Wp/rki/လူးဝစ် ပါစချာ
| Louis Pasteur | |
|---|---|
 Photograph by Nadar | |
| မွီးဖွား | ဒီဇင်ဘာ ၂၇၊ ၁၈၂၂
Dole, France |
| ဆုံးပါး | စက်တင်ဘာ ၂၈၊ ၁၈၉၅ (အသက် ၇၂) Marnes-la-Coquette, France |
| နိုင်ငံလူမျိုး | ပြင်သစ်လူမျိုး |
| နယ်ပယ် | |
| အဖွဲ့အစည်းဌာန |
|
| မိခင်ကျောင်း | École Normale Supérieure University of Paris |
| တပည့်ကျော်တိ | Charles Friedel[1] |
| ထင်ပေါ်ကျော်ကြား ဆုတံဆိပ်တိ |
|
လက်မှတ်  | |
ဆီးပညာသမိုင်းတွင် အထူးချွန်ဆုံးဟု သတ်မှတ်ကတ်ရေ ပြင်သစ်လူမျိုး ဇီဝဗေဒပညာသျှင် လူးဝစ္စ ပါစတာအား ၁၈၂၂က ပြင်သစ်နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းပီး ဒိုးလ်(Dole) တွင်ဖွားမြင်ရေ။ ပါရီကောလိပ်တွင် သိပ္ပံကျောင်းသားအဖြစ် ပညာသင်ယူရေ။ တိစွာထူးချွန်မည့် အနေအထားမပီးလှသဖြင့် ပါမောက္ခကပင် သာမန်အလယ်အလတ်စား ကျောင်းသားဟုသတ်မှတ် ခရေ။ ယကေလည်း ၁၈၄၇တွင် ဒေါက်တာဘွဲ့ရကေ အတိမှင်တက်လောက်သည့် သုသေတနပြုချက်တိကို စတင်ပြုလုပ်ရေ။ ထိုစဉ်က အသက် ၂၆နှစ်အရွယ် ပါစတာဧ တာတာရစ်အက်ဆစ် နန့်ပက်သက်သည့် ဖော်ထုတ်ချက်ကြောင့် လူအတိဧ အသိအမှတ်ပြုခံပြီး နာမည်ကျော်တစ်ဦးဖြစ်လာရေ။
ထိုနောက် အချဉ်ဖောက်ခြင်းနန့် ပက်သက်ပနာ သုသေတနပြုလုပ်ရှာဖွီရာ အလွန်သေးငယ်သည့် အဏုဇီဝရုပ်ပီးရေ ပိုးမွှားငယ်လေးတိကြောင့် ဖြစ်ရေကို နားလည်လာပြီး ကိုယ်တိုင် လက်တွေ့ပြသခရေ။ ယင်းပိုင်ပိုးမွှားတိအထဲမှ မလိုလားအပ်သည့် ပိုးမွှားတိ ပါဝင်လာပြီး လူနန့် တိရစ္ဆာန်တိအား အန္တရာယ်ပီးခြင်း အကြောင်းကိုပါ တစ်ဆက်တည်း ဖော်ထုတ်လိုက်နိုင်ရေ။ ရောဂါပိုးမွှားတိကြောင့် ရောဂါဖြစ်ရေမှာ မှန်ကေ ရောဂါပိုးအား တားဆီးပနာ ရောဂါကာကွယ်ခြင်းမှာလည်း ဖြစ်နိုင်သည့် အနေအထား ယုတ္တိတန်မှုကြောင့် ရောဂါပိုးမွှားတိ လူ့ကိုယ်ခန္ဓာအတွင်းသို့ မဝင်ရောက်နိုင်စီရန် ကာကွယ်မည့် နည်းလမ်းတိကို ပါစတာတစ်ယောက် ဆက်လက်ပနာ ရှာဖွီတော့ရေ။ သို့ဖြင့် အနာအား ပိုးမဝင်စီရန် စနစ်တကျ သန့်သျှင်းရေနည်းလမ်းတိ(antiseptic) ကိုဖော်ထုတ်ရေ။
အသက် ၅၅နှစ်တွင် ပါစတာရေ ထောင့်သန်းရောဂါ(Antharax) အားလေ့လာပြီး ရောဂါပိုးကြောင့်ဖြစ်ရေ အချက်ကို ဖော်ထုတ်ပြသခရေ။ ထိုနောက်တွင် အားနည်းသည့် ထောင့်သန်းပိုးအား နွားတစ်ကောင်ကိုယ်တွင်း ထည့်ပနာ ရောဂါဝေဒနာ မပြင်းထန်သည့် အဖြစ်ကိုရပြီးနောက်တွင် သေစေလောက်သည့် ထောင့်သန်းရောဂါ ထိုနွားတွင် ထပ်မံမဖြစ်ပွားတော့ကြောင်းကို ပြသပနာ ရောဂါကာကွယ်နည်းကိုပါ ဖော်ထုတ်လိုက်ရေ။ ထိုမှအစပြုပနာ ပါစတာဧ နည်းလမ်းကိုလိုက်ကာ အခြားကူးစက်ရောဂါတိအတွက်လည်း အလားတူ ကာကွယ်ဆီးတိကို ဖော်ထုတ်ကတ်ရေ။
ပါစတာရေ ခွေးရူးရောဂါ (Rabies) နန့် ပက်သက်ပနာ ကာကွယ်ဆီး ထုတ်လုပ်ပီးခြင်းကြောင့်လည်း ကျော်ဇောရေ။ ထိုနည်းအတိုင်း နောင်းခေတ် ပညာသျှင်ရို့အနိန်နန့် အူရောင်ငန်းဖျားရောဂါ(Typhus)၊ ပိုလီယိုရောဂါ (poliomyelitis) အစပီးသည့် ရောဂါမျိုးတိကိုပင် ကာကွယ်လာနိုင်ရေ။
၁၈၉၅ခုနှစ်၊ ပါရီမြို့အနီးတွင် ဆီးပညာသျှင်၊ ဇီဝဗေဒပညာသျှင်၊ သုတေသီ လူးဝစ္စ ပါစတာကွယ်လွန်ရေ။
ကိုးကား
- ကျော်စွာ ၁၀၀ - ဒေါက်တာသန်းထွန်း