Wn/shn/ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ တေပၼ် ဢိတ်ႇသရေး ႁိူဝ်းမိၼ်တိုၵ်း လႄႈ မၢၵ်ႇလူင်

ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ၊ မၢတ်ႉၶျ် 31၊ 2024 

ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢိတ်ႇသရေး

မိူဝ်ႈဝၼ်းၸၼ်ၼၼ်ႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇရၢႆႉတႃႇ လႆႈတႅမ်ႈ ဢၢင်ႈဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈယိုၼ်ယၼ် လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ဝႃႇသျိၼ်ႇတၼ်ႇၽူတ်ႉသေ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈဝူင်ႈဝၢင်ႈၼၼ်ႉ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် လႆႈၶႂၢင်းပၼ် တႃႇဢဝ် ႁိူဝ်းမိၼ်တိုၵ်း လႄႈ မၢၵ်ႇလူင် ဢၼ်ၵိုင်ႇၵႃႈ တေႃႇလႃႇႁူဝ်ႁဵင်လၢၼ်ႉမၼ်းၼၼ်ႉ ပၼ် ဢိတ်ႇသရေး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈ တေၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃး ၶၢဝ်းယၢမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ မႆႈၸႂ်လႄႈ ပၼ်ၽၢင်ႉၼိူဝ် လွင်ႈဢၼ် ၽၢႆႇဢိတ်ႇသရေးၶဝ် တေႁၢင်ႈသိုၵ်းၼိူဝ်လိၼ်တေႃႇ ဝဵင်းရႃႇၾႃႇ ဢၼ်မီးတီႈ လႅၼ်လိၼ် ဢီးၵျိပ်ႈ တီႈ ၵႃႇၸႃႇပွတ်းၸၢၼ်း တီႈဢၼ် ၵူၼ်းပႃးလဵတ်ႈသတၢႆး လၢၼ်ႉပၢႆ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈၽႃႈႁိူဝ်းၽႃးယေး တီႈ ၵႃႇၸႃႇသေ မႃးသေႃႉႁူမ်ႈယူႇ ဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းမႅၼ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈၶဝ်ႈပႃႇတီႇၵမ်ႈၽွင်ႈ တီႈ ပႃႇတီႇတီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇ ၼၼ်ႉ တုၵ်းယွၼ်း တႃႇတတ်းၶၢတ်ႇ တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ပၼ် ဢိတ်ႇသရေးယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပၼ်ၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၼၼ်ႉ ၽၢႆႇႁိူဝ်းၵႅဝ်ႈၶၢဝ်တႄႉ လႆႈထဵင် တႃႇပၼ်ၵႂၢမ်းမၢႆသေ လႆႈယွၼ်း ၵႂၢမ်းမၢႆတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင် ဢိတ်ႇသရေး တီႈ ဝႃႇသျိၼ်ႇတၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇမီး လွင်ႈတွပ်ႇၶိုၼ်းသင်မႃး။ တီႈၼႂ်း လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ပၼ်ထႅင်ႈမႂ်ႇမႂ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး မၢၵ်ႇလူင် MK84 ဢၼ်မီးၼမ်ႉၼၵ်း 2,000 ပွၼ်း တႃႇ 1,800 ပၢႆ လႄႈ မၢၵ်ႇလူင် MK82 ဢၼ်မီးၼမ်ႉၼၵ်း 500 ပွၼ်း ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃႈ 500 လုၵ်ႈၼႆ ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ တီႈ ဝႃႇသျိၼ်ႇတၼ်ႇၽူတ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈယိုၼ်ယၼ်ဝႆႉ မိူဝ်ႈ လိူၼ်မၢတ်ႉၶ်ျ 29 ဝၼ်း (ဝၼ်းသုၵ်း) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းဝူင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ ဢိတ်ႇသရေး ယူဝ်ဢၢပ်ႉၾ် ၵႃးလ်လၼ်ႉတ် Yoav Gallant) လႆႈၵႂႃႇႁွတ်ႈထိုင် ဝႃႇသျိၼ်ႇတၼ်ႇသေ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ ၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ တင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉသေ လွင်ႈဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈမီးမႃးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ဢိတ်ႇသရေးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လႆႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၵႃႈတီႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဢူၺ်းလီၵၼ်တင်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်သေ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ၼႆႉ ၼိုင်ႈပီ ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢိတ်ႇသရေးၼႆႉ တႃႇ တေႃႇလႃႇ 3.8 ႁဵင်လၢၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၵႄႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ပႅၼ်ႇၸမိၼ်ႇ ၼႄႇတၼ်ႇယႃႇႁု လႄႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၢႆႇတႅၼ်ႇၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၢင်တိုၵ်း ၵႃႇၸႃႇ ဢၼ်မီးမႃး ႁူၵ်းလိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉၼၼ်ႉသေ လႆႈမီးလွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼမ်မႃးသေ ထႅင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လႆႈဝႃႈသိုပ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ဢိတ်ႇသရေးၼႆသေ ၸင်ႇလႆႈပၼ် လွင်ႈၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၽေးၵၢင်ႁၢဝ်ႇ လႄႈ ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈၶဝ်ႈပႃႇတီႇ ပႃႇတီႇတီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ လႄႈ ဢႃႇရၢပ်ႉဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် တၢင်ႇတၢင်းၽိတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၢႆႇတႅၼ်ႇဝႃႈ ၼႆႉ ဢိတ်ႇသရေးၶဝ် လႆႈၵၢင်းလွတ်ႈၼိူဝ် လွင်ႈဢဝ်လိူင်ႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ပူၼ်ႉပႅၼ်မႃးၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ပၢႆႇတႅၼ်ႇ လႆႈယိုၼ်လၢတ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းၼၼ်ႉဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ဢိတ်ႇသရေး လႄႈ လွင်ႈၵႃႇၸႃႇၼႆႉ မၼ်းႁၼ်ထိုင်ၸွမ်း ၵၢင်ၸႂ် ၸၢဝ်းဢႃႇရပ်ႉဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ်ယူႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸုမ်းႁႃးမၢတ်ႉသ် ပႃးလဵတ်ႈသတၢႆးၶဝ် ၶဝ်ႈတိုၵ်း ဢိတ်ႇသရေး ပွတ်းၸၢၼ်း မိူဝ်ႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 7 ဝၼ်း ပီၵၢႆၼၼ်သေ ၵူၼ်းဢိတ်ႇသရေး လႆႈတၢႆၵႂႃႇ 1,200 လႄႈ ပဵၼ်လွင်ႈတွပ်ႇတႅၼ်းၶိုၼ်းၼႆသေ တပ်ႉသိုၵ်းဢိတ်ႇသရေးၶဝ် ဢဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇတီႈ ၵႃႇၸႃႇ တီႈၵူၼ်းယူႇသတ်ႉၼၼ်ႉသေ လႆႈႁၢင်ႈသိုၵ်းၼိူဝ်လိၼ်ၸူး ႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းလႄႈ လႆႈထူပ်း လွင်ႈဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း သႄႉသွမ်းထတ်းသၢင်ႈ ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ပၢႆးယူႇလီ ၵႃႇၸႃႇ ဢၼ်ႁႃးမၢတ်ႉသ်ၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼၼ်ႉသေ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈမၢႆ တေႃႇထိုင် လိူၼ်မၢတ်ႉၶ်ျ 30 (ဝၼ်းသဝ်) ၼၼ်ႉဝႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ဢိတ်ႇသရေးၶဝ် တိုၵ်းတေႃးသေ ၵူၼ်းပႃးလဵတ်ႈသတၢႆး ဢိၵ်ႇပႃး ၼၢင်းယိင်း လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်လႆႈ တၢႆၵႂႃႇ မီး ဢမ်ႇယွမ်း 32,700 ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• Patsy Widakuswara. "Why Biden Won't Put Conditions on Military Aid to Israel" — VOA News, March 29, 2024
• VOA News. "တိုက်လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးတွေ ကန် အစ္စရေးကိုပေးမည်" — VOA News, March 31, 2024
• John Hudson. "U.S. signs off on more bombs, warplanes for Israel" — The Washington Post, March 29, 2024