Wp/nog/Ногайлар
| |
| Кыраллар | Ресей |
| Тили | Ногай тили |
| Халк саны | 100 мынъга ювык |
Ногайлар — Туьркия, Россия, Казакстан, Румыния, Болгария эм Украинада оьмир суьрген туьрк халкы. Дуныяда бес юз мынъ-бир мийон арасы Ногай бар экен. Сол Ногайлардынъ коьбиншиси, Россиядынъ Дагыстан эм Карашай-Шеркеш Республикасы, Чечня, Романиядынъ Добруджа эм Коьстендже калаларында турганлар. Олар Ногай тили мен соьйлеседи. Сосы Ногайлардынъ туьби, Ногай Ордасы байрагы астында Ногай атын алган Тюрк эм Монгол ырувларыннан келеди. Ногайлардынъ коьбиншиси Ислам динде, ама Нагайбак деген, оьткенде Христианласкан Ногайлар да бар экен. Ногайлар бес туьрде бар экен:
- Акногайлар (Кобан эм Карашайда турган Ногайлар),
- Караногайлар (Дагыстан эм Чечняда турган Ногайлар),
- Карагаш Ногайлар (Аштарканьда тургьан Ногайлар),
- Добруджа эм Коьстендже Ногайлар.
Ногайлардынъ яшаганлары ерлер
[edit | edit source]1990 йылларда, Кавказда тагьı 65.000 Ногай бар эди. Сол Ногайлар: Чечня, Дагыстан, Ставропол, Аштархан эм Карашайда турганлар. 1928 йылдан берли Дагыстанда эм 2006 йылдан берли Карашайда, Ногайский районлар бар экен.
Уьш-бес мынъ Ногай да, Румыниядынъ Добруджа эм Коьстендже калаларында (Карамурат, Коджали, Кубадин, Хендеккаракуюсу авыллары) турган.
90.000ге ювык Ногайлар да, Туьркиядынъ Адана, Анкара, Эскишехир, Конья, Газиантеп эм Орду калаларында турган. Туз Коьлиге ювык авылларда Ногай тили тагы да айтылады.
Казакстанда да Казак-Ногай аты астында 50.000 дайым Ногай бар экен. Олар, Ногай Ордасы заманында Казак шоьллеринде калып, Казак Ханлыгы заманында Киши юзге катысып казакласкан ногайлардан келгенлер.
Муны да каранъыз
[edit | edit source]Анълатпалар
[edit | edit source]