Wp/kri/UNESCO

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kri
Wp > kri > UNESCO

Di Yunaytɛd Neshɔn Ɛdyukeshɔn, Sayntis ɛn Kɔlchɔ Ɔganayzeshɔn (UNESCO, YNÈSKÒ insay Krio )[a] na spɛshal ɛjɛnsy fɔ di Yunaytɛd Neshɔn (UN) we gɛt di aim fɔ protɛkt pis ɛn sikyɔriti na di wɔl tru intanashɔnal kɔpɔreshɔn pan ɛdyukeshɔn, art, sayɛns ɛn kɔlchɔ.[2][3 ] I gɛt 193 mɛmba stet ɛn 12 asosiet mɛmba dɛm,[4] ɛn bak patna dɛm na di nɔ gɔvmɛnt, intagɔvmɛnt ɛn prayvet sɛktɔ.[5] Di hedkwata de na Paris, Frans, UNESCO gɛt 53 rijinal fil ɔfis dɛn[6] ɛn 199 nashɔnal kɔmishɔn dɛn[7] we de mek am izi fɔ mek i gɛt wok fɔ du na di wɔl.

UNESCO bin stat insay 1945 as di wan we tek ples fɔ di Lig ɔf Neshɔn dɛn Intanɛshɔnal Kɔmiti fɔ Intɛlektual Kɔprɛshɔn.[8] In kɔnstityushɔn de mek di ɛjɛnsyi in gol dɛm, di gɔvmɛnt strɔkchɔ, ɛn di opareshɔn fɔm.[9] Di mishɔn we UNESCO bin mek, we di Sɛkɔn Wɔl Wɔ bin shep, na fɔ mek pis, sataynabul divɛlɔpmɛnt ɛn mɔtalman rayt go bifo bay we i de mek i izi fɔ mek di neshɔn dɛn wok togɛda ɛn tɔk to dɛnsɛf.[9] I de du dis ɔbjɛktiv tru fayv men program eria dɛn: ɛdyukeshɔn, nɛchral sayɛns, soshal/yuman sayɛns, kɔlchɔ ɛn kɔmyunikeshɔn/infɔmeshɔn. UNESCO de spɔnj prɔjek dɛm we de ɛp fɔ mek pipul dɛn sabi rid ɛn rayt, fɔ gi tɛknikal trenin ɛn ɛdyukeshɔn, fɔ advays sayɛns, fɔ protɛkt indipɛndɛnt midia ɛn prɛs fridɔm, fɔ kip rijinal ɛn kɔlchɔ istri, ɛn fɔ mek pipul dɛn gɛt difrɛn kɔlchɔ.[10][11][12]

As di men ples fɔ di wɔl kɔlchɔ ɛn sayɛns, di wok we UNESCO de du dɔn bɔku fɔ lɔng tɛm; i de ɛp fɔ translet ɛn sheb di wɔl buk dɛn, ɛp fɔ mek ɛn sikyurɛt di Wɔl Ɛritij Sayt dɛn we gɛt kɔlchɔ ɛn natura impɔtant, i de wok fɔ brij di dijital divayd we de ɔlsay na di wɔl, ɛn i de mek pipul dɛn we gɛt ɔlman no bɔt tin dɛn tru infɔmeshɔn ɛn kɔmyunikeshɔn.[13] UNESCO dɔn bigin bɔku tin dɛn ɛn muvmɛnt dɛn na di wɔl, lɛk Edukeshɔn Fɔ Ɔlman, fɔ mek dɛn go bifo mɔ bɔt di men tin dɛn we dɛn want fɔ du.

Di Jɛnɛral Kɔnfrɛns de gayd UNESCO, we gɛt mɛmba stet ɛn asosiet mɛmba dɛn, we kin mit tu ia fɔ sɛt di ɛjɛnsy in program ɛn di badjɛt. I de pik bak mɛmba dɛn na di ɛgzibit bɔd, we de manej UNESCO in wok, ɛn i de pik ɛvri 4 ia wan Dayrɛktɔ-Jɛnɛral, we de wok as UNESCO in chif administreta. UNESCO na mɛmba fɔ di Yunaytɛd Neshɔn Sastaynɛbul Divɛlɔpmɛnt Grup,[14] na wan kɔlishin fɔ di UN ɛjɛnshi ɛn ɔganayzeshɔn dɛn we gɛt di aim fɔ fulfil di Sastaynɛbul Divɛlɔpmɛnt Gol dɛm.