Wp/lki/1 فروردین

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | lki
Wp > lki > 1 فروردین

فەروەردین ئە تەقویم رەسمی ئێران إژ شروو ساڵ ۱ رووژ چئە (گزریآئە) ؤە  إ  دؤمآ ساڵ ۳۶۴ رووژ مەنئە (ئە ساڵ عادی) یاگە ۳۶۵ رووژ (ئە ساڵ کبیسه).

پئش هەتئەل(پئش آمدەل)[edit | edit source]

  • ۱ - جؤمە برابر ئەگرد ۱۹ مارس ۶۲۲ میلادی ؤ ۲۹ شعبان ساڵ ۱ پئش إژ (وِرإ) هجرت(بار کردن)پخەمبەر حەزرەت مِحەمەد (ص) ‌‌، سرآغاز ؤ بنیآد گاه‌شماری(ویر شؤمآری) هجری خورشیدی (هؤەر ویری) ئە. مبدأ گاهشماریەل هجری مسڵمانەل، هجرت(بار کردن)پخەمبەر حەزرەت مِحەمەد (ص) إژ مەکە  ورإ مەدینە گإ ئە شەریوەر (س‍پتامبر/ربیع‌الاول) ئە ساڵە پێش هەت(هات،آمد).
  • ۱۲۹۰ - چؤی قؤشەنگ(قوا)بێگانە ئە خاک ئێران ئر بین ، خەڵک ئێران  جەشن نؤڕووژۆ(عێد نؤڕووژ) نەگرت.ئە مکێس(دعوت)عؤڵەما(آیەت اللەل)ڕووژ ئەؤەل فەروەردین آزیەتی (عزاداری) هەمەگانی إعڵام بی.
  • ۱۲۹۶ - وثوق الدوله رئیس‌الوزراء ئە یەکاگرتن(تشکیل)سپاێ ۱۱هزار نەفرە جنوب (هووارگە)ژێر نەظەر فرماندهی بریتانیا قەبوول کردێ. نمایندگیەل سیاسی روس ؤ بریتانیا ئە ۱۰ مرداد ساڵ پێش درخواست یەکاگرتن(تشکیل)سپاێ جنوب (هووارگە)ژێر نەظەر فرماندهی بریتانیا ؤ فرەآبین نیروەل قزاق ئە فرماندهی روسەل دآووینە سپهسالار اعظم رئیس‌الوزراء.
  • ۱۳۰۰ - اعلام یەکاگرتن(تشکیل)ادارهٔ بلدیه ئە تێران و شەرەلێ تر ئە دەستوور سید ضیاءالدین طباطبایی نخست‌وزیر أسکە
  • ۱۳۱۰ - آغاز انتشار(بەشآکردن) رووژنامە الیک قدیمی‌ترین ؤ کۆنەتەرین رووژنامە ارمنی
  • ۱۳۱۱ - تبدیل واحد پول ایران إژ قران وه ریال
  • ۱۳۱۴ - تغییر نام پارس و پرشیا به ایران و اعلان آن به سراسر جهان به دستور رضا شاه پهلوی
  • ۱۳۱۸ - آغاز بهره‌برداری از راه‌آهن سراسری ایران با حرکت نخستین قطار مسافربری از تهران به اهواز
  • ۱۳۶۹ - استقلال نامیبیا از آفریقای جنوبی به عنوان آخرین مستعمرهٔ آفریقایی

ئەدی ەەتێەل[edit | edit source]

  • ۱۰۶۴ - یوهان سباستین باخ، آهنگساز آلمانی (مرگ ۱۱۲۹)
  • ۱۳۰۱ - دکتر قمر آریان پژوهشگر و نویسنده ایرانی، از نخستین فارغ‌التحصیلان زن از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران
  • ۱۳۰۳ - مرضیه، خوانندهٔ ایرانی سرشناس
  • ۱۳۰۳ - عباس بلوکی‌فر، نقاش قهوه‌خانه‌ای (درگذشتهٔ ۱۳۸۸)
  • ۱۳۰۵ - محمد صادقی تهرانی، از فقها و مراجع تقلید شیعه، صاحب تفسیر «الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه» و مترجم قرآن کریم «ترجمان وحی»
  • ۱۳۰۶ - ژاله علو، بازیگر و گویندهٔ ایرانی
  • ۱۳۰۷ - عبدالحسین جلالیان، شاعر ایرانی
  • ۱۳۱۰ - جمشید لایق، بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون (درگذشتهٔ ۱۳۸۸)
  • ۱۳۱۲ - پریرخ دادستان استاد روانشناسی دانشگاه تهران، آزاد اسلامی و دانشگاه شهید بهشتی
  • ۱۳۲۲ - کتایون مزداپور، زبان‌شناس ایرانی و پژوهشگر زبان‌های باستانی
  • ۱۳۲۶ - عبدالحمید آقارحیمی - نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه کرمان (شهر بابک)
  • ۱۳۲۹ - کاظم هژیرآزاد، بازیگر تئاتر و سینمای ایرانی
  • ۱۳۳۸ - سلمان هراتی، شاعر معاصر ایرانی
  • ۱۳۴۴ - مهشید افشارزاده، بازیگر ایرانی
  • ۱۳۴۸ - علی دایی، بازیکن و مربی فوتبال ایرانی
  • ۱۳۵۵ − حسن ریوندی، استندآپ کمدی، مجری
  • ۱۳۵۶ - محمدرضا گلزار، بازیگر ایرانی سینما
  • ۱۳۵۷ - زهره فکورصبور، بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون
  • ۱۳۵۷ - رانی موکرجی، بازیگر هندی
  • ۱۳۶۳ - روح‌الله بیگدلی، بازیکن فوتبال اهل ایران
  • ۱۳۶۵ - میلاد زنیدپور، بازیکن فوتبال اهل ایران
  • ۱۳۶۵ - علی حمودی، بازیکن فوتبال ایرانی
  • ۱۳۶۸ - میثم حسینی، بازیکن فوتبال اهل ایران
  • ۱۳۷۱ - اکبر ایمانی، بازیکن فوتبال اهل ایران
  • ۱۳۱۰-پرویز کلانتری نقاش، طراح، نویسنده و روزنامه نگار معاصر ایرانی است.

إ دؤنیاچئەل(مردئەل)[edit | edit source]

  • ۱۳۴۴ - مرتضی محجوبی، نوازندهٔ ایرانی پیانو و آهنگساز بسیاری از برنامه‌های گل‌ها (زادهٔ ۱۲۷۹)
  • ۱۳۷۰ - لئو فندر، ابداع کننده سازهای تو پُر و بنیان‌گذار شرکت لوازم موسیقی فندر، میوزیک‌من و جی اند ال
  • ۱۳۷۵ - کلارا آبکار، نگارگر ایرانی
  • ۱۳۸۵ - سروش خلیلی، بازیگر ایرانی (زادهٔ ۱۳۱۵)
  • ۱۳۸۸ - خدیجه ثقفی، همسر روح‌الله خمینی
  • ۱۳۹۰ - محمد صادقی تهرانی از فقها و مراجع تقلید شیعه، صاحب تفسیر «الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه» و مترجم قرآن کریم «ترجمان وحی»

تعطیلیەل[edit | edit source]

  • عید نوروز در ایران و چند کشور دیگر.

جستارهای برابەر[edit | edit source]

https://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B2%DB%B1_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3