Wp/kiu/Beluçki
Beluçki jü zonê do İrankiyo zımeo rozawano ke verozê rozakotena İrani, verozê Afğanıstani u rozawanê Pakıstani, yanê Beluçıstan de qesey beno.
Beluçki de, zê Rexşanki (Serhedki), Pencgurki, Kelarki, Serawanki, Laşarki, Kêçki, lehçê verê dengızi u Beluçkiyê rozakotena Hilli, mıxtelıf diyaleki estê.
Gramerê Beluçki sero
[edit | edit source]Peybendê şexsu
[edit | edit source]Jükek
| Kes | Peybendê Beluçki | Peybendê Zazaki |
|---|---|---|
| 1. | –â(n) | -an |
| 2. | -e | -ay |
| 3. | -i | -o (neri) / -a (ma[y]) |
Xêlê
| Kes | Peybendê Beluçki | Peybendê Zazaki |
|---|---|---|
| 1. | –ê | -ime |
| 2. | -e | -ê |
| 3. | -â | -ê |
Halê namu
[edit | edit source]Beluçki de dı halê namu estê:
| - | Hal | Ebe Latinki |
|---|---|---|
| 1. | Halo rast | casus rectus |
| 2. | Halo çewt | casus obliquus |
Halo rast de zemirê kesu
[edit | edit source]| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man | ez |
| to | tı |
| â | o (neri) a (ma[y]) |
| mâ | ma |
| şumâ | şıma |
| ân | ê |
Halo çewt de zemirê kesu
[edit | edit source]| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manâ | mı[n] |
| tarâ | to |
| ây | [d]ey (neri) [d]aê (ma[y]) |
| mârâ | ma |
| şumâ râ | şıma |
| âyân | [d]inan |
Zemirê wayiriye
[edit | edit source]| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manî | yê mı[n] |
| tay | yê to |
| âyî | yê [d]ey (neri) yê [d]aê (ma[y]) |
| me | yê ma |
| şume | yê şıma |
| âyânî | yê [d]inan |
Waxtqesey
[edit | edit source]Beluçki de halo ergatif ki esto. Cokao ke ontisê waxtqesu, waxtê veri de gorê waxtqesunê transitif u intransitifu beno:
Waxto verên [ebe ho diyo] (preterite)
[edit | edit source]Waxtqeseo intransitif
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man şutô | ez şiyane |
Waxtqeseo transitif
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manâ guşt | mı[n] vat |
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manâ tao dîst | mı[n] tı diya |
Waxto verên [gumankerdene] (perfect)
[edit | edit source]| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man şutagô | ez şiyane |
| manâ guşta | mı[n] vato |
Waxto verêni ra raver (pluperfect)
[edit | edit source]| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man şutagitô | ez şi bi |
| manâ guştaga | mı[n] vati bi |
Waxto verên [raverberdene] (imperfect)
[edit | edit source]| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man buşutenô | ez bışiyêne |
| manâ buguşteno | mı[n] bıvatêne |
Alfabê Beluçki
[edit | edit source]Aa, Áá, Bb, Dd, Ďď, Ee, Ff, Gg, Ĝĝ, Hh, Ii, Íí, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Řř, Ss, Šš, Tt, Ťť, Uu, Úú, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Žž.
Herfê vengıni
[edit | edit source]Beluçki de hirê herfê vengınê kılmeki (a, i, u), phonc ki herfê vengınê dergi (â, î, û, ê, ô) estê.
Diftongi
[edit | edit source]Beluçki de dı diftongi estê: ay, aw
Qayt ke
[edit | edit source]Çımey
[edit | edit source]- Elfenbein, 1989 u Jahani, 1989
- Xerita Diyalektunê Beluçki