Wp/stl/Biebel

De Biebel is et heilige boek van de kristenen. Et woord 'Biebel' stamt of van et Griekse woord βιβλια biblia (boeken), et meervoold van βιβλιον biblion (wat oorspronkelik papyrus betekent en laeter bruukt wodde as anduding van pepier, geschrift, boek(rolle)). Dit woord is op zien beurt te herleiden tot de Fenicische haevenstad Byblos.

De Biebel bevat twie verschillende verzaemelings boeken:

Et Oolde Testement, ok wel de Hebreeuwse Biebel nuumd. Disse wodde schreven over een periode van vule ieuwen, veur et grootste diel in et Hebreeuws mit een peer stokkies in et Aramees.
Et Ni'je Testement, schreven tiedens de 1e en 2e ieuw nao Kristus, in alledaegs-Grieks (Koinè-Grieks).

Invloed van de Biebel

Vanwegen de dominante rolle van et kristendom in Europa vanof de laete Romeinse tied tot an de Verlochting het de (kristelike) Biebel niet allienig godsdienst beïnvloed. Veural tael en wetgeving en ok de keunst en filesefie over de hiele wereld bin d'r-op baseerd, wat veurnaemelik in de Westerse beschaeving tot utering kommen is.

Mit de Verlochting, de scheiding van karke en staot nao de Fraanse revolusie, en de wetenschoppelijke revolusie in Europa en de Verienigde Staoten van Amerike is de invloed van et kristendom en daormit van de Biebel op et eupenbaore leven ofneumen. D'r ontston ok bi'j veul meensken twiefel an de goddelike oorsprong van de Biebel.

Pattie wetenschoppers, waoronder pattie archeologen, nemen de Biebel as uutgaangspunt. De meeste wetenschoppers zien de Biebel as een kultureel, literair en religieus dokement.

Template:Heufdartikel

Et Oolde Testement

Deutero-canonieke boeken

De koncilies van Florence (1441) en Trente (1546) bevestigden de plak van de zogenaemde deutero-kanonieke boeken in de kanon van de Biebel, die ze ommes al in de Septuagint hadden, en ok in de Vulgaat behullen. Et bin de toevoegings op Ester, Judit, Tobit, I Makkabeeën, II Makkabeeën, de wieshied van Salomo, de wieshied van Jezus Sirach, Baruch en de toevoegings bi'j Toevoegings bi'j Daniël. Disse wodden onder invloed van Luther deur de protestaanten as apokrief zien.

Apokriefen van et Oolde Testement

Deur liekegoed kattelieken, oosters-orthodoxen as protestaanten wodden Ezra III en IV, Makkabeeën III en IV en Psalm 151 as apokriefen zien.

Et Ni'je Testement

Apokriefen van et Ni'je Testement

Disse apokriefen buuke niet in 't Ni'je Testement opnömmen. Heur gezag wöd deur de karken niet erkend. t bestaon van pattie apokriefen was altied bekend (zoas et Epistel van Barnabas), aandere bin bekend raekt deur tekstvoonsten zoas die bi'j Nag Hammadi, of aanders bin ze te rekonstreweren uut verwiezingen die vrogge karkvaders geven. De Apokriefen bi'j et Ni'je Testement bin: Haandelings van Petrus, Haandelings van Paulus, Haandelings van Johannes, Haandelings van Tomas, Haandelings van Andreas, Evangelie van Tomas, Evangelie van de Hebreeën, Evangelie van de Ebionieten, Evangelie van de Nazareners, Evangelie van de Egypteners, Evangelie van de Naäsenen, Evangelie van Petrus, Eupenbaoring van Petrus, Verkondiging van Petrus, Evangelie van Maria Magdalena, Epistel van Barnabas en et Evangelie naor Judas. De mieste van dizze boeken beheurt töt 'n vrog christelijke streuming, wulke vandage de dag de Gnostiek of Gnosticisme enuumd wöd.

Stellingwarver Biebelvertaeling

De Stellingwarver vertaeling van de Biebel wodde in 2010 uutgeven.

Uutgaonde verwiezing