Jump to content

Wp/knc/Nigeria

From Wikimedia Incubator
< Wp | knc
Wp > knc > Nigeria
Nigeria
sovereign state, federal republic, country
Part ofWest Africa Yasa
Inception1 October 1963 Yasa
Native labelNijeriya, Naigeria, Nàìjíríà Yasa
Short name🇳🇬, Nigeria, NG Yasa
Named afterNiger River Yasa
Named byFlora Shaw Yasa
Official languageEnglish Yasa
AnthemNigeria, We Hail Thee Yasa
Cultureculture of Nigeria Yasa
Motto textUnity and Faith, Peace and Progress, Единство и вяра, мир и прогрес, Good people, great nation, Undod a Ffydd, Heddwch a Chynnydd Yasa
ContinentAfrica Yasa
CountryNigeria Yasa
CapitalAbuja Yasa
Located in time zoneUTC+01:00, Africa/Lagos, West Africa Time Yasa
Located in or next to body of waterAtlantic Ocean Yasa
Located in/on physical featureWest Africa Yasa
Coordinate location9°0′0″N 8°0′0″E Yasa
Coordinates of easternmost point12°9′51″N 14°40′41″E Yasa
Coordinates of northernmost point13°53′8″N 5°31′47″E Yasa
Coordinates of southernmost point4°16′13″N 6°5′13″E Yasa
Highest pointChappal Waddi Yasa
Lowest pointAtlantic Ocean Yasa
Basic form of governmentfederal republic Yasa
Office held by head of statePresident of Nigeria Yasa
Head of stateBola Ahmed Tinubu Yasa
Office held by head of governmentPresident of Nigeria Yasa
Head of governmentBola Ahmed Tinubu Yasa
Executive bodyCabinet of Nigeria Yasa
Legislative bodyNational Assembly of Nigeria Yasa
Highest judicial authoritySupreme Court of Nigeria Yasa
Central bankCentral Bank of Nigeria Yasa
Currencynaira Yasa
Shares border withBenin, Niger, Chad, Cameroon, São Tomé and Príncipe Yasa
Driving sideright Yasa
Electrical plug typeBS 1363, BS 546 Yasa
FollowsFederation of Nigeria Yasa
ReplacesFederation of Nigeria Yasa
Studied inNigerian studies Yasa
Official websitehttps://nigeria.gov.ng/ Yasa
HashtagNigeria Yasa
Top-level Internet domain.ng Yasa
Flagflag of Nigeria Yasa
Coat of armscoat of arms of Nigeria Yasa
Has seal, badge, or sigilSeal of the President of Nigeria Yasa
Official symbolCostus spectabilis Yasa
Geography of topicgeography of Nigeria Yasa
Has characteristicpartly free country Yasa
History of topichistory of Nigeria Yasa
Economy of topiceconomy of Nigeria Yasa
Demographics of topicdemographics of Nigeria Yasa
MadhhabMalikism Yasa
Mobile country code621 Yasa
Country calling code+234 Yasa
Trunk prefix0 Yasa
Emergency phone number112, 199 Yasa
GS1 country code615 Yasa
Licence plate codeWAN Yasa
Maritime identification digits657 Yasa
Unicode character🇳🇬 Yasa
Category for honorary citizens of entityQ8942555 Yasa
Category for maps or plansCategory:Maps of Nigeria Yasa
Map
Banama Kura lardǝ Nigeria bǝ

Nigeria (/naˈdʒɪəriyə/) dǝ cidi kǝrye fute Africa bǝn kashara. cidi Nijer bewa kǝlangai tana nasha yala bǝn, cidi Chad bǝ gedin futen ,cidi Kamerun bǝ gediya lan, cidi Benin bǝ futen daji anum lan nji kura Atlantik yǝ.

Lardǝ Nigeria bǝ dǝ bula'a (36) fiyasken arasken suro nzǝn birni nzǝ kura (Federal Capital Territory) shima Abuja ,shima na kura lardǝ bǝ daana wo.

Nigeria dǝ nafte kela nzǝ yǝ suro saa (1960) bǝn ciwondo, kerew donyi Biafra bə suro saa 1967 bǝn badiyada har saa 1970 bero cado, daji soja yǝ gomnati dǝ samowu har saa 1999 bǝn donyi karno sadǝ gomnati gadǝ badiyada.ngawo adəyen kərmai kərmai askərraye-a kuru gomnatiwa jamaye demokradiyalan karzana-a hatta karno kura lardə Nigeriaye saa 1999 lan karno Olusegun Obasanjo Peoples Democratic Party ye kartəna. Attǝson, lardǝdǝ ngǝwusoro zalǝm karnobe sǝbandin, kuru riswa kǝmbudǝ nashawa siyasa Nigeriabe gade-gaden tǝragǝna.

Nigeriadə lardə doni kaduwuwa 250 ma kozəna təlamma gade-gade 500 manazayin, samma ada kada asuzana.[13][14][15] Kaduwu kura yakkədə sandima Hausa yalalan, Yoruba fətelan, kuru Igbo gədilan, sammaso kashi 60% nəm nguwu ammayedəa kozəna.[16] Təlamma hukumayedə shima Nasara, kartənadə kəltə təlammaye daraja lardəyen banatəro.[17] Dustur Nigeriabedəye nəmkambe adinbe tawatsəgəna,[18] kuru shima fato nəmngəwu musulumma-a kəristabe-a dunyalan.[19] Nigeriadǝ alamanna retaro yakkata kate Musulumma, sandido ngǝwunzaso yala lardǝdǝben dasagǝnadǝ-a, kuru Kiristaso, sandi duwo ngǝwunzaso anǝmlan dasagǝnadǝ-a; adin amma asalyedə, alammaanna kaduwu Igboyeya Yorubayeyadə, sandima ganawo.[20]

Nigeriadə duno nasha Africabe kuru duno dawube lamarra dunyabelan. Shi arzǝnyi Nigeriabedǝ shima kǝn diyaumewo suro lardǝ Africaben, shima kǝn diyaumiwo suro dunyaben nasha GDPben, kuru shima kǝn 27miwo nasha PPPben. Nigeria də sha jamanzaye Giant of Africa lan bowozayin dalil nəm nguwu jamaye-a kuru buron arziyinzə kura-a nankaro,[21] kuru shidə kasuwu cijinro Bank Dunyaye gozəna. Nigeriadə shima wakil kəlakəl Africaye koktəma kuru wakil karafkawa dunyabe kadaye, suronzan United Nations-a, Commonwealth of Nations-a, NAM-a,[22] karapka arziyibe lardəwa fəte Africabe-a, karapka kəlakəl Islambe-a OPEC-a. Shidə kuru shidə wakil lardəwa MINTbe kuru shidə suro lardəwa arziyibe fuwube mewun tilonben kara.

Gargam

Kawu Gargam Nigeriabe Latə Dam Kainjibedəye cida suye karnu kən 2nd BC lan fəlezəna. Loktu Neolithicben səta zaman suyero faltədə ngarkime dawu-dawulan tətandin. Am laaye shawari sadəna kəla nzundudə fətero lezəna zərəgə Nileben. Amma zaman suye suro zərəgə kəmoduwu Nigerbe-a nasha karabe-adə alamaram suye suro savanna samibedən saa 800 kozənaro kawuzəna, kuru zərəgə Nileben shiga kawuzəna. Kulashi karəngəye fəlezəna kəla shi sudə kəlanzəlaro suro sub-Saharan Africaben təbandəna.[26][27][28][29]


Nok kunkuntǝ, katti Kəlafərəm zamanbe Nokbedə kate saa 1,500 BC-a AD 200-ayen fuwuzəna. Awo-a kəla kəltabe kura-kura sətandəna shidoni awoa kəltabe buro salakye suro sub-Saharan Africaben nowatadəwo. alamanna 550 BC yeyi kuru waneye karnuwa gana laa buron. [26] [27] [28] Shaida su yirtəbedə nashaa Nsukkabe anəmgədi Nigeriaben latəna: saa 2000 BC na Lejjaben[35] kuru saa 750 BCben kuru na Opiben.

Kǝrye wa

  1. .Abia
  2. Adamawa
  3. Anambra
  4. Akwa Ibom
  5. Bauchi
  6. Bayelsa
  7. Benue
  8. Borno
  9. Cross River
  10. Delta
  11. Enugu
  12. Edo
  13. Ebonyi
  14. Ekiti
  15. Filato
  16. Gombe
  17. Imo
  18. Jigawa
  19. Kano
  20. Katsina
  21. Kaduna
  22. Kebbi
  23. Kura lardǝ Nigeria bǝ
    Kogi
  24. Kwara
  25. Lagos
  26. Neja
  27. Nasarawa
  28. Ogun
  29. Osun
  30. Oyo
  31. Ondo
  32. Rivers
  33. Sokoto
  34. Taraba
  35. Yobe
  36. Zamfara

Birni kura shima Abuja.

Tǝlam wa

  1. Hausa
  1. Yoruba
  1. Nyamuri

Telam wa gadǝ sandi ma:Fulani, Ibibio, Kanuri, Tiv, Bura, Shuwa Arab, Marghi, Kare kare, Ɓachama, Mandara, Higgi, Kilba, Kibaku, Mafa, Glavda, Jukun, Waha, Gamargu, Igala, Nufe, Idoma, Ibibio, Efik, Anang, Ekoi, Awak, Waja, Waka.

Kokta

Adin

  1. Adin Islam
  1. Adin Kristan na bǝ.
  2. Adin wa gadewa.

Laminte[1]

  1. http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=ng