Wp/mag/अहमदाबाद्
| अहमदाबाद અમદાવાદ कर्णावती | |
|---|---|
| महानगरीय क्षेत्र | |
अहमदाबादके प्रसिद्ध स्थलसभ | |
|
| |
| देश | |
| राज्य | गुजरात |
| मण्डल | अहमदाबाद |
| संस्थापक | सुल्तान अहमद शाह प्रथम |
| नामस्रोत | अहमदसाह |
| सरकार | |
| • प्रकार | महापौर परिषद |
| • अङ्ग | अहमदाबाद नगरपालिका |
| • महापौर | मिनाक्षी पटेल (भाजपा) |
| • कार्यकारी मेयर | बिपिन सिक्का |
| • नगर प्रमुख | डि थारा |
| क्षेत्रफल | 464.16 किमी2 (179.21 वर्ग मील) |
| उन्नतांश | 53 मी (174 फीट) |
| जनसङ्ख्या (२०११)[3] | |
| • महानगरीय क्षेत्र | ५५,७०,५८५ |
| • क्रम | ५मा |
| • घनत्व | 12,001/किमी2 (31,084/मील2 ) |
| • महानगर | ६३,५२,२५४ |
| वासिन्दा | अहमदावादी |
| समयमण्डल | युटिसि+५:३० (भारतीय मानक समय) |
| पोस्टल कोड | ३८० 0XX |
| क्षेत्रीय सङ्केत | ०७९ |
| वाहन पञ्जीकरण | GJ-1,GJ-18,GJ-27,GJ-28 |
| लैङ्गिक अनुपात | १.११[5] ♂/♀ |
| साक्षरता दर | ८९.६२ |
| भाषा | गुजराती |
| स्रोत: भारतक जनगणना[6] | |
अहमदाबाद (गुजराती: અમદાવાદ , अमदावाद) वा कर्णावती भारतके गुजरात राज्यके सबसे बड़का नगर हे । ई अहमदाबाद मण्डलके मुख्यालयो हे । ५१ लाखके जनसङ्ख्या वाला नगर, साबरमती नदीके किनारे बसल हे । १९७० मे गान्धीनगरमे राजधानी स्थानान्तरित होवेसे पहिले अहमदाबादे गुजरातके राजधानी होवहलै । प्रारम्भमे अहमदाबादके अशावल कहल जाहलै । ई नगरके बुनियाद १४११ मे रखल गेलैहल । नगरके नाम सुल्तान अहमद शाह पर पड़लै हल ।[7][8][9]
इतिहास
[edit | edit source]अहमदाबादके "भारतके मेनचेस्टर" एहु कहल जा हे । वर्तमान समयमे अहमदाबादके भारतके गुजरात राज्यके एक प्रमुख औद्योगिक नगरके रूपमे जानल जा हे । अहमदाबादके इतिहास भील राजासे प्रारम्भ होवहे । देवेन्द्र पटेलजीके शृङ्खला "पटेल महाजाती" मे भील राजा आशा भीलजीके पटेलके कड़वा पूर्वज बतावल गेलै हे । अन्तिम भील राजा आशा भील हलन । राजा आशा भीलके समय अहमदाबाद साम्राज्य या अशावाल साम्राज्य स्थापित होलै, जे साबरमतीसे लेके कच्छ तक फैलल हलै । ढेर इतिहासकार कर्णदेव आउ अहमदशाहके भील राजासे सङ्घर्ष करैत देखौलन हे आउ फिर अहमदाबाद पर ई सब तीन राजाके शासन इतिहासमे बतौलन हे ।
ऐतिहासिक तौरपर भारतीय स्वतन्त्रता सङ्घर्ष खन्नि अहमदाबाद प्रमुख शिविर आधार रहलै हे । एही नगरमे महात्मा गान्धी साबरमती आश्रमके स्थापना कैलन आउ स्वतन्त्रता सङ्घर्षसे जुड़ल अनेक आन्दोलनके शुरुआतो एहैँसे होलै हल । अहमदाबाद ऊनके बुनाइयोला ढेर प्रसिद्ध हे । एकरे साथे ई नगर व्यापार आउ वाणिज्य केन्द्रके रूपमे बहुत अधिक विकसित होवैत हे । अङ्ग्रेजी शासन खन्नि ई जगहके सैन्य उद्देश्यला प्रयोग कैल जा हलै । अहमदाबाद ई प्रदेशके सबसे प्रमुख नगर हे । वर्तमान समयमे अहमदाबादके भारतके गुजरात प्रदेशके राजधानी होवेके साथे साथे अहमदाबादके एक प्रमुख औद्योगिक नगरके रूपमे जानल जा हे ।
सम्बन्धित लेख
[edit | edit source]सन्दर्भ
[edit | edit source]- ↑ "Amdavad City Profile". egovamc.com. Ahmedabad Municipal Corporation. मूल से 15 मार्च 2015 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 4 जून 2015.
- ↑ mhupa.gov.in/ray/csmc_ppt/6th-csmc-Ahmedabad-AHP.pdf
- ↑ "Cities having population 1 lakh and above" (PDF). महापञ्जीयक एवं जनगणना आयुक्त, भारत. अभिगमन तिथि 26 जुलाई 2014.
- ↑ "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). महापञ्जीयक एवं जनगणना आयुक्त, भारत. अभिगमन तिथि 26 जुलाई 2014.
- ↑ "Distribution of Population, Decadal Growth Rate, Sex-Ratio and Population Density". भारतके जनगणना २०११. भारत सरकार. अभिगमन तिथि 21 मार्च 2012.
- ↑ "Ahmadabad (Ahmedabad) District : Census 2011 data". census2011. अभिगमन तिथि 28 मार्च 2014.
- ↑ "Gujarat, Part 3," People of India: State series, Rajendra Behari Lal, Anthropological Survey of India, Popular Prakashan, 2003, ISBN 9788179911068
- ↑ "Dynamics of Development in Gujarat," Indira Hirway, S. P. Kashyap, Amita Shah, Centre for Development Alternatives, Concept Publishing Company, 2002, ISBN 9788170229681
- ↑ "India Guide Gujarat," Anjali H. Desai, Vivek Khadpekar, India Guide Publications, 2007, ISBN 9780978951702