Wp/knc/Bauchi
_-Yankari_game_reserve,_Bauchi_State_(1).jpg)
| Inception | 3 February 1976  |
|---|---|
| Named after | Bauchi |
| Official language | English |
| Continent | Africa |
| Country | Nigeria |
| Capital | Bauchi |
| Located in the administrative territorial entity | Nigeria |
| Located in time zone | UTC+01:00, Western European Time |
| Coordinate location | 10°30′0″N 10°0′0″E |
| Office held by head of government | Governor of Bauchi State |
| Executive body | executive council of Bauchi State |
| Legislative body | Bauchi State House of Assembly |
| Replaces | North-Eastern State |
| Postal code | 740001 |
| Official website | https://www.bauchistate.gov.ng/ |
| Country calling code | +234 |
| Category for maps or plans | Category:Maps of Bauchi State |
Bauchi
[edit | edit source]Bula Bauchi yǝ dǝ bula ya[1]lan gǝdi cidi Nigeria yǝn kara. Kano wa, Jigawa wa, kǝlangai tana yala lan kuru Taraba wa Plateau wa anum lan Gombe wa, Yobe wa gǝdiya lan daji Bula Kaduna yǝ futen nzǝn.
Gargam
[edit | edit source]Mairidə suro saa (1800-10) lan Yakubu, komanda Sheikh Usman-a Fodio-aye falnza kokkono. Yakubu ye nasha savanna kəska gana'a (Bauchi High Plains) nguwuso am musulumma gənyi napsanadə'a səmowona. Ngawo kəriwuwa kənasartənayen, shi (Yakubu) bəla Bauchiyedə (1809) kokkono. Yakubu ye garu bəladəye garzəna, dərizə kəlzənadə mile 6.5 (10.5 km) ngalzəna. Shima alama Fulani gənyima mairi Sokotobedə gozənadə. Sudə barama shiro Baushe gultindəlan goatə, shi dəwo Yaqubro shawari cina kəla bərninzə fəte kau Warinjeben garzəro. Yaqub ye wadə gozəna bərninzəro su baramadəye cinno. [4]
Am kərmaidəbe kada kərmai tadanzə-a waratatəmanzə-a, Emir Ibrahim ibn Yakububen kənasartana. Emir Usman ye bərni kura lardəye də'a Rauta ro zuzəna (mil 35 yala-fəte) suro saa 1877 yen, amma Bauchi də waltə bərni kura emirate yero wallono, suro saa 1902 yen, British ye bərni də'a səmowona kuru Emir Umaru'a kərmainzə'a kolzana. Bəladə bərni kura kəriyedəye saa 1904 lan səta 1911 ro saadənan kuru waltə 1917 lan səta 1924 ro saadənan. Suro saa 1926 yen bərni kura kəriye Bauchi yero wallono kuru suro saa 1976 yen bərni kura kəriye Bauchi ye bəlinro wallono. Abubakar Tafawa Balewa də bərnidən rəbkata, amma Yankari National Park də bərni kura lardəye də'a kilomita 110 lan cintəzəna. Bərnidə kəla zawal maara cidiye Port Harcourt-Maiduguriyen kara. Board kərabe kəriye Bauchibedə suro saa 1976ben kokkada.[5] Ngawo zawal maara cidiye 1961 lan isənadən, Bauchidə na kəska njutbe-a kantalla-a sabtəyero wurazəna kuru na kasuwube sorghum-a, ngalo-a, ngalo-a, masar-a, cassava-a, kare kəli-a kuru fe-a, kanyi-a, dimi-a. . Kantal santə-a datə-a, tanning-a, kazəmu-adə cidawa adabe. Sanyaram bəladəyedə suronzən cidaram asbestosbe-a kuru cidaram karewa dabe-a mbeji.