Wq/kk/Қазақ мақал-мәтелдері

Адам туралы

А

• Адам деген ардақты ат.
• Адамдықтан үлкен ат жоқ, наннан үлкен ас жоқ.

Туған ел туралы

А

• Аққу көлін аңсайды, адам туған жерін аңсайды.
• Ат айналып қазығын табар, ел айналып елін табар.
• Ат үйірін сағынса, артқы аяғын қағынар.
• Ер үйірін сағынса, айыл-тұман тағынар.

Ә

• Әркімнің өз жері – Мысыр шаһары.

Б

• Бақа көлін сүйеді, бұлдырық шөлін сүйеді, ер жігіт елін сүйеді.
• Бақа көлінде патша, балық суында патша, жігіт елінде патша.

Е

• Ел-елдің бәрі жақсы, өз елің бәрінен жақсы.
• Ел іші – алтын бесік.
• Елін сүйгеннің еңсесі биік.
• Елінен безген ер оңбас, көлінен безген қаз оңбас.
• Ер – еліңде, гүл – жеріңде.
• Ер жігіт – елінің ұлы, намысының құлы.
• Есі бар жігіт елін табар, есі жоқ жігіт жаттың отын жағар.
• Есі бүтін елден шықпайды, елінің қырын жықпайды.
• Есің барда елің тап.

Ж

• Жат елдің жақсысы болғанша, өз еліңнің сақшысы бол.
• Жекен жерінде көгерер, ер елінде көгерер.
• Жер – алған ер, жер сатқан – қара жер.

И

• Ит тойған жеріне, ер туған жеріне.

К

• Кісі елінде күркірегенше, өз жеріңде дүркіре.

Қ

• Қараған өз жерінде гүрілдер.
• Құлан қағын қорғайды, киік лағын қорғайды.
• Құлан өз қағынан өзі жерімес.

М

• Мал қонысын іздейді, ер жігіт туысын іздейді.

О

• Опасызда Отан жоқ.
• Отан үшін – ерге тиген үлес.
• Отанға опасыздық еткенің - өз түбіңе өзің жеткенің.
• Отанды сүю – отбасынан басталады.
• Отансыз адам – ормансыз бұлбұл.
• Отансыздың оты жанбайды.
• Отанын сүйген отқа жанбайды, суға батпайды.

Ө

• Өз елім - өлең төсегім.
• Өз елімнің басы болмасам да, сайының тасы болайын.

П

• Пәлен жерде алтын бар, барсаң, бақыр да жоқ.
• Пәлен жерден пайда бар, өз еліңдей қайда бар?!

Жақсы жігіт жер шолып, ақыр түбі айналар.

С

• Сағынған елін аңсайды, сары ала қаз көлін аңсайды.
• Сары ала қаз көлін аңсайды,

Ер жігіт елін аңсайды.

• Сұңқар қиясын сағынады, торғай ұясын сағынады.

Т

• Туған елің болмаса, тумай-ақ қойсын Күн мен Ай.
• Туған жерге туың тік.
• Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас.
• Туған жердің күні де ыстық, түні де ыстық.
• Туған жердің қадірін шетте жүрсең білерсің.
• Туған жердің торғайы да сүйкімді.
• Туған жердің торғайы тұрымтайдай көрінер.

Құлыны тайдай көрінер, қыздары айдай көрінер.

• Туған жердің түтіні де тәтті.
• Туған үйдің түтіні жылы, тұған ананың күтімі жылы.
• Тұғырына саңғыған сұңқар оңбас, үйірінен қаңғыған тұлпар оңбас.

Ұ

• Ұлтарақтай болса да, ата қоныс жер қымбат.

Ат төбеліндей болса да, туып-өскен ел қымбат.

Ш

• Шетте жүрсең тарығарсың, өз еліңді сағынарсың.

І

• Іргесі берік елді жау ала алмас.

Ауызы бір елді дау ала алмас.

Халық туралы

А

• Аздың азаншысы болғанша, көптің қазаншысы бол.
• Айна айна емес, халық айна

Б

• Берекені көктен тілеме, Бірлігі мол көптен тіле.
• Бестің басы болғанша, алтының аяғы бол

Е

• Ел артындағы шаң жұтады, Ел алдындағы май жұтады.
• Ел құлағы елу
• Елге дұшпан жерге сыймас, Жерге дұшпан елге сыймас.
• Елде түлкі аштан өлмес.
• Елден безген көмусіз қалар.
• Елді сыйлағанын өзіңді сыйлағанын.