Wp/kri/Apa

Apadèm (Hominoidea) na branch dhi Old Wòrldkain, tellèss, mòrtalmanlèkk, catarrhine, primatdèm we nativ na Afrika èn Sauthist Asia èn diffèrèntifayo bay bòku mufmènt fridòm na dhèm sholdar jòin we de show armifakshònim influèntia. Dhèm gèt tu men branchdèm: dhi gibbòndèm, òr smòll apadèm; èn dhi homokain òr gret apadèm.

• Smòll apadèm (Hylobatidae) inklud for gènèra èn sikstin gibbòn spèkiedèm, we inklud dhi lar gibbòn, èn dhi siamang, òll nativ na Asia. Dhèm vèry tikkain èn tufutkain na gròn. Dhèm gèt mòr laiht bòdidèm èn mòr smòll sòkietaskain grupdèm pass dhi gret apadèm.

• Dhi Gret Apadèm. òr homokain inklud òrangutandèm, gòrilladèm, chimpanzidèm, bonobodèm èn mòrtalmandèm. Tu nònekstinkt spèkièdèm de na dhi òrangutanim genus (Pongo), tu spèkièdèm na dhi gorillaim gènus, wan gren nònekstinkt specie Homo sapiens na dhi mòrtalmankain gènùs (Homo). Chimpanzidèm èn bonobodèm relato kloswan with dhèm kòmpin èn dhèm represènt dhi tu spèkièdèm na dhi gènus Pan.

Mèmbardèm na dhi suparfamilia kollo hominoiddèm (nò fòr kònfus with dhi "homokainim" familia - gret apadèm, dhi homininedèm sùbfamilia, dhi hominandèm) tribu of "hominindèm" also sabio lèkkè dhi mòrtalman clade, òr dhi subtribu

Òll dhi hominoiddèm òr sòm pan dhèm kin also kòllo "Apadèm". Hawèvar, dhi termino "Apa" yuzo na plènty diffèrènt sensdèm. I dòn yuzo lèkkè sinònimo fòr "mònky" òr fòr eny tellèss primat with mòrtalmanlèkk fibanèss. So dhi Barbary makak, wan kian mònky, kòllo pòpularwan dhi "Barbary ape" fòr show sey i nò gèt tel. Laifsabimandèm dòn yuz dhi termino "Apa" fòr min mèmbar dhi suparfamilia Hominoidea we nòto mòrtalmandèm, òr mòr tradeywan fòr min òll dhi mèmbardèm dhi suparfamilia Hominoidea, so "apa" kin tùrn odhar wòrd fòr "hominoid".

Pass gorilladèm èm mortalmandèm, hominoiddèm na agil tik klemardèm . Dhèm diet describe bestwan lèkkè frutaitarkain èn lifittarkain, we mekapo menwan bay fruta, natdèm, siddèm, we inklud grass siddèm, èn na som kasodèm òdhar animaldèm (kònsumo fòr sokietaskain òr dietkain purposdèm), we kin hunto or skavenjo òr farmo (na mòrtalmanim kaso nòmòr), èn ènithin we avelebul en izy fòr digest. Bif nò konsumo bay èvery spèkiès.

Most nomòrtalman hominoids rar òr nadangerifayo. The men thrètinar fòr most dhi dangerifayo spèkiès na loss dhèm tropikkain renforesta habitat, bùt sòm populatshòndèm nadangerifayo mòrwan bay hùntazh fòr bushbif.