Wp/rki/အိုက်ကီဒို
အိုက်ကီဒို(合気道 aikidō) ဆိုစွာမှာ မော်ရီဟေး အူရ်ရှီးဘ (Morihei Ueshiba) မှ သူဧ့ ကိုယ်ခံပညာလေ့လာမှု ၊ ဖီလော်ဆော်ဖီ ဆိုင်ရာ တွေးခေါ်မှု နန့် ဘာသာရီးယုံကြည်မှု တိကို ပေါင်းစပ်စုစည်းပနာ တီထွင်ဖန်တီးခရေ ဂျပန် ကိုယ်ခံပညာ တစ်ခုဖြစ်ရေ။ အိုက်ကီဒို ကို အများအားဖြင့် စွမ်းအင်တိဖြင့် စုစည်းထားရေနည်းလမ်း ယပိုင်မဟုတ်ကေ စိတ်အာရုံ ခံစားမှုတိကို စည်းဝါးကိုက်ညီစွာ ပေါင်းစပ်ထားရေ နည်းလမ်း ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ရေ။ အူရ်ရှီးဘ ဧ့ ရည်ရွယ်ချက်မှာ လေ့ကျင့်သူတိအနီနန့် မိမိအားတိုက်ခိုက်လာသူထံမှ ရဟိနိုင်ရေနာကျင်မှုတိကို ခုခံကာကွယ်ရန်အတွက် အသုံးပြုနိုင်ရေ အနုပညာရပ်တစ်ခုဖန်တီးရန် ဖြစ်ခရေ။
အိုက်ကီဒိုဧ့လုပ်ဆောင်မှုမှာ တိုက်ခိုက်လာသူဧ့ ရွေ့လျားမှု ၊ တိုက်ခိုက်မှုအား ၊ တိုက်ခိုက်ရာ လမ်းကြောင်းရို့ကို ဆန့်ကျင်ဘက်အဖြစ်ပြောင်းလဲပီးပြီးကေ အဆုံးသတ်ပေးခြင်းပင်ဖြစ်ရေ။ မိမိအနီဖြင့် အနည်းဆုံးရေခွန်အားကို အသုံးပြုပနာ တိုက်ခိုက်လာသူဧ့ အဟိန်၊ အဟုန်၊ ခွန်အားရို့ကို ဝင်ရောက်ခြင်း ယပိုင်မဟုတ်ကေ လှည့်ပတ်ခြင်းစရေ လှုပ်ရှားမှုနည်းလမ်းတိဖြင့် ခုခံကာကွယ်ခြင်းပင်ဖြစ်ရေ။ အိုက်ကီဒို နည်းစံနစ်တိရေ လွှင့်ပစ်ကိုင်ပေါက်ခြင်း ၊ အဆစ်တိကို ချိုးလိမ်ခြင်းတိဖြင့် အဆုံးသတ်လေ့ဟိရေ။ ထို့ကြောင့် အိုက်ကီဒိုဧ့ နည်းစံနစ်တိကို အမျိုးအစားခွဲကြည့်ကေ ဖမ်းဆုပ်ချုပ်နှောင်ခြင်း ပြုလုပ်ရရေ ကိုယ်ခံပညာတိမှ ဆင်းသက်လာရေဟု ဆိုနိုင်လီရေ။
အိုက်ကီဒိုရေ အဓိကအနိန်နန့် ဒိုက်တို ရူ အိုက်ကီ ဂျူဂျစ်ဆူ(Daitō-ryū Aiki-jūjutsu) မှ ဆင်းသက်လာရေဟု ဆိုနိုင်ရေ ၊ သိုရေ ၁၉၂၀ ခုနှစ်ပတ်ဝန်းကျင်နောက်ပိုင်းမှစပြီးကေ အူရ်ရှီးဘဧ့ အိုမိုတိုခရို ( Ōmoto-kyō ) ဘာသာအယူဝါဒနန့် ဆက်စပ်ပြီးကေ စတင်ပြောင်းလဲလာခရေ။