Wp/kri/Antarktika
Antarktika (dhi word bin pronunsia originalwan without dhi fùrst Template:IPA, bùt dhi spèllkain pronunciation dòn vèry kòmmòn. Dhèm add am originalwan tu dhi spèllazh fòr etymònsabikain rizindèm dhèn i bigin fòr pronunsia.)[1][2]|group="Note"}} na Arthim sauthmost kòntinènt, we gèt dhi arthsabikain Sauth Polo. I situa na dhi Antarktika region na dhi Sauth Hafsfèra, almost wanholwan sauth dhi Antarktika Kuklos, èn i surround bay dhi Sauth Bigwatar. Na dhi fifth most-big kòntinènt bay area with 14.0 million km2 (5.4 million sq mi),after Asia, Afrika, Nòrth Amèrika, èn Sauth Amèrika. Fòr kòmparashòn, Antarktika niar tu tèm dhi saiz Australia. Bòt 98% Antarktika kòbar bay ais we averejwan na averages at least Template:Convert in thiknèss,[3] which extends to all but the northernmost reaches of the Antarctic Peninsula.
Antarktika, averazhwan, na dhi most-kol, most-dray, èn most-brizfull kòntinènt, èn gèt dhi most-haih averazh èlevatshòn pan òll dhi kòntinèntdèm.[4] Antarktika konsidar fòr bi desert, with prèsipitatshòn fòr yar we na 200 mm (8 inches) nòmòr na dhi kosta èn lèss inland.[5] Dhi tèmpèratura na Antarktika dòn rich −89 °C (−129 °F). I nò gèt nò permanent mòrtalman tapmandèm, bùt bitwin 1,000 to 5,000 pipuldèm de dher thruaut dhi yar na dhi resarch statshòndèm we skattar akròss dhi kòntinènt. Na gètlaif thindèm we kol-adapt nòmòr de obarliv, we inklud plènti tipo alga, baktèriumdèm, fùngusdèm, plantdèm, protistadèm, èn sòm animaldèm, lèkkè mitedèm, nematoddèms, pènguindèms, sealdèm èn tardigraddèm. Vegetashòn, whe i dhe na tundra.
Tho mythosdèm èn spekulatshòn bòt Terra Australis ("Sauth Land") det go ololtèm, dhi èkpòrardèm fùrst si dhi kòntinèntkain ais shèlf yar 1820. Dhi kòntinènt, hawevar, neglect larjwan fòr dhi balans dhi 19th hùndrèyar bikòs òf im ènèmilèkk ènvirònmènt, im lak of resorsdèm, èn im isolatshòn.
Dhi Antarktika Trittin we sain yar 1959 bay 12 kòntridèm; to date, 49 kòntri dòn sain dhi trittin bann sojarkain activitas èn mineral minazh, bann nukleuskain explodshòndèm èn nucleuskain dùrti throweyazh, sùppòrt sabikain resarch, èn protect dhi kòntinèntim ekozona. Èkspèrimèntdèm kin kòndùct bay pass 4,000 sabimandèm we kòmòt bòku natiòndèm.