Wp/rki/မဟာဝီရ
ဇိန(ခေါ်) ဂျိန်းဘာသာရီး ဧ့ ဦးဆောင်သူ မဟာဝီရ(Mahavira) ၊ ဗုဒ္ဓစာပေတိတွင် ဂိုဏ်းဆရာကြီးနိဏ္ဌဋနာလပုတ္တ ဟုဖော်ပြခြင်းခံရသူ၊ ဝရ်ဇမနဟုလည်းနာမည်တွင်သူကို အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် ဖွားမြင်ရေ။ မင်းညီမင်းသား တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အသက် ၃၀ အရွယ်တွင် ဇနီး၊ သားသမီးနန့် စည်းစိမ်ကိုစွန့်ကာ တရားရှာရန် တောထွက်ခရေ။ မဟာဝီရရေ ဘုရားမဟုတ်။ မဟာဝီရရေ အလွန်အကြူး အစွန်းရောက်ရေထိ တရားကျင့်ရေ။ ဗုဒ္ဓနန့် မဟာဝီရရို့ရေ နီရာဒေသ တစ်ခုအတွင်းက ခေတ်ပြိုင်တွေဖြစ်ပြီး မဟာဝီရက ဗုဒ္ဓထက် အနှစ် ၃၆နှစ် မျှ ကြီးရေ။
ပရ်သွနာထဂိုဏ်းသို့ ဝင်ရောက်ပြီး ရဟန်းဝတ်ဖြင့် ၁၂နှစ် တိုင်တိုင် တရားအကျင့်ကို အလွန်အကြူး အစွန်းရောက်ရေထိ ကျင့်ရေ။ ကိုယ်ပိုင်ပစ္စည်းတိကို စွန့်လွှတ်ရေမှာ သောက်ရေခွက်ပင် မကျန်တော့ပေ။ အစပိုင်းက ကိုယ်ထည်အဝတ်စ တစ်ခုထားပေမယ့် နောက်ပိုင်း အဝတ်စကိုပါ စွန့်ပစ်ပြီး ကိုယ်လုံးတီးလျှောက်လားနေခြင်း၊ ကိုယ်ပေါ်သို့ တက်လာသည့် ပိုးမွှား၊ ခြင်၊ မှက် အစဟိရေရို့ကို ဖယ်ရှားခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်းကိုပင် မပြုခလီ။ အိန္ဒိယကဲ့သို့ ဖုန်းစားယာစကာ ပေါတိသည့် ဒေသမှာပင် ၎င်းဧ့အမူအကျင့်ရို့မှာ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ဖြစ်ခရရေ။ အသက် ၄၂နှစ်ရောက်ကေ အကျွတ်တရားကိုရပြီ၊ အလုံးစုံသိမြင်ရေ ဉာဏ်ရပြီ ဟုဆိုကာ ကွယ်လွန်ချိန်ရောက်ရေအထိ နှစ်ပေါင်း ၃၀လုံးလုံး တပည့်တိ၊ နောက်လိုက်တိကို တရားဟောပြောခရေ။ ဘီစီ ၅၂၇ တွင် ကွယ်လွန်ရေအခါ ကြည်ညိုသူ တပည့်တပန်း အတိအပြားကျန်ဟိရေ။ တပည့်တပန်းတိရေ ဂျိန်းဘာသာဝင်အဖြစ် ကျန်ခရေ။
မဟာဝိရဧ့ဟောပြောချက်တိမှာ ဗြဟ္မာဏဝါဒတိနန့် ဆင်တူရေဟု အကြမ်းဖျင်း ဆိုနိုင်ရေ။ လူသေပြီးနောက် ဘဝတစ်ပါးသို့ ရောက်ရေ။ ယကေလည်း လူ့ဘဝသို့ ပြန်ရောက်ချင်မှ ရောက်မည်။ ယင့်ချင့်ပိုင်ဖြစ်ရရေမှ ဇိနဂိုဏ်းယုံကြည်မှုဖြစ်သည့် ကာရ်မ(Karma)အရ ဖြစ်ရေ။ မဟာဝိရ(ဇိန)ရို့ဧ့ ကာရ်မရေ ဗုဒ္ဓဘာသာဧ့ ကံ ကံဧ့အကျိုးနန့် မတူပါ။ မတူရေမှာ မဟာဝိရ(ဇိန)ရို့က ဂုဘဝပြုသမျှရေ အကြောင်းတရားရို့မှာ နောက်ဘဝရောက်မှသာကေ အကျိုးပြုရေဟု ယုံကြည်ရေကြောင့်ပင် ဖြစ်ရေ။ အကုသိုလ်တရားရို့ကို ချုပ်ငြိမ်းရန်အတွက်၊ တဏှာကို ပယ်နိုင်ရန်အတွက် အလွန် ခြိုးခြံသည့် အကျင့်ကိုကျင့်ရန် လမ်းညွှန်ရေ။ ငတ်ပြီးသေသည့်အထိ ကျင့်နိုင်ကေ သာ၍မြတ်ရေဟုပင် အလွန်အကြူး ဆိုရေ။
မဟာဝီရရေ မှူးမျိုးမတ်နွယ်ဇာတ်မြင့်ထဲတွင် ပါဝင်သူတစ်ဦး ဖြစ်ရေ။ ခတ္တိယဇာတ်ဝင်တိဧ့တောင်းဆိုမှုကို ဗြာဟ္မဏတိက အပြင်းအထန်ခုခံခရာ ထိုအချက်မှာ နိဗ္ဗန်ရောက်ကြောင်း လမ်းကောင်းလမ်းမှန်ကို ဗြဟ္မဏပုဏ္ဏားတိကလွဲပြီး ဇာသူမှ မညွှန်ကြားနိုင်ဆိုရေ အချက်ဖြစ်ရေ။
သို့ဖြင့် ဣဿရိသ ဝါဒကို ဆန့်ကျင်ရေ အနိဿရိသနိမ္မာန (Atheism)ဝါဒရေ နောက်ဆုံးပေါ်ပေါက်လာလီရေ။ ထိုအမြင်ကို လက်ခံရေအုပ်စုထဲတွင် မဟာဝီရလည်း အဝါအဝင် ဖြစ်ရေ။ သို့ရာတွင် မဟာဝီရအနိန်နန့် ထိုအုပ်စုထဲတွင် ပါဝင်ခခြင်းရေ ဉာဏ်ပညာအကြောင်းကြောင့်ကေ လည်းကောင်း၊ လူမှုရီးအကြောင်းကြောင့်ကေလည်းကောင်း မဟုတ်ဘဲ သူဧ့ပုဂ္ဂိလိက လိုလားချက်ဖြစ်ရေ ဘဝလွတ်မြောက်မှုကို ရလိုရေ ပြင်းထန်ရေဆန္ဒကြောင့်သာ ဖြစ်ရေ။
အရီးပါဆုံးရေ တရားမှာ နောင်တစ်ချိန်တွင် အိန္ဒိယလမ်းစဉ်၊ ဂန္ဒီလမ်းစဉ်ဧ့ အခြီခံဟုပင်ဆိုရလောက်သည့် အကြမ်းမဖက် ရီး လမ်းစဉ်(အဟိသ္မ)ဖြစ်ရေ။ လူအချင်းချင်းမဆိုနန့် တိရစ္ဆာန်ရို့ကိုပင် နှိပ်စက်ခြင်းမပြုရန် တားမြစ်ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့် ဇိနဂိုဏ်းဝင်ရို့ရေ သတ်သတ်လွတ်စားခြင်း၊ တိရစ္ဆာန် ပိုးမွှားသတ်ဖြတ်မှုမှ ရှောင်ကျဉ်ခြင်းရို့ကို ဆောင်ရွက်ကြရရေ။ အစာစားကေ ပိုးမွှားတိ ပါကုန်မည်စိုးအနိန်နန့် အမှောင်ထဲတွင် အစာမစားကတ်လီ။ ထိုမှသာမက အကျင့်ပြင်းထန်သည့် ဇိနဂိုဏ်းဝင်တိဆိုကေ မိမိလားရာလမ်းတိတွင် လူငှားဖြင့် တံမြတ်လှည်းစေရေ။ ဘာသာရီး ယုံကြည်ချက်ကြောင့် ဇိနဘာသာဝင်တိရေ အလုပ်ကြမ်းကိုစွန့်လွတ်ပြီး လယ်ထွန်နွားကျောင်းအမှုကိုပင် မပြုကြတော့ပဲ ရောင်းဝယ်သူ၊ ကုန်ရေတိအဖြစ်သာ ဝီရိယထားပြီး အသက်မွေးကတ်ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့် ဇိနဘာသာဝင်တိ၊ ဂိုဏ်းဝင်တိရေ တိရေအားဖြင့် ချမ်းသာသည့် အလွှာတိဖြစ်ကြလေ့ဟိပြီး စာပေအနုပညာ ထွန်းပေါက်သူတိအနိန်နန့် ကျန်ဘာသာဝင်တိ ထက် အချိုးကျပိုတိရေ။
မူလအစက ဇိနဘာသာရေ လူတန်းစား ခွဲခြင်းမဟိကေလည်း ဟိန္ဒူဝါဒဧ့ လွှမ်းမိုးမှုခံလာရကာ ဇာတ်ခွဲခြားခြင်းဟိလာရေ။ ယကေလည်း ဟိန္ဒူဘာသာကဲ့သို့ ပြင်းထန်ခြင်းမဟိပေ။ ဟိန္ဒူဝါဒဧ့ လွှမ်းမိုးမှုခံရခြင်းဧ့အကြောင်းမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာကဲ့သို့ပင် စာထက် အက္ခရာတင်ထားခခြင်း မဟိခ၍ဖြစ်ရေ။ ယကေလည်း ဇိနဝါဒရေလည်း ဟိန္ဒူဘာသာအပါအဝင် အခြားဘာသာတိ ပေါ်တွင်လည်း ပြန်လည်လွှမ်းမိုးခရေတိလည်းဟိရေ။ ဥပမာအားဖြင့် တိရစ္ဆာန်သတ်ပြီး ယဇ်ပူဇော်ခြင်း နန့် အသားစားခြင်းတိကို ရှောင်ကျဉ်ရန် ဟိန္ဒူရို့ကို စည်းရုံးနိုင်ခရေ။ နောင်ပိုင်းတွင် အကြမ်းမဖက်ရီး ဝါဒမှာ အိန္ဒိယဧ့ ရှေ့ဆောင်ဝါဒဖြစ်လာတော့ရေ။ အိန္ဒိယလွတ်လပ်ရီးရှေ့ဆောင်ကြီး ဂန္ဒီဆိုကေ ဇိနဂိုဏ်းဆရာကြီး ဂြီဖဒ်ရာဇဆန္ဒြ ကိုဆရာတင်ပြီး အလုပ်တော်တော်တိတိကို ဆောင်ရွက်ခသောကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဟိန္ဒူနန့် ဇိန နှစ်ဘာသာရို့ဧ့ နီးစပ်မှုကိုတွေ့နိုင်ရေ။ ဇိန(ဂျိန်း)ဘာသာဝင် ဦးရေမှာ တိလှရေတော့မဟုတ်ပေ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်သာ အတိစုကိုတွေ့ရပြီး သုံးသန်းခွဲမျှဟိရေဟု ဆိုရေ။
ဗုဒ္ဓကျမ်းစာတိအလိုအရ မဟာဝီရ (ခေါ်) နိဏ္ဌဋနာလပုတ္တရေ အလွန်အကြူး အစွန်းရောက်ရေထိ အကျင့်ပြင်းထန် သည့် ဂိုဏ်းဆရာကြီးသာ ဖြစ်ရေဟု ဆိုရေ။ သွေးအန်ပနာကွယ်လွန်ရေ ဟုဆိုရေ။
ရည်ညွှန်းကိုးကား[edit | edit source]
ကျော်စွာ၁၀၀- ဒေါက်တာသန်းထွန်း