Wp/prg/Wīdawutis
Wīdawutis - pirms zināts prūsiskas kunnegs. Tāns perēit iz Gutlandan, izkwendau turēi prēipaus bigtwei sen swajjan karrin, pa inwaziōnin stēisan Astrawūtin. Ēn 514 mettu tāns ast preigūbuns en Aīstimares krāntan (ēn tāutan Ulmegania anga Witland en pussideiniskai-wakkariskai Wārmin) sen 46 tūsimtans swāise karres. Dīwai Wīdawutis pastāi akceptītan pra lōkalins zmūnins be pastāi kunnegs. Tāns ast pagruntinuns tūlin mīstans, s.k. Balgan, kawīda pastāi pirman prūsiskan galwasmīstan be nizinātan šandēinan mīstan Noytto na Aīstinerin. Wīdawutis ast dāwuns pirman prūsiskan tikrōmin.
Wīdawutes istōrija ast waīstan pas Simōnas Grūnawas krōnikin, kawīda bēi gruntintan na nizinātan šandēinan bīskupas Kristjānas krōnikin.
Wīdawutes brāti Prūtenis segēi religiōnis refōrmin, pastāi pīrms ukaaūkts kriwwis be pagruntinnuns Rāmawan - ērgi XII metsimtan Gōtlandas cēntran stēisan wāitin (tingai) bēi mīstan Roma. Zmūnei kawīdai immi drūwes refōrmins pagaūwa būtwei bilītan per Prūsans, ezze Prūtenes emnin.
Lagēndi ezze Wīdawutes sūnuns
[edit | edit source]Lāgendi bilāi, kāi pirzdau gallin Wīdawutis bēi delinnuns Prūsan sirzdau swajjans sūnuns dāntei eraīnsmu aīnan iz XIII-metsimtiskans tāutans. Prawerru laikātun stan per wīlaisin lagēndin, beggi en Wīdawutes kērdans Prūsai ni turēi dabber XIII-metsimtiskan teritōrijan, neggi ni bēi tautā Hockerland, ka ast wīlaisis miksiskas emmens.
Wīdawutis karengus
[edit | edit source]Trīs deiwāi glaubātai en Wīdawutis karengu: Patals, Perkūns, Patrīmpus. Ezze karengun peisāwuns prūsiskas istōriniks Simōns Grūnaws, pa tenesse ebpeisāsenins Christoph Hartknoch glaubāwuns glaubālin. Mīri karengus ilgan bēits 5 alkūnai, adder platti bēits 3 alkūnai. Mazīngi karengus pastāi tērpautun kāi ni widālai ālkan.
Na karengun mazīngi widātun nōpeisan, nieīsku ka tennan zentli, adder en Grūnawas «Prūsas krōnikin» redigītan pra M. Prelbach mazīngi widātun kittans zentlins: