Wp/lus/Rusia ṭawng

Rusia ṭawng (русский язык, russkiy yazyk) hi Slav ṭawng pakhat, abîk takin Rusiaram, Belarusiaram, Kazakram leh Kirgiram-a an hman a ni. Indo-Iurawpian ṭawng pakhat niin Khawchhak Slav Ṭawng la dam pathum zinga pakhat a ni. A lo chhuahna ṭawng bulpui ber Khawchhak Slav ṭawnghlui hi kum zabi 10-na aṭang ziaka dah hmuh tùr a awm.
Iurasia-a ṭawng fan zau ber a ni a, Rusiaram, Ukrairam leh Belarusiaram ringawtah pawh mi mtd. 144 zetin pianpuiin Iurâwp khawmualpuia pianpuitu nei ngah ber ṭawng a ni.
Ziahphung
[edit | edit source]Rusia ṭawng hi mithianghlim Cyril-a leh a unau Methodius-a te siam aawb-a ziah a ni. Chü aawb leh a mizo tlukpui chu hetiang hi a ni:
Hawrawp | Kutziak | Hming | Hming hlui | IPA | Mizo ṭawnga entirna | № | Unicode (Hex) | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аа | ![]() | а [a] | азъ [as] | /a/ | tláng | 1 | U+0410 / U+0430 | |
Бб | ![]() | бэ [bɛ] | буки [ˈbukʲɪ] | /b/ emaw /bʲ/ | bahra | – | U+0411 / U+0431 | |
Вв | ![]() | вэ [vɛ] | вѣди [ˈvʲedʲɪ] | /v/ emaw /vʲ/ | vaihlo | 2 | U+0412 / U+0432 | |
Гг | ![]() | гэ [ɡɛ] | глаголь [ɡlɐˈɡolʲ] | /ɡ/ | guite, good | 3 | U+0413 / U+0433 | |
Дд | ![]() | дэ [dɛ] | добро [dɐˈbro] | /d/ emaw /dʲ/ | dodäl | 4 | U+0414 / U+0434 | |
Ее | ![]() | е [je] | есть [jesʲtʲ] | /je/ emaw / ʲe/ | yes | 5 | U+0415 / U+0435 | |
Ёё | ![]() | ё [jo] | – | /jo/ emaw / ʲo/ | yolk | – | U+0401 / U+0451 | |
Жж | ![]() | жэ [ʐɛ] | живѣте [ʐɨˈvʲetʲɪ][1] | /ʐ/ | pleasure | – | U+0416 / U+0436 | |
Зз | ![]() | зэ [zɛ] | земля [zʲɪˈmlʲa] | /z/ emaw /zʲ/ | zawhtë | 7 | U+0417 / U+0437 | |
Ии | ![]() | и [i] | иже [ˈiʐɨ] | /i/ emaw / ʲi/ | milpui | 8 | U+0418 / U+0438 | |
Йй | ![]() | и краткое [i ˈkratkəɪ] | и съ краткой [ɪ s ˈkratkəj] | /j/ | yes | – | U+0419 / U+0439 | |
Кк | ![]() | ка [ka] | како [ˈkakə] | /k/ emaw /kʲ/ | kutzungpui | 20 | U+041A / U+043A | |
Лл | ![]() | эл emaw эль [el] emaw [elʲ] | люди [ˈlʲʉdʲɪ] | /l/ emaw /lʲ/ | leilàwn | 30 | U+041B / U+043B | |
Мм | ![]() | эм [ɛm] | мыслѣте [mɨˈsʲlʲetʲɪ][2] | /m/ emaw /mʲ/ | maian | 40 | U+041C / U+043C | |
Нн | ![]() | эн [ɛn] | нашъ [naʂ] | /n/ emaw /nʲ/ | nui | 50 | U+041D / U+043D | |
Оо | ![]() | o [o] | онъ [on] | /o/ | tâwk | 70 | U+041E / U+043E | |
Пп | ![]() | пэ [pɛ] | покой [pɐˈkoj] | /p/ emaw /pʲ/ | pheichham | 80 | U+041F / U+043F | |
Рр | ![]() | эр [ɛr] | рцы [rtsɨ] | /r/ emaw /rʲ/ | r tlir | 100 | U+0420 / U+0440 | |
Сс | ![]() | эс [ɛs] | слово [ˈslovə] | /s/ emaw /sʲ/ | beiseina | 200 | U+0421 / U+0441 | |
Тт | ![]() | тэ [tɛ] | твердо [ˈtvʲɛrdə] | /t/ emaw /tʲ/ | tam | 300 | U+0422 / U+0442 | |
Уу | ![]() | у [u] | укъ [uk] | /u/ | lût | 400 | U+0423 / U+0443 | |
Фф | ![]() | эф [ɛf] | фертъ [fʲɛrt] | /f/ emaw /fʲ/ | fakselna | 500 | U+0424 / U+0444 | |
Хх | ![]() | ха [xa] | хѣръ [xʲɛr] | /x/ | Ugh | 600 | U+0425 / U+0445 | |
Цц | ![]() | це [tsɛ] | цы [t͡sɨ] | /t͡s/ | changel | 900 | U+0426 / U+0446 | |
Чч | ![]() | че [tɕe] | червь [t͡ɕɛrfʲ] | /t͡ɕ/ | chhawihfa | 90 | U+0427 / U+0447 | |
Шш | ![]() | ша [ʂa] | ша [ʂa] | /ʂ/ | shame tih a sh ang deuh hi. | – | U+0428 / U+0448 | |
Щщ | ![]() | ща [ɕɕa] | ща [ɕt͡ɕa] | /ɕɕ/ | shade | – | U+0429 / U+0449 | |
Ъъ | ![]() | твёрдый знак [ˈtvʲemawdɨj znak] | еръ [jer] | lam loh, a hmaa hawrawp lam tlang tùr a véng. | – | U+042A / U+044A | ||
Ыы | ![]() | ы [ɨ] | еры [jɪˈrɨ] | [ɨ] | roses emaw riru | – | U+042B / U+044B | |
Ьь | ![]() | мягкий знак [ˈmʲæxʲkʲɪj znak] | ерь [jerʲ] | / ʲ/ | lam loh, a hmaa hawrawp lamdàn tidanglamtu | – | U+042C / U+044C | |
Ээ | ![]() | э [ɛ] | э оборотное [ˈɛ əbɐˈrotnəɪ] | /e/ | seh | – | U+042D / U+044D | |
Юю | ![]() | ю [ju] | ю [ju] | /ju/ emaw / ʲu/ | use | – | U+042E / U+044E | |
Яя | ![]() | я [ja] | я [ja] | /ja/ emaw / ʲa/ | yard | – | U+042F / U+044F | |
Kum 1917-1918-a hawrawp paihte | ||||||||
Іі | – | – | і десятеричное [i] | /i/ emaw / ʲi/ emaw /j/ | и emaw й ang hi. | 10 | ||
Ѳѳ | – | – | ѳита [fʲɪˈta] | /f/ emaw /fʲ/ | ф angin. | 9 | ||
Ѣѣ | – | – | ять [jætʲ] | /e/ emaw / ʲe/ | е angin. | – | ||
Ѵѵ | – | – | ижица [ˈiʐɨtsə] | /i/ emaw / ʲi/ | и emaw в angin. | – | ||
Kum 1750 hmaa hawrawp paihte | ||||||||
Ѕѕ | – | – | зѣло [zʲɪˈlo][3] | /z/ emaw /zʲ/ | з angin | 6 | ||
Ѯѯ | – | – | кси [ksʲi] | /ks/ emaw /ksʲ/ | кс angin | 60 | ||
Ѱѱ | – | – | пси [psʲi] | /ps/ emaw /psʲ/ | пс angin | 700 | ||
Ѡѡ | – | – | омега [ɐˈmʲeɡə] | /o/ | Like о | 800 | ||
Ѫѫ | – | – | юсъ большой [jus bɐlʲˈʂoj] | /u/, /ju/ emaw / ʲu/ | у emaw ю angin | – | ||
Ѧѧ | – | – | юсъ малый [jus ˈmɑlɨj] | /ja/ emaw / ʲa/ | я angin | – | ||
Ѭѭ | – | – | юсъ большой іотированный [jus bɐlʲˈʂoj jɪˈtʲirəvənnɨj] | /ju/ emaw / ʲu/ | ю angin | – | ||
Ѩѩ | – | – | юсъ малый іотированный [jus ˈmɑlɨj jɪˈtʲirəvən.nɨj] | /ja/ emaw / ʲa/ | я angin | – |
Thulâkna
[edit | edit source]- ↑ живете thuziak "Толковый словарь русского языка Ушакова" aṭang("Ushakov-a Rusia ṭawng Thufiahbu"; he thufiahbu hian е leh ё a thliarhrang, cf.: ёлка).
- ↑ мыслете thuziak "Толковый словарь русского языка Ушакова" aṭang ("Ushakov-a Rusia ṭawng Thufiahbu").
- ↑ ФЭБ