Wp/rki/ဒီအန်အေ နန့် ဗဟိုအယူဝါဒ
ဒီအန်အေ ရှာဖွီတွိ့ဟိမှုရေ သိပ္ပံနယ်ပယ်တွင် အထင်ရှားဆုံး တွိ့ဟိချက်တစ်ခုဖြစ်ရေ။ ယနီ့တွင်၊ DNA ဖွဲ့စည်းပုံကို နက်ရှိုင်းစွာ ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်ရေမှာ နှစ်ပေါင်းတိစွာကြာခပြီဖြစ်ရေ မေးခွန်းတိအတွက် အဖြေတိကို ဖော်ထုတ်ပီးခရေ။
ဗဟိုအယူဝါဒ ရေ အဆင့်သုံးဆင့်ဖြစ်သည့် ပရိုတိန်းတိအတွက် DNA ကုဒ်တိကို မည်ပိုင်လုပ်ဆောင်ကြောင်း သျှင်းပြရေ DNA ရေ ၎င်းဧ strands နှစ်ခုကို ပုံတူကူးပြီးရေနန့် အချက်အလက်တိကို transcription ဟုခေါ်ရေ လုပ်ငန်းစဉ်ဖြင့် RNA သို့ ကူးယူရေ။
၎င်းရေ မျိုးဗီဇဖော်ပြမှုတွင် ပထမဆုံး လုပ်ငန်းစဉ်တိထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ရေ။ မျိုးရိုးဗီဇအချက်အလက်ရေ DNA မှ ပရိုတင်းထံသို့ စီးဆင်းလားပြီး ဒေအချက်အလက်စီးဆင်းမှုရေ ဆင့်ပွားကူးယူခြင်းနန့် ဘာသာပြန်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ဖြစ်ပျက်ရေ။ ပုံစံခွက်ကြိုးမျှင်ဟုခေါ်ရေ ကူးယူခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွင် DNA ကြိုးမျှင်တစ်ခုတည်းကိုသာ ကူးယူထားပြီး RNA ပေါင်းစပ်မှုကို mRNA ဟုခေါ်ရေ။
ကူးယူဖော်ပြခြင်းဧ အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ DNA အစီအစဉ်မှ RNA ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြစ်ရေ။ RNA စာသားမှတ်တမ်းရေ ပရိုတင်းကိုကုဒ်လုပ်ရန်အသုံးပြုသည့် အချက်အလက်တိကို သယ်ဆောင်ရေ။
RNA Polymerase
[edit | edit source]RNA polymerase ရေ transcription တွင်ပါဝင်ရေအဓိကအင်ဇိုင်းဖြစ်ရေ။ ၎င်းရေ ဖြည့်စွက် RNA ကြိုးကို ပေါင်းစပ်ရန်အတွက် single-strand DNA ကို အသုံးပြုရေ။ DNA-မှီခို RNA ပေါ်လီမာရတ် ရေ မြှင့်တင်သူနန့် ချိတ်ဆက်ပြီး ပုံစံပလိတ်ကြိုးကြိုးပေါ်ဟိ 5' မှ 3' လမ်းညွှန်ချက်တွင် ပေါ်လီမာဖြစ်ခြင်းကို ဓါတ်ပြုရေ။ ၎င်းရေ terminator အစီအစဉ်သို့ရောက်ဟိရေနန့်တစ်ပြိုင်နက်၊ လုပ်ငန်းစဉ်ရေရပ်တန့်လားပြီး အသစ်ပေါင်းစပ်ထားရေ RNA ကြိုးကို ထုတ်လွှတ်ရေ။
Transcription Unit ရေ RNA မော်လီကျူးအဖြစ်သို့ ကူးယူထားရေ DNA တစ်ခုဧ ဆန့်ဆန့်တစ်ခုဖြစ်ရေ။ ၎င်းဧလုပ်ဆောင်ချက်မှာ အနည်းဆုံး ဗီဇတစ်ခုကို ကုဒ်လုပ်ရန်ဖြစ်ရေ။ mRNA ထက် gene encodes ပရိုတင်းကို ကူးယူဖော်ပြရေဆိုပါစို့။ DNA မှတ်တမ်းယူနစ်မှ ကုဒ်ဝှက်ထားရေ ပရိုတင်းတစ်ခုတွင် ကုဒ်နံပါတ်တစ်ခု ပါဝင်နိုင်ရေ။ DNA ကူးယူခြင်းနန့် နှိုင်းယှဉ်ပါက၊ ကူးယူခြင်းတွင် ကူးယူမှု ခိုင်မာမှု နည်းပါးရေ။
စာသားမှတ်တမ်းအဆင့်ဆင့်
[edit | edit source]စာသားမှတ်တမ်းရေ အင်ဇိုင်းဓာတ်ဖြည့်သွင်းသည့်အဆင့်တိ ဟုဆိုလိုရေ။
- အစပြုခြင်း။
- ရှည်လျားခြင်း။
- ရပ်စဲခြင်း။
အစပြုခြင်း။
[edit | edit source]RNA polymerase ရေ DNA မော်လီကျူးတွင် တွယ်ကပ်ပြီး မြှင့်တင်ပီးသည့် အစီအစဉ်ကို အသိအမှတ်ပြုရေအထိ DNA ကြိုး တစ်လျှောက် ရွေ့လျားရေ ။ ၎င်းရို့ကို စာသားမှတ်တမ်း စတင်သည့်ဆိုက်တိဟု ခေါ်ရေ။ DNA နှစ်ထပ် helix ရေ ပြေလျော့လားပြီး DNA ကြိုးတစ်ခုစီဟိ အခြီခံအားလုံးကို ဖော်ထုတ်ထားရေ။ ၎င်းရေ mRNA ကြိုးအသစ်အတွက် ပုံစံပလိတ်တစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်ရေ။
ရှည်လျားခြင်း။
[edit | edit source]Ribonucleotides တိကို mRNA ကြီးထွားမှုကို တိုးပွားစီနိုင်ရေ ပုံစံပလိတ်ကြိုးတန်းသို့ ပေါင်းထည့်ရေ။
ရပ်စဲခြင်း။
[edit | edit source]RNA polymerase ရေ terminator sequence ကိုတွိ့ပြီး transcription ရပ်တန့်လားရေ။ RNA polymerase ရေ DNA နမူနာပုံစံကို ထုတ်လွှတ်ရေ။
RNA လုပ်ဆောင်ခြင်း။
[edit | edit source]transcribed RNA ကို pre-mRNA ဟုခေါ်ရေ။ ၎င်းကို ရင့်ကျက်ရေ RNA အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရန် ထပ်မံလုပ်ဆောင်ရေ။ RNA လုပ်ဆောင်ခြင်းတွင်-
- အဖုံးအုပ်
- Polyadenylation
- ရောစပ်ခြင်း။
အဖုံးအုပ်
mRNA ကိုကာကွယ်ရန် methylated guanine cap ကိုထည့်ထားရေ။ ၎င်းတွင်ပါဝင်ရေ-
Methylated Guanine ပေါင်းထည့်ခြင်း။
mRNA မှတ်တမ်းဧ 5′ တွင် ဖြစ်ပေါ်ရေ။
၎င်းရေ mRNA ကို ပျက်စီးယိုယွင်းခြင်းမှ ကာကွယ်ပီးရေ။
Polyadenylation
poly-A အမြီးရေ mRNA အား ပျက်စီးခြင်းမှ ကာကွယ်ပီးရေ။ ၎င်းတွင်ပါဝင်ရေ-
endonucleases တိရေ mRNA ကို သီးခြားစီစဉ်တစ်ခုဖြင့် ခွဲရေ။
polyA polymerase အင်ဇိုင်းရေ adenine nucleotides အတိအပြားကို ပေါင်းထည့်ရန် ကူညီပီးရေ။
ရောစပ်ခြင်း။
coding မဟုတ်ရေ sequences တိ ၊ ဆိုလိုစွာမှာ၊ introns တိကို spliceosome excision ဖြင့် ဖယ်ရှားရေ။
coding sequences သို့မဟုတ် exons တိရေ ligation ဖြင့် ပေါင်းစည်းရေ။
ယင်းချင့်ကြောင့် ပရိုတင်းအတိအပြားကို pre-mRNA တစ်ခုတည်းမှ ဖန်တီးနိုင်ရေ။ စာသားမှတ်တမ်းဧအဆုံးတွင် ရင့်ကျက်ရေ mRNA ကို ရဟိရေ။