Wp/mag/भोपाल
| भोपाल भोपाल | |
|---|---|
| महानगर | |
बिरला मन्दिर बड़ तलाब जनजातीय सङ्ग्रहालय न्यू मार्केट शिवाजीनगर चौक | |
| उपनाम: झीलके नगर | |
| निर्देशाङ्क: 23°15′35.6″N 77°24′45.4″E / 23.259889°N 77.412611°E | |
| देश | |
| राज्य | मध्यप्रदेश |
| प्रमण्डल | भोपाल |
| मण्डल | भोपाल |
| वार्डके सङ्ख्या | ८५[1] |
| नामस्रोत | भोज |
| सरकार | |
| • प्रकार | नगरनिगम |
| • अङ्ग | भोपाल नगरनिगम |
| • महापौर | मालती राय (भाजपा ) |
| • सांसद् | आलोक शर्मा |
| क्षेत्रफल | |
| • महानगर | 463 किमी2 (179 वर्ग मील) |
| • महानगर | 648.24 किमी2 (250.29 वर्ग मील) |
| उन्नतांश | 518.73 मी (1,701.9 फीट) |
| जनसङ्ख्या (2011)[4] | |
| • महानगर | १७,९८,२१८ |
| • क्रम | २०मा (भारत) |
| • घनत्व | 3,880/किमी2 (10,100/मील2 ) |
| • महानगर | १९,१७,०५१ |
| • महानगरीय घनत्व | 2,957.3/किमी2 (7,659.4/मील2 ) |
| • पद | १८मा (भारत) |
| वासिन्दा | भोपाली |
| समयमण्डल | युटिसि+५:३० (भामास) |
| पिनकोड | 462001-50 |
| दूरभाष सङ्ख्या | 0755 |
| वाहन पञ्जीकरण | MP-04 |
| जिडिपि (प्रति व्यक्ति) | $2.087 या ₹1.47 लाख[6] |
| आधिकारिक भाषा | हिन्दी |
| साक्षरता (२०११) | ८०.३७%[7] |
| वर्षण | 1,123.1 मिलीमीटर (44.22 इञ्च) |
| मध्यम उच्च तापमान | 31.7 °से (89.1 °फा) |
| मध्यम निम्न तापमान | 18.6 °से (65.5 °फा) |
| एचडिआइ (२०१६) | ०.७७ (Template:Wp/mag/Green)[8] |
| जालस्थल | |
भोपाल (मालवी: भोपाल ) भारतमे मध्यप्रदेश राज्यके राजधानी हे आउ भोपाल जनपदके प्रसासनिक मुख्यालयो हे । भोपालके राजा भोजके नगरी आउ 'झीलके नगरियो' कहल जाहे काहेकि हियाँ बड्डी छोट-बड़ पोखरा हे । ई नगर अचके चर्चामे तखनी आगेलै जखनी १९८४ मे अमेरीकी कम्पनी, यूनियन कार्बाइडसे मिथाइल आइसोसाइनेट गैसके रिसावसे लगभग २०,००० बेकत मु गेलथिनहल । भोपालके स्मार्ट सिटी मिशनके अन्तर्गत स्मार्ट नगरके रूपमे विकसित करेवाला पहिल बीस भारतीय नगर (प्रथम चरण) मे से एकके रूपमे चुनल गेलै हल ।[9] भोपालके लगातार तीन वर्ष, २०१७, २०१८ आउ २०१९ तक भारतमे सबसे स्वच्छ राज्यके राजधानीके दर्जा देल गेलै ।[10]
प्रसिद्धि
[edit | edit source]भोपालमे भारत हेवी इलेक्ट्रिकल्स लिमिटेड (भेल) के एक कारखाना हे । हालेमे भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान केन्द्र अपन दोसर 'मास्टर कण्ट्रोल फैसिलटी' एहाँ स्थापित कैलकै हे । भोपालेमे भारतीय वन प्रबन्धन संस्थो हे जे भारतमे वन प्रबन्धनके एकमात्र संस्था हे । साथे भोपाल ऊ छौ नगरमे से एक हे जेकरामे २००३ मे भारतीय आयुर्विज्ञान संस्था खोलेके निर्णय लेल गेलै हल जेकि वर्ष २०१५ से कार्यशील हे । एकर अतिरिक्त एहाँ अनेक विश्वविद्यालय हे जैसेकि राजीव गान्धी प्रौद्योगिकी विश्वविद्यालय, बरकतउल्लाह विश्वविद्यालय, अटल बिहारी वाजपेयी हिन्दी विश्वविद्यालय, मध्यप्रदेश भोज मुक्त विश्वविद्यालय, माखनलाल चतुर्वेदी पत्रकारिता विश्वविद्यालय, भारतीय राष्ट्रिय विधि विश्वविद्यालय आदि । एकर अतिरिक्त अनेक राष्ट्रिय संस्था जैसे मौलाना आजाद राष्ट्रिय प्रौद्योगिकी संस्था, भोपाल, भारतीय वन प्रबन्धन संस्था, भारतीय विज्ञान शिक्षा एवं अनुसन्धान संस्था, राष्ट्रिय संस्कृत संस्था इञ्जीनियरिङ्ग महाविद्यालय, गान्धी चिकित्सा महाविद्यालय, नेशनल ला इन्स्टिट्यूट यूनिवर्सिटी आउ अनेक शासकीय एवं सार्वजनिक विद्यालय हे । भोपालमे कोलार आउ केरवा नदी हे । बेतवा नदीके उद्गम स्थल कोलाश्र बान्ध भिरु झिरीमे हे । मध्यप्रदेशके सांस्कृतिक विरासतके ढेर साक्ष्य विद्यमान हे ।
सम्बन्धित लेख
[edit | edit source]सन्दर्भ
[edit | edit source]- ↑ "History". भोपाल नगरनिगम. मूलसे पुरालेखित 2 अक्टूबर 2017. अभिगमन तिथि 13 नवम्बर 2021.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: अयोग्य यूआरएल (link)
- ↑ "BMC". मूलसे पुरालेखित 28 जुलाई 2015. अभिगमन तिथि 19 नवम्बर 2020.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: अयोग्य यूआरएल (link)
- ↑ "BMC Plan". अभिगमन तिथि 19 November 2020.
- 1 2 "District Census Handbook – Bhopal" (PDF). भारतके जनगणना. प॰ 35. मूलसे 7 अगस्त 2015 के पुरालेखित (PDF). अभिगमन तिथि 22 सिसम्बर 2015.
|access-date=में तिथि प्राचल का मान जाँची (सहायता) - ↑ "Cricket Exchange Live – Online Cricket Betting Casino". #. मूलसे पुरालेखित 18 अगस्त 2000.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: अयोग्य यूआरएल (link)
- ↑ "District Domestic Product Per Capita". अभिगमन तिथि 8 जनवरी 2023.
- ↑ "Madhya Pradesh Literacy Rate 2021". indiacensus.net. अभिगमन तिथि 13 नवम्बर 2021.
- ↑ "The Madhya Pradesh Human Development Index" (PDF). 20 मार्च 2016. मूल (PDF) से 20 मार्च 2016 के पुरालेखित.
- ↑ ""Why only 98 cities instead of 100 announced: All questions answered about smart cities project"".
- ↑ ". "Swachh Survekshan 2019: Indore cleanest city, Bhopal cleanest capital | Bhopal News - Times of India"".
- Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: अयोग्य यूआरएल
- Wp/mag/सीएस१ त्रुटि: तिथियाँ
- Wp/mag/Wikipedia page with obscure country or subdivision
- Wp/mag
- Articles containing मालवी-language text
- Wp/mag/Lang and lang-xx using deprecated ISO 639 codes
- Wp/mag/भोपाल
- Wp/mag/भोपाल मण्डल
- Wp/mag/मध्यप्रदेशके नगर
- Wp/mag/भारतीय राजधानीनगर
- Wp/mag/भारतके महानगर