Wp/lus/Mizo thuhlaril hun hmatawng

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | lus
Wp > lus > Mizo thuhlaril hun hmatawng
Mizo thuhlaril
Hunpui langsàr zualte

Hun hmatáwng · Hun laihäwl
Tùnlái mizo thuhlaril

Enkawltu pawlte

Mizo Academy of Letters
Zoppen Club

Lehkhabute

MAL Lehkhabu Ṭha Ber
Thuhlaril lehkhabute
Thutluang lehkhabute
Chhamhla lehkhabute
Hlahril lehkhabute
Tùanthu lehkhabute

Mizo tùanthute

Mizo tùanthute

Ziakmite

Zîakmite
Thutluang · Sakhlä
Chhamhlä  · Hlahril

Chawimawinate

MAL Chàwimàwina

Voir aussi En bawk la : Mizo thuhlaril


Mizo thuhlaril hun hmatawng tih hi kum 1860 leh kum 1894 inkara mizo thuhlaril sawi nan kan hmang. Hei hi Mizoten ziak leh chhiar kan zir ṭan hunlai a ni.

Thangliana[edit | edit source]

Mizo thuhlaril hi kum 1870 vel aṭangin a inṭan tiin a ngaih theih ang. A chhan chu Kum 1874-ah Thangliana(Thomas Herbert Lewin) chuan lehkhabu pakhat ‘Progressive Colloquial Exercises In The Lushai Dialect’ a lo siam a. He lehkhabu a siam hma hian Mizo chanchin eng eng emaw a thai lan tawhna lehkha bu pahnih a tichhuak tawh bawk. Lushai ṭawng bua siam hi Mizo ṭawng ziakna lehkhabu hmasa ber a ni.

'Colloquial Exercises' buah hian Mizo ṭawng thumal tam tak Sap ṭawngin a letling a. Mizo thawnthu pathum: Chemtatrawta, Lalruanga leh Kungawrhi te thawnthu leh a hrilhfiahna a ziak vek bawk. Thangliana’n Mizo ṭawng A AW B kan neih hma kum 25 vela tuna kan hawrawp ang (Hunterian system) a sipel leh ziak dan a lo hmang thiam leh a lo ziak hi a makin a ropui hle a. Mizo thuhlarila mi hmasa ber leh hmahruaitu chhuanawm tak a ni. He lehkhabua Kungawrhi chanchin a sawi tan dan hlawm khat chauh hi han tarlang ila:

Apa chu nopui aneiloh : klangra hnang a-hlaia a-kut hling atschuna, ahling chu nowte-a atchang-ta. Chutichuan nowte apieng-ta nu a neiloh a-hminga chuan Kungori anti. Bu-tun mul khat tey an-ei-tira, bu-fang khat te an-ei-tira, alien deo-deo-vey. Chutichuan kum hnih kum tum ani chuan nula atling-ta; ahmel ahta dzit; chutichuan an-khua ro-htar-tey ni-nei an-tum a; apa-in aphal loh. Chutichuan Kei-mi ro-htar a-hniak a fun-a arapu arepa : chutichuan Kungori adom-loh-ta.

Nambar chhiar dan pawh hetiang hian a lo siam a: Pakat, Pahnit, Patum, Pali, Pa-nga tiin. Chubakah, thumal- kut(hand), Hnar(nose), Mit(eye), Beng(ear), Lu(head), Lei(tongue), Pum(belly), Mei(fire), Tui(water), Ni(sun), Lei(earth), Tla(moon), Lam(road) te leh tlema kan herrem tak Nghah(fish), Tshum(hair), Fawb(to kiss), Dzu(beer), Dor(bazar) leh thumal dang tam tak a lo ziak khawm ṭeuh a. Mizo ṭawng thumal chu Sap ṭawngin a let zel bawk a. Chutiang chuan thumal sanghnih chuang a ziak a, a lehkha buah hian a lo vawng ṭha khiau a ni.

Sâp dang[edit | edit source]

Kumpinu Sawrkar(British Sorkar) hnuaia thawk Sap dang- Sir George Campbell te, G.H.Damant te, C.A.Soppitt te, H.R.Browne te, R.G.Woodthorpe te, A.O.Chamber te, A.S.Reid leh mi hmasa dang Brojo Nath Saha te nen ṭangrualin, Mizo ṭawng leh Mizo hnam chanchin an lo zir a. Mizo thuhlaril chanchina hun hmasa lam Kumpinu Sap hun laia mi ṭangkai tak takte an lo ni ta a ni. Anniho zingah hian Thangliana hi a puipa ber a ni a. Ram inrelbawlna lam chauhva Pasalṭha a ni lo va, khawvel finna leh thiamnaah pawh mihrang, hriatna Pasalṭha nih tling tak a ni. Sawrkar hnathawka lo kal ni mah se, Thangliana hi Mizo ṭawng leh thuhlaril chhui leh zirtute zawng zawng tan khawnvar hmasa ber a ni reng tawh dawn a ni.

Thulâkna[edit | edit source]

  • Khiangte, Laltluangliana, Thuhlaril (Literary Trends & History of Mizo Literature), College Text Book (Mizo) Editorial Board Publications, Aizawl, chhuah 2-na, kum 1997.
  • Chawngthu, Tluanga, Mizo Thuhlaril Hmasawn Dan Part 5, misual.com thuziak [[1]]