Wp/yua/Alux

alux

Alux wáa arux

Ku ya'alik le nukuch máako'obo', úuch bin ka'ache' le aluxo' kolnáalo'ob bin beetik utia'al u p'a'atal u kalaant tuláakal ba'ax ku meyajtik máak ichil u kool. Ku béeytal bin u beeta'al yéetel k'at wáa yéetel u juuch'il saka'. Utia'al u beeta'ale' chen ku pa'atal u wíinklal juntúul chan máak ku ts'o'okole' ku ch'a'ajal bin bolon u ch'áajal saka' tu chan chi' utia'al u ts'a'abal u kuxtal, ku ts'o'okole' ku bisa'al ta'akbil ichil jump'éel sajkab yaan ichil wáa naats' tu jáalik le koolo'.

Le bin ken luk'uk kolnáal ichil u koole', le aluxo' ku jóok'ole' ku bin u kalaant le ba'ax u pak'maj máak ichilo'. Wáa ku taal u jeel máak ku yilik jach jats'uts u yich u paak'áal u yuumil le koolo', yaan k'iine' ku taaktal bin u ch'a'ak wáa jayp'éel utia'al u jaanti'. Le alux túuno', yáax ba'ax ku beetike' ku ts'áakubáa u ja'as u yóol; ku tóoslu'umtik, ku tóonch'intik u táan u beel, ku péeksik ba'alo'ob wáa ku xóobtik utia'al ma' u náatsal u machej.

Suuka'anile', le ken xu'uluk bin u meyajtik le kolnáal le junxóot' lu'umo', ku xu'ulsik ti' aluxi', utia'al ma' u beetik k'aas ti' mixmáak yéetel utia'al ka' béeyak u meyajta'al le lu'um tumeen u láak' máak le ken ka' yanak u muuk'o', ba'ale' wáa ku tu'ubul u luk'sa'ale' ku p'áatal bini', ku máan ya'abach ja'ab láayli' ti' ku kalaantik le junxéet' lu'umo'.

Juntúul aluxe' bey bin juntúul chan paale'.

Tu múulilo'ob Yaxchilán, Chiapase', kaxta'ab jumpéel u chíikul mejen aluxo'ob. Te'ela' ku yila'al ka'ap'éel mejen máak beeta'an yéetel k'at, ku ya'ala'ale' aluxo'ob bin, mejentako'ob yéetel mejen p'uuruxo'ob.