶွင် ၶွမ်ပၼီႇရတ်ႈသျႃး Group Structura ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ တၢင်တူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈရတ်ႈသျႃးသေ ၶဝ်လႆႈႁဵတ်း ႁၢင်ႈၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇပွမ်သေ ႁဵတ်းဝႆႉ ဝႅပ်ႉသၢႆႉပွမ် မွၵ်ႈ 60 ပၢႆ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဝႅပ်ႉသၢႆႉၼႆႉ ပေႃးတေ ဢွင်ႇမၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉဝႆႉ ဢၶွင်ႉ သိုဝ်ႇသၢၼ်တူင်ႇၵူၼ်း ဢၼ်ပွမ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ထၢၼ်ၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း လၢတ်ႈဝႃႈ “ၶဝ်ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ ဝႅပ်ႉသၢႆႉပွမ် ဢၼ်ယိူင်ႇဝႆႉႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းၼင်ႇ ဝႅပ်ႉသၢႆႉၶၢဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ“။ ယဝ်ႉၵေႃး တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉပွမ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ လႄႈ လိင်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵွင်ႉဝႆႉတင်း ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေ ရတ်ႈသျႃး ၶဝ်ႈတိုၵ်းတေႃး ယူႇၶရဵၼ်း ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်းမႃး 3 ပီၼၼ်ႉ၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈ မိူင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ မိူင်းရတ်ႈသျႃႈၶဝ် ၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီး လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဢဝ်လိူင်ႈၸိူင်ႉၼႆ ဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ။

ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႆႈမၢပ်ႇၼႄးယူႇဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈရတ်ႈသျႃးၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၼၼ်ႉ လႆႈသုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးသေ ႁဵတ်း “လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈလွင်ႈမႅၼ်းတၢင်းမၼ်း“ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ တီႈၼႂ်း လိၵ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈ ၸုမ်းၵၢၼ်ၸွပ်ႇဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈရတ်ႈသျႃးၼႆႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉ သိုဝ်ႇသၢၼ်ၵၢၼ်ၸွပ်ႇၶဝ်၊ ၸႂ်ႉ တေးတၢင်း သိုဝ်ႇသၢၼ် လႄႈ သိုဝ်ႇသၢၼ်တူင်ႇၵူၼ်းၶဝ်သေ ၶဝ်ၶဝ်ႈၵဝ်းၼိူဝ် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တူဝ်ႈလူၵ်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁႂ်ႈၵူၼ်းပေႃးဢမ်ႇမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽွင်းယၢမ်းၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉ ၽၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ပိုၼ်ႉတီႈ ယူႇၶရဵၼ်းၶဝ် ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ရတ်ႈသျႃးၶဝ် ဢဝ်မၢၵ်ႇလူင်ႇပိုတ်းယိုဝ်းသႂ်ႇ တီႈပႃႇၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈ ၶႃႇၵိပ်ႉ (Kharkiv) ဢၼ်မီး တီႈပွတ်းႁွင်ႇ ယူႇၶရဵၼ်းၼၼ်ႉ လႄႈ ၵူၼ်းလႆႈတၢႆၵႂႃႇ 3 ၵေႃႉသေ ၵူၼ်းလႆႈတၢင်းၸဵပ်းမၢတ်ႇ မီးၵႂႃႇ 5 ၵေႃႉဝႃႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၼၼ်ႉသေ ႁူင်းၵၢၼ်ပေႃႉလိၵ်ႈ တီႈဝဵင်းၶႃႇၵိပ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵငဝ်းယႂ်ႇထူၼ်ႈသွင် မိူင်းယူႇၶရဵၼ်းၼၼ်ႉ ၽႆးလႆႈမႆႈၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ "ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်လႆႈဝႆႉၶေႃႈမုၼ်းႁူဝ်တေးမၼ်းတႄႉ ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢၼ်ဢဝ် မၢၵ်ႇၶရုꩡ်သေ ပိုတ်းယိုဝ်းမႃးလႄႈ ၽႆးတိုၵ်ႉမႆးႁႅင်းဝႆႉ" ၼႆ ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈဢုပ်ႉပိူင်ႇပိုၼ်ႉတီႈ Oleh Synehubov လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယူႇၶရဵၼ်းယူႇ။ တီႈပွတ်းႁွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ထုင်ႉၶႃႇၵိပ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ လႅၼ်လိၼ်ဢိူမ်ႈၵၼ်တင်း ရတ်ႈသျႃးၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း ရတ်ႈသျႃးၶဝ် ၶဝ်တိုၵ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ပီၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်းၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ထႅင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းပုတ်ႉၼၼ်ႉ ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇင်ႈရတ်ႈသျႃး ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဝႃး ၶဝ်ယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈလႆႈ မၢၵ်ႇမိၼ်ယူႇၶရဵၼ်း 13 လမ်း ဢၼ်ယိူင်းၸူး ထုင်ႉ Belgorod ၶွင်ရတ်ႈသျႃး ဢၼ်လႅၼ်လိၼ်ဢိူမ်ႈၵၼ်တင်း မိူင်းယူႇၶရဵၼ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈရတ်ႈသျႃး လႆႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဝႃႈထႅင်ဝႃႈ တီႈ ထုင်ႉ Saratov ပွတ်းတူၵ်း မိူင်းရတ်ႈသျႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈလႆႈ တရုၼ်းယူႇၶရဵၼ်း 4 လမ်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• United States Department of the Treasury. "Treasury Sanctions Actors Supporting Kremlin-Directed Malign Influence Efforts" — United States Department of the Treasury, March 20, 2024
• Agence France-Presse. "US Sanctions Russian Firms Over 'Fake Websites'" — VOA News, March 20, 2024
• VOA News. "“ဝဘ်ဆိုဒ်အတုတွေ‌“ ဖန်တီးတဲ့ ရုရှားကုမ္ပဏီတွေကို အမေရိကန်က ပိတ်ဆို့အရေးယူ" — VOA News, March 21, 2024