Wp/rki/ခွီးရူးပြန်ရောဂါ

ခွီးရူးရောဂါဖြစ်စီရေ ရပ်ဘဒိုဗီရီးဒေး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို မှန်ဘီလူးအောက်တွိ့ရပုံ

ခွီးရူးပြန်ရောဂါ (အင်္ဂလိပ်: Rabies) ရေ ကျည်ဆန်ထိပ်ဖူးပုံဟိသည့် ရပ်ဘဒိုဗီရီဒေး(Rhabdoviridae) ခေါ် ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားရပြီး ခရစ်တော်မပေါ်မီ ၂၃၀၀ ခုနှစ်ခန့်မှ စတင်ပနာ ကမ္ဘာတွင် ဖြစ်ပွားခခြင်းဖြစ်ရေ။ ခွီးရူးရောဂါဟုလည်းခေါ်ဆိုကတ်ရေ။ ၎င်းရောဂါရေ ခွီးတွင် မူလဖြစ်ပေါ်ပနာ ထိုခွီးမှ တစ်ဆင့် အခြားတိရစ္ဆာန်နန့် လူရို့သို့ ကူးစက်ပြန့်ပွား တတ်ရေ။ ခွီးရူးနာစွဲကပ်ရေ တိရစ္ဆာန် သို့မဟုတ် လူဧ့ အာရုံကြောဆဲလ်တိတွင် နက်ဂရီဗောဒီကို အစဉ်တွိ့ရဧ့။ နက်ဂရီ ဗောဒီဟု ခေါ်ခြင်းရေ နက်ဂရီနာမည်ဟိ သူတစ်ဦးက စတင် တွိ့ဟိရေကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ဧ့ နာမည်ကို အစွဲပြုပနာခေါ်ခြင်း ဖြစ်ရေ။ ထိုနက်ဂရီဗောဒီရေ အလွန်သိမ်းငယ်သည့် ဗိုင်းရပ်တိဖြစ်ပနာ အခြားရောဂါမျိုးတွင် မတွိ့ရချေ။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရီးအဖွဲ့ဧ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကမ္ဘာတွင် ခွီးရူးပြန်ရောဂါကြောင့် ၁၅ မိနစ်ကေ လူတစ်ဦးနှုန်းသေဆုံးလျက်ဟိပြီး တစ်နှစ်ကေ လူ ၅၅၀၀၀ အသက်ဆုံးရှုံးလျက်ဟိရေ။ ၎င်းအနက် ၃၁၀၀၀ မှာ အာရှဒေသမှဖြစ်ပြီး အာဖရိကမှ လူ ၂၄၀၀၀ ခွီးရူးရောဂါဖြစ်ပွားပနာ အသက်ဆုံးရှုံးလျက်ဟိရေ။

ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟိနေပုံ

ယင့်ချင့်ကြောင့် ခွီးရူးနာစွဲကပ်ရေဟု သင်္ကာမကင်းရေ လူနာနန့် တိရစ္ဆာန်တိကို စစ်ဆီးရေအခါ ထိုနက်ဂရီဗောဒီ တိကို တွိ့ရကေ ရောဂါသျှင်တွင် ခွီးရူးနာ ဧကန်စွဲကပ်နေပြီ ဟု တိကျစွာ ပြောနိုင်လီရေ။ လက်တွိ့ စမ်းသပ်သည့် သဘောဖြင့် ခွီးရူးနာ စွဲကပ်ရေတိရစ္ဆာန်မှ ရောဂါကို အခြား တိရစ္ဆာန်သို့ ကူးစက်ပြန့်ပွားစေပနာ စစ်ဆီးကြည့်ရှုရေအခါ ဆိုခပြီးသည့်အတိုင်း နက်ဂရီဗောဒီကို ထိုတိရစ္ဆာန်ဧ့ နဗ်ကြော ဆဲတွင်သာမက ဦးနှောက်၌ပင် တွိ့ရလီရေ။ ထိုရောဂါရေ ခွီး၌သာဖြစ်ရေ ရောဂါမဟုတ်။ မြေခွီး၊ ဝံပုလွေ၊ ခွီးအ ၊ ကြောင်၊ လင်းနို့နန့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တိတွင် ဖြစ်ပွားလီ့ဟိပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားနေသည့် တိရစ္ဆာန်ဧ့ တံတွေးတွင် ခွီးရူးရောဂါဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပါဟိရေ။ ၎င်းတိရစ္ဆာန်အကိုက်ခံရပါက ၎င်းတိရစ္ဆာန်ဧ့ တံတွေးရည်တွင် ပါဟိသည့် ဗိုင်းရပ်စ်မှ ရောဂါတိုက်ရိုက်ကူးစက်ဖြစ်ပွားခြင်းဖြစ်ရေ။

ရောဂါလက္ခဏာတိ

ထိုရောဂါ စတင်ဖြစ်ပွားရေမှစပနာ တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် တွင် ရောဂါပြင်းထန်လာရေ။ သို့ဖြစ်ပနာ ထိုရောဂါ စွဲကပ်နေ ရေ တိရစ္ဆာန်ရေ ရောဂါဧ့အဆင့်တစ်ဆင့်တွင် စိတ်တက်ကြွမှု တဖဲ့ချေဟိခြင်းကြောင့် ရန်မူလိုတတ်ရေ။ ခွီး၌ ထိုရောဂါ စွဲကပ်ကြောင်းကို ၇ ရက်တစ်ပတ်အတွင်းတွင် သိသာနိုင်ဧ့။ ရောဂါစွဲစ၌ ခွီးဧ့ဟိရင်းစွဲ အလီ့အထတိရေ ပြောင်းလဲလာဧ့။ သာဓကပြရကေ မိမိသခင် အိမ်သို့ပြန်လာရေအခါ သခင်ထံသို့ အပြေးအလွှားလားပနာ ကြိုဆိုခြင်း၊ သခင်ကိုတွိ့ရေအခါ အမြီးနန့်ခြင်း စရေ အလီ့အကျင့်ကို မပြုတော့ပေ။ ခွီးရေ ထိုင်းမှိုင်းလာတတ်ပြီးကေ ခပ်ဝီးဝီး ရှောင်ခွာပနာ သီးသန့်နေတတ်ရေ။ ကောက်ရိုးစရေ အသုံး မဝင်သည့်အရာတိကို စုဆောင်းခြင်း၊ သံနန့်ကျောက်ခဲ စသည့် အေးရေအရာပစ္စည်းတိကို လျက်ခြင်း၊ အခြားတိရစ္ဆာန်တိကို လျက်ခြင်း စသည်ရို့ကို ပြုလုပ်လိုဧ့။ ထိုရောဂါစွဲရေ တိရစ္ဆာန်တိုင်းတွင် ရောဂါစွဲစအချိန်၌ ကာမစိတ် တက်ကြွခြင်းကို တစ်ခါတစ်ရံ တွိ့ရဧ့။ ထိုအချိန်မျိုး၌ ခွီးတွင် ကိုက်လိုစိတ်မဟိချေ။ ရောဂါလက္ခဏာတိရေ ခွီးရူးနာရင့်လီ ပိုပနာ ထူးခြားလာလီဖြစ်ပြီးကေ တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် ဆိုးရွားလာတတ်ဧ့။ ယင့်ချိန်မှာ ရုတ်တရက်ဟတ်ခြင်း၊ ရိုးရိုးရွရွနန့် လှုပ်ရှားလားလာခြင်း စသည်ရို့ကို ပြုတတ်ရေ။ ထိုအခြီ၌ ခွီးရေ မိမိသခင်ဧ့အသံကို မှတ်မိသိမ်းရေ။ ယပြီးကေ တဖြည်းဖြည်း ရောဂါတိုးလာပနာ တုန်လှုပ်ချောက်ချားခြင်း၊ တည်ငြိမ်မှုမဟိခြင်းရို့ဖြစ်ပေါ်လာလီရေ။

ခွီးရူးရေ ရေကိုမြင်ကေ မကြောက်ရွံ့တတ်ချေ။ ရောဂါစွဲစအချိန်တွင် ရေကို အလွန်ငတ်တတ်ရေ။ အကယ်ပနာ ထိုခွီးအား ရေတိုက်ကေ ရေကို လီာဘကြီးစွာ သောက် တတ်ဧ့။ ရောဂါစွဲကပ်ပြီးနောက်တွင် ခွီး၌ လည်ချောင်း ကျုံ့လာပနာ စားသောက်ရာတွင် အကျပ်အတည်းတွိ့လာဧ့။ ထိုအခြီ၌ ရေကိုတိုက်ကေ သောက်နိုင်ရန် ကြိုးစားအားထုတ် ပေသိမ်းရေ။ လည်ချောင်းကျုံ့လာခြင်းရေ ခွီးရူးရောဂါဧ့ လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်ဧ့။ ရောဂါစွဲအချိန်၌ ခွီးရေ အများအားဖြင့် အစာကို ကကောင်းစားနိုင်သိမ်းဧ့။ ယပြီးကေ တဖြည်းဖြည်းတွင် အစာကို စားနေကျအတိုင်း မစားနိုင်တော့ပေ။ ကောက်ရိုး၊ မြက်စရေ ခွီးအိပ်ရန် ခင်းထားသည့် ပစ္စည်းတိကိုပါ ကိုက်တတ်ရေ။

ခွီးရူးနာစွဲကပ်ကေ အသံရေ ပင်ကိုအသံမျိုး မဟုတ်တော့ချေ။ လည်မျိုတွင် တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ပြောင်းလဲမှုကြောင့် အသံရေ သူငယ်နာချောင်းနက် စွဲကပ်ရေ ကလီးဧ့ အသံကဲ့သို့ ဖြစ်လာဧ့။ အက်ကွဲခြောက်ကပ်ရေအသံဖြင့် ဟောင်တတ်ဧ့။ ၆ ကြိမ် သို့မဟုတ် ၈ ကြိမ် ဖြည်းညှင်းစွာ ဟောင်ပြီးနောက် ပါးစပ်ကို ဖွင့်ပနာ ကျယ်လီာင်စွာ အူတတ်ဧ့။ ယင်းပိုင် အသံပြောင်းလာခြင်းရေ ဤရောဂါဧ့ အစလက္ခဏာဖြစ်ကြောင်း တစ်ခါတစ်ရံ တွိ့ရလီရေ။ ခွီးရူးနာ စွဲကပ်ခိုက်တွင် အရေပြားနန့် ခံစားရရေ အာရုံတိရေ နည်းပါးလားကေလည်း စိတ်အာရုံတက်ကြွမှုတိရေ တိုးလာဧ့။ ခွီးရူးနာစွဲရေ တိရစ္ဆာန်အားလုံးရေ ခွီးကိုမြင်ကေ အမျက်ဒေါသ ပြင်းစွာထွက် လာပနာ ရန်မူလိုဧ့။ ခွီးရူးနာစွဲကပ်ရေ သိုးပင်ကေ ထိုကဲ့သို့ ရေအမူအရာကို ပြတတ်ရေ။

ခွီးရူးနာ စွဲစတွင် ခွီးရူးရေ ရင်းနှီးခင်မင်သူရို့အား အများအားဖြင့် ရန်မမူတတ်ချေ။ ယကေလည်း အချုပ်အနှောင်မှ လွတ်မြောက်ရေအခါ ဦးတည့်ရာသို့ ပြေးတတ်ဧ့။ လမ်းခရီးတွင် တွိ့သမျှ သက်ဟိသတ္တဝါတိကို ရန်မူတတ်ရေ။ ရန်မူပနာ ကိုက်ဖြတ်လိုကေ ခွီးရူးရေ အသံမပြုချေ။ တိတ်ဆိတ်စွာ သာ ကိုက်တတ်လီရေ။ အကယ်ပနာ ခွီးရူးရေ ထိခိုက်မိပနာ ဒဏ်ရာအနာတရဖြစ်ကေ သို့မဟုတ် အခြားသက်ဟိသတ္တဝါဧ့ အကိုက်ခံရကေလည်း နာပင်နာကျင်စေကာမူ မအော်ချေ။ ခွီးရူးဧ့ ကြမ်းကြုတ်ခြင်း အဟိန်ရေ ခွီးဧ့စိတ်တွင် တည်ဧ့။ လိမ်မာရေခွီးတစ်ကောင်ရူးကေ ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်ခြင်း နည်းပါးဧ့။ အချို့ခွီးတိရေ ဦးတည့်ရာသို့ ပြေးခိုက် တွိ့သမျှကို ကိုက်ရုံသာကိုက်ကြဧ့။ အချို့ခွီးတိ ကမူကား တွိ့သမျှကို လားတိကျိုးရေအထိ ပြင်းထန်စွာ ကိုက်တတ်ရေ။ မောဟိုက်နွမ်းနယ်နေခိုက်တွင် ခွီးရူး၌ သွက်ချာပါဒမိရေ လက္ခဏာတိ ပေါ်လာတတ်ဧ့။ ခြေလက်ရို့ရေလည်း အားနည်းလာပြီးကေ လမ်းပင် ကကောင်းမလီျှာက်နိုင်တော့ချေ။ နောက်ခြေတိကို တရွတ် တိုက်ဆွဲရသည့် အခြီသို့ပင် ရောက်လာဧ့။ အမြီးကို ထောင်ပနာမထားနိုင်တွက်နန့် အောက်သို့ကျနေဧ့။ ဦးခေါင်းရေ လည်း ရှေ့သို့ငိုက်လျက် ဟိဧ့။ ပါးစပ်ပွင့်လျက် လျှာရေလည်း ပါးစပ်အပြင်သို့ ထွက်လာဧ့။

ကူးစက်ခံရခြင်း

ခွီးရူးနာ စွဲကပ်ရေတိရစ္ဆာန်ဧ့ လားရည်ရေ အကိုက်ခံရသူဧ့အနာ သို့မဟုတ် အရေပြားတွင် ပွန်းပဲ့ ရေနီရာမှ ကိုယ်တွင်းသို့ဝင်လားကေ ခွီးရူးရောဂါရေ ထိုသူကို ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ဧ့။ ခွီးရူးနာ စွဲကပ်ရေ လူနာတိကို စစ်ဆီးရေအခါ ရာခိုင်နှုန်း ၉ဝ ရေ ခွီးရူးကိုက်ခံရရေကြောင့်သာ ဖြစ်ပေါ် နိုင်ရေမဟုတ် ခွီးရူးနာစွဲကပ်နီရေ ကြောင်၊ ဝံပုလွေ၊ မြေခွီး၊ ခွီးအ စရေ အခြားတိရစ္ဆာန်တိကြောင့်လည်း လူသို့ ကူးစက် နိုင်ဧ့။

လူတွင်ဖြစ်ပေါ်ရေ လက္ခဏာ

ခွီးရူးပြန်ရောဂါခံစားနီရရေလူနာတစ်ဦး၊ ၁၉၅၉ခုနှစ်

ရောဂါစွဲကပ်သည့်အချိန်မှ ရောဂါသိသာ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အချိန်အထိကို ပိုးမျိုးပျိုးရက်ဟု ခေါ်ဧ့။ ပိုးမျိုး ပျိုးရက်ရေ လူနာတစ်ဦးနန့်တစ်ဦး မတူချေ။ အချို့လူနာတွင် အနည်းဆုံး ၂ သီတင်းကြာပနာ အချို့တွင် လပေါင်းတိစွာ သို့မဟုတ် နှစ်ပေါင်းတိစွာပင်ကေ ကြာတတ်ဧ့။ ယကေလည်း ပျမ်းမျှခြင်းအားဖြင့် ထိုရောဂါပိုးပျိုးချိန်မှာ သီတင်းပတ် ၆ ပတ်မှ ၃ လအထိ ကြာတတ်ဧ့။ ခွီးရူးကိုက်ခံရရေ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းကိုလိုက်ပနာ ပိုးမျိုးပျိုးချိန်ရေ ရက်တိုရေလည်း ဟိဧ့။ ရက်ရှည်ရေလည်း ဟိဧ့။ ပိုးမျိုးပျိုးရက်ရေ ကလီးတိတွင် ပိုပနာ တိုတောင်းဧ့။ ခွီးရူးကိုက်ခံရရေ အနာရေ လျင်မြန်စွာ ကျက်လားပြီးနောက် ခွီးရူးရောဂါ ထလာကေ အနာနီရာတွင် ရောင်ရမ်းယားယံ နာကျင်လာတတ်ရေ။ အနာတစ်ဝိုက်၌လည်း ထုန်လာတတ်ဧ့။ ခွီးရူး ကိုက်ခံရပနာ ရောဂါဖြစ်စ လူနာတွင် စိတ်ညိုးငယ်ခြင်း၊ တည်ငြိမ်မှုမဟိခြင်း၊ အလွန်ကြောက်ရွံ့ခြင်း စရေ လက္ခဏာတိကို တွိ့ရပေမည်။ လူနာစကားပြောပုံလည်း တစ်မျိုးပြောင်းလဲလာဧ့။ စကားကို တိုတောင်းစွာနန့် လျင်မြန်စွာပြောတတ်ဧ့။ အဖျားဝင်ခြင်း၊ စားသောက်ချင်စိတ်မဟိခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက် ခြင်း၊ စိတ်မတည်ငြိမ်ခြင်း၊ သက်ပြင်းချပနာ အသက်ရှူခြင်း စရေ လက္ခဏာတိကိုလည်း တွိ့ရဧ့။ လူနာရေ အရည်ကို တစ်ခါတစ်ရံ စက်ဆုပ်တတ်ဧ့။ ထိုလက္ခဏာတိကို ၁ ရက် ၂ ရက်အတွင်း တွိ့ရတတ်ရေ။

ယပြီးကေ လူနာရေ စိတ်ဓာတ်ပိုပြီးကေ ပြင်းထန်စွာ တုန်လှုပ် ချောက်ချားလာဧ့။ အသက်ရှူကျပ်လာဧ့။ ဤအဆင့်တွင် လူနာရေ အရည်ကို မျိုချနိုင်ရန် ကြိုးစားအားထုတ်ရဧ့။ ရေအလွန်ငတ်ဧ့။ အသက်ရှူ ကျပ်ပနာ မွန်းလားတတ်ဧ့။ ယင်းပိုင် မွန်းရခြင်းမှာ အစာမျိုချရာ၌ အခရာဖြစ်ရေ ကြွက်သားနန့် အသက်ရှူရာ၌ အခရာဖြစ်ရေ ကြွက်သားရို့အလိုအလျီာက် လှုပ်ရှားနီရေကြောင့် ဖြစ်ဧ့။ မွန်းရာမှ သတိရလာကေ လူနာရေ ထိတ်လန့်ဧ့။ ခန္ဓာကိုယ် နွမ်းနယ်ဧ့။ လူနာရေ တောက်ပြောင်ရေအလင်း၊ ကျယ်လီာင်ရေအသံ၊ တိုက်ခတ်ရေ လီအေး စသည်ရို့ကို သိလွယ်ဧ့။ ရောဂါတိုးလာ ရေနန့်အမျှ ရောဂါလက္ခဏာတိရေ ပြင်းထန်ပနာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ပေါ်လာတတ်ဧ့။ ယကေလည်း ရောဂါအတက်အကျကား ဟိသိမ်းရေ။ ရောဂါကျချိန်တွင် လူနာရေ ငြိမ်ပနာနေတတ်ဧ့။ ယင့်ချိန်မှာ လူနာရေ စိုးရိမ်ကြောင့်ကတ်ရေ လက္ခဏာ ဟိပနာ အသက်ရှူရာတွင် အသံမြည်လာဧ့။ ထိုအသက်ရှူသံမျိုး ပေါ်လာရေကို ခွီးကဲ့သို့ အူရေဟု ဆိုကတ်ရေ။ လူနာရေ စိတ်နောက်ချည် တစ်လှည့် ကောင်းချည်တစ်ခါ ဖြစ် တတ်ဧ့။ ထိုအခြီတွင် လူနာရေ မိမိဧ့ပါးစပ်မှ ထွက်လာသည့် တံထွေးစေးရို့ကို မျိုချခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်တွက်နန့် အစဉ်တံထွေးကို ထွေးလျက် ဟိဧ့။ လူနာရေ ပစ္စည်း တစ်ခုခုကို ဟပ်သကဲ့သို့ ပါးသွယ်ရိုးကို လှုပ်ပီးတတ်ဧ့။ အဖျားကျလားကေလည်း ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ ဆီးနည်းခြင်း ဖြစ်တတ်ဧ့။ ကာမစိတ်တက်ကြွမှု တစ်ရံတစ်ခါဟိတတ်ဧ့။ ဖော်ပြသည့်အတိုင်း လူနာရေ ၂ ရက် သို့မဟုတ် ၃ ရက်မျှ ဝေဒနာကို ခံစားပြီးနောက် သေဆုံးလားတတ်ဧ့။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိနန့် ခွီးရူးပြန်ရောဂါ

ကမ္ဘာတွင် ဩစတြေးလျနန့် နယူးဇီလန်နိုင်ငံရို့မှအပ အမေရိကန်နိုင်ငံအပါအဝင် ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတိတွင်ပင် ခွီးရူးရောဂါဖြစ်ပွားလျက်ဟိရေ။ အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ပင် တစ်နှစ်ကေ လူ ၄၀၀၀၀ခန့် ခွီးရူးရောဂါဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ဆီးကုသမှု ခံယူလျက်ဟိရေ။ အာရှတွင်လည်း ဂျပန်နိုင်ငံနန့် စင်္ကာပူနိုင်ငံရို့တွင် နှစ်စဉ်ကာကွယ်ဆီးထိုးခြင်းဖြင့် တိရစ္ဆာန်နန့် လူတိတွင် ဖြစ်ပွားစေရေ ခွီးရူးရောဂါကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခရေ။ အရှေ့တောင်အာရှတွင် ခွီးရူးရောဂါထိန်းချုပ်ရီးနန့် ပက်သက်ပနာ အမျိုးသားအဆင့် ခွီးရူးရောဂါကာကွယ်ရီးနန့် ထိန်းချုပ်ရီး စီမံကိန်းတိကို မလီးရှားနိုင်ငံ၊ စင်္ကာပူနိုင်ငံ၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံနန့် ထိုင်းနိုင်ငံရို့တွင် ရီးဆွဲအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ဟိရေ။ အမျိုးသားအဆင့် စီမံကိန်းကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ၁၉၉၆ ခုနှစ်မှစပနာလည်းကောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် လည်းကောင်း ရီးဆွဲခကြောင်းသိဟိရရေ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ခွီးရူးရောဂါကို ၁၉၁၅ ခုနှစ်မှ စတင်ဖြစ်ပွားခကြောင်း မှတ်တမ်းတိအရ သိဟိခရရေ။ ကျန်းမာရီးဦးစီးဌာန အမျိုးသားဓာတ်ခွဲခန်းမှ ခွီးရူးရောဂါစူးစမ်းယှာဖွီမှု၊ အတည်ပြုမှု ဆောင်ရွက်ပီးလျက်ဟိရေ။ နှစ်စဉ် စက်တင်ဘာလ (၂၈) ရက် ကိုကမ္ဘာခွီးရူးပြန်ရောဂါနေ့(World Rabies Day) အဖြစ်သတ်မှတ်ထားရေ။၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ဧ့ ဆောင်ပုဒ်မှာ"ခွီးရူးရောဂါအဆုံးသတ်ရီးကာကွယ်ဆီးထိုးကာ ပူးပေါင်းပီး"(End Rabies: Collaborate,Vaccinate) ဖြစ်ရေ။

မြန်မာနိုင်ငံနန့် ခွီးရူးပြန်ရောဂါ

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၁၈ က ခွီးကိုက်ခံရမှု တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် တစ်သိန်းကိုးရေင်းကျော် ဟိရေ။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဇွန်လအထိ လူ (၆၀,၀၀၀) ခန့် ခွီးကိုက်ခံရရေ။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ခွီးရူးပြန်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ (၆၉) ဦးဟိရေ။ မွေးမြူရီးနန့် ကုသရီးဦးစီးဌာနဧ့ တွက်ချက်မှုအရ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း ခွီးအကောင်ရေ (၃.၈) သန်း ဟိကာ (၇၀) ရာခိုင်နှုန်းရေ ခွီးလီခွီးလွင့်တိ ဖြစ်ရေ။ ထို့ပြင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်က ရန်ကုန်မြို့တွင် ပြုလုပ်ရေ စစ်တမ်းတစ်ခုအရ ခွီးနှစ်ကောင်ကေ တစ်ကောင်ရေ ခွီးရူးရောဂါဟိနိုင်ရေဟု သိရရေ။

ကာကွယ်ခြင်း

ခွီးရူးရောဂါရေ ခွီး၊ ကြောင်၊ လင်းနို့နန့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တိတွင် ဖြစ်ပွားလီ့ဟိပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားနေသည့် တိရစ္ဆာန်ဧ့ တံတွေးတွင် ခွီးရူးရောဂါဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပါဟိရေ။ ၎င်းတိရစ္ဆာန်အကိုက်ခံရပါက ၎င်းတိရစ္ဆာန်ဧ့ တံတွေးရည်တွင် ပါဟိသည့် ဗိုင်းရပ်စ်မှ ရောဂါတိုက်ရိုက်ကူးစက်ဖြစ်ပွားခြင်းဖြစ်ရေ။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တိဖြစ်သည့် ခွီးနန့် ကြောင်တိအား ကြိုတင်ကာကွယ်ဆီးထိုးထားခြင်းရေသာကေ ရောဂါမဖြစ်ပွားအောင် ကာကွယ်သည့် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်ရေ။ ရောဂါလက္ခဏာပြမှ သိဟိပြီး ကုသကေလည်း ၉၉ ရာခိုင်နှုန်း အသက်ဆုံးရှုံးစေနိုင်ရေ။ သို့ဖြစ်ပနာ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် ခွီး၊ ကြောင်တိ၊ ခွီးလီခွီးလွင့်တိ အကိုက်ခံရပါက ခွီးရူး၊ မရူးစောင့်ကြည်နေရေထက် ကာကွယ်ဆီးကို လက်ဦးမှု ရအောင် ထိုးသင့်ရေ။

ခွီးရူးရောဂါကာကွယ်ရီးတွင် ပြည်သူလူထုအသိပညာပီးခြင်း၊ အိမ်မွေးခွီး၊ ကြောင်တိအား ကာကွယ်ဆီးထိုးခြင်း၊ ခွီးလီခွီးလွင့်ပေါက်ပွားမှု ထိန်းချုပ်ခြင်းနန့် ပိုင်သျှင်မဲ့ခွီးလီခွီးလွင့်တိအား သုတ်သင်သျှင်းလင်းမှုရေ အထူးအရီးပါရေ။ ကျွန်ုပ်ရို့လူမျိုးရေ ပီးကမ်းစွန်ကြဲမှုမှု အလွန် တိလီ့ဟိရေ။ အိမ်မှ စားကြွင်းစားကျန်တိအား လမ်းပေါ်တွင် လီလွင့်ခွီးတိအား ကျွေးမွေးခြင်းဖြင့် မိမိဧ့ ဒါနပါရမီကို ဖြည့်ဆည်းချင်ကတ်ရေ။ မိမိကျွေးမွေးထားပနာ ပေါက်ပွားလာသည့် ခွီးတိ လမ်းလားလမ်းလာကို အနှောင့်အယှက်ပီးက ကိုယ်နန့် မဆိုင်ပိုင် နေတတ်ကတ်ရေ။ ၎င်းခွီးတိရောဂါတစ်ခုခုဖြစ်ခကေ အချို့ရေ စေတနာသျှင်တိမှလွဲပနာ မည်သူမျှ လှည့်မကြည့်ချင်တော့။ အထူးတွက်နန့် ဂရင်ဂျီနာအပါအဝင် ခွီးရူးရောဂါဖြစ်လာခကေ ကိုယ်ကျွေးမွေးခသည့်ခွီးဟု လုံးဝအသိအမှတ်မပြုတော့ချေ။ ဖြစ်သင့်ရေမှာ ခွီးမွေးလိုကေ မိမိခွီးကို မိမိအိမ်အတွင်း၊ ခြံဝင်းအတွင်း လည်ပတ်ဖြင့် မွေးသင့်ရေ။ မှတ်ပုံတင်ထားသင့်ရေ။ ကာကွယ်ဆီးပုံမှန်ထိုးသင့်ရေ။ မည်သည့်ရောဂါဖြစ်ပွားကေမဆို ဆီးဝါးကုသပီးသင့်ရေ။ ခွီးရေ သစ္စာဟိပြီး သခင်ကို သံယောဇဉ်ဟိသည့် သတ္တဝါဖြစ်တွက်နန့် မွေးလိုက စနစ်တကျ မွေးသင့်ရေ။ ခွီးလီခွီးလွင့်မွေးမြူခြင်းမျိုး မဖြစ်သင့်ပါ။