Wp/igl/Niger State

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | igl
Wp > igl > Niger State

Niger state. ch'í state ka ki de efu Ami state ogwu egwa nyo mèfa oji'ane Nigeria ki dé àlíméjí North èfú Nigeria kpáí state kí náná tú lè èfú country.[1][2][3] Niger state chè ní political zone mẹtá, zone A, B and C. Ugbẹta yi ku ma do State capital la ch'í Minna. Ámí Éwó ógbó gágá kí bọ ch'í Bida, Kontagora kpáí Suleja.[4][5] ma chone ñwu efu odó 1976 ẹgbá kí North-Western State chẹ kpẹ rú Niger State kpáí Sokoto State.[4] omò chi únyí aboji enë ejuodudu ki ya du oda ñwu ama agboji soja kpai atogba ama agboji duú ki di Nigeria eyi akwu bi ko odu ñwu kó Ibrahim Babangida kpáí Abdulsalami Abubakar, abo meji ki chi ama agboji SOJA kpai ame tougba ojiane Nigeria akwu bi . Ábó Nupe, Gbagyi, Kamuku, Kambari, Gungawa, Hun-Saare, Hausa kpáí Koro ama Cha Ami ìchi ki cho ogbogege ku ma che étá ojane Niger State.[6]

state le ma du oduñw kwi ubi ola àji River Niger. Amí àji ógbogege meji ki demo ojiane Nigeria adu chekwu hydroelectric power stations, chí Kainji Dam kpaí Shiroro Dam,kí dẹ èfú éwó Niger State, dámá kpáí Zungeru Dam ètitọ. Che Jebba Dam straddles ki híome kpaí Niger state kpáí Kwara state.íchí famous Gurara Falls ch'í Niger State, kpáí Gurara Local Government Area ódu ñwu wa ubi Gurara River, on whose course the fall is situated.[7] Also situated there is Kainji National Park, the largest National Park of Nigeria, which contains Kainji Lake, the Borgu Game Reserve and the Zugurma Game Reserve.[8]

Governmenti

Dáb'ójílé Nigerian states kí bọ, Niger State is governed by a democratically-elected governor, Abubakar Sani Bello chí gomína ye etíto abojí. Íchí chúkọlọ kpáí Niger State abo uyí ye Ami Assembly.[9][5] mína chí ugwẹta yi Níja stàte .[10]

state le ye ní amí senatoríà zones/Dístrìct meta efu Niger East, Niger North kpaí Niger South.[11][12][13][14][15][16][17][18]

Abo ojiane Minna che nalu ku ma chí ene agboji loné meji . Onáka ku ma chi enétogba shé né alèbor , ma cha ka kakíní ta kí eneduú kí dago kí chí agboji abekí ené utogba íche nwu otila ka enele akperu wéwé amone kí debí íjabe ku ma che ñwu kí mu du egbaluka kí debí , 25% efu íjabe ku ma che kwi efu Lócàl Gometí aríya ki dí ojene state Minna. Ícheneu kí enedûú efu ma majeñwu , madu eña onukeji ñwu ma ku ma dabí che, á dabí che déowe abo kí togba kpai éne ki ní nomba tule éfu íjabe ku ma che efu amí Locàl gometí aríya .[19]

Local governmenti

Niger state ní amí Locàl gometí aríyé ogwu nyo melu,mí lócal gometí chí ní agboji utogba kí ye dé eju té abo nwu aeach . Amí aríya ño che kperu ùgbo dístrìctí ge , amí dístrìctí ño che ñí agboji gé . Ame dé eju té amí éwo kaké ku ma du ófíè dístrìctí ojané state .

Amí uyi kocha Ísakulu kí dí Níja.

Tertiary educational institutions in Niger state include:

  • Federal Polytechnic, Bida[20]
  • Federal University of Technology Minna[21]
  • Ibrahim Badamasi Babangida University, Lapai
  • Niger State Polytechnic, Zungeru[22]
  • Federal College of Education Kontagora
  • Edusoko University Bida
  • New Gate University Minna
  • Niger State College of Education Minna
  • Government Technical College Minna[23]
  • Government Technical College Kontagora
  • Niger State College of Nursing Bida[24]
  • Government Technical College Bussa
  • Government Technical College Eyagi, Bida[25]
  • New Gate College of Health Science and Technology Minna
  • School of Basic Midwifery Minna[26]
  • Federal Government Girls, Bida[27]

Amenwu Ane

amenwu ane ki di Niger state:[28]

ichi

Ami LGA kpai ichi ki di Niger State:[29]

LGA ichi
Agaie Nupe; Dibo; Kakanda;
Agwara Cishingini
Bida Nupe; Hausa; BassaNge; Gbari
Borgu Busa; Bisã; Boko; Cishingini; Laru; Reshe
Chanchaga Basa-Gumna; Basa-Gurmana; Gbagyi; Gbari; Nupe; Kamuku; Tanjijili
Edati Nupe; BassaNge
Bosso Gbayi; Gwari
Gbako Nupe
Gurara Gwandara; Gbagyi
Katcha Nupe; Dibo; Kupa
Kontagora Hausa; Acipa; Eastern; Asu; Tsishingini; Tsuvadi
Lapai Nupe; Dibo; Gbagyi/Gbari; Gupa-Abawa; Kakanda; Kami;
Magama Dukkawa Lopa; Tsikimba; Tsishingini; Tsuvadi
Mariga Baangi; Bassa-Kontagora; Cicipu; Kamuku; Nupe; Rogo; Shama-Sambuga; Tsikimba; Tsishingini; Tsuvadi
Mashegu Asu; Tsikimba; Tsishingini; Nupe-Tako
Minna Gbagyi; Gbari
Mokwa Nupe; Hausa; Yoruba; Gbari
Munya Adara
Paikoro Gbagyi/Gbari; Kadara
Rafi Basa-Gurmana; Bauchi; Cahungwarya; Fungwa; Gbagyi; Gbari; Kamuku; Pangu; Rogo; Shama-Sambuga
Rijau Dukkawa Fulani; C'Lela; Tsishingini; Tsuvadi; ut-Hun
Shiroro Gbagyi
Suleja Gbagyi; Gbari
Tafa Gbagyi
Wushishi Gbagyi; Gbari

[29]

References

  1. "Safety and security - Nigeria travel advice". GOV.UK (in English). Retrieved 2022-11-04. 
  2. "BTI 2022 Niger Country Report". BTI 2022 (in English). Retrieved 2022-11-04. 
  3. "Nigeria at a glance | FAQ in Nigeria". www.fao.org. Retrieved 2022-11-04. 
  4. 4.0 4.1 Terhemba wuam Muhammed Lawal Salahu (2014). Aspects of Niger state History: Essays in Honour of Professor Ibrahim Adamu Kolo. 
  5. 5.0 5.1 A.B. Mamman J.O. Oyebanji (2000). Nigeria: A people United, A Future Assured. Vol.2. 
  6. Baba J.M (1993). Niger state: Nigeria: Giant in the tropics, Vol.2: state survey. 
  7. Niger state (1999). Niger state official diary, Ministry of Information. Minna. 
  8. "Kainji Lake National Park". United Nations Environment Programme: World Conservation Monitoring Centre. Archived from the original on 30 September 2007. Retrieved 2010-10-21.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  9. Oguntola Tunde (2022-09-27). "2023: Next President, Govs Must Get Two-thirds Spread, Says INEC" (in en-US). Retrieved 2023-02-23. 
  10. "Niger State Local Government Areas". finelib.com. Retrieved 16 January 2022. 
  11. "Senate spokesman, Sabi, returns, as APC sweeps Niger NASS polls". The Sun Nigeria (in en-US). 25 February 2019. Retrieved 16 January 2022. 
  12. Usman Samson Atekojo (18 November 2019). "Senator Sabi defends hate speech bill, insists on death by hanging". Daily Post Nigeria (in en-US). Retrieved 16 January 2022. 
  13. "Elections may not hold in Niger east north". guardian.ng. Retrieved 16 January 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  14. Olasupo Abisola (15 February 2019). "Elections may not hold in Niger East, North". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in English). Retrieved 16 January 2022. 
  15. "INEC issues certificate of return to Niger East senator-elect - Premium Times Nigeria" (in English). 9 September 2014. Retrieved 16 January 2022. 
  16. "Breaking: Supreme Court sacks Niger East senator, announces his replacement -". The Eagle Online (in English). 14 June 2019. Retrieved 16 January 2022. 
  17. Olowolagba Fikayo (29 July 2019). "Supreme Court hands ruling on Senator Enagi's election". Daily Post Nigeria (in en-US). Retrieved 16 January 2022. 
  18. "Sabi, Bima, Declared Winners Of Niger North And South Senatorial Seats". Channels Television. 25 February 2019. Retrieved 16 January 2022. 
  19. Oguntola Tunde (2022-09-27). "2023: Next President, Govs Must Get Two-thirds Spread, Says INEC" (in en-US). Retrieved 2023-02-23. 
  20. keetu (2017-08-19). "List of Accredited Courses Offered in Federal Polytechnic Bida (Fed Poly Bida)". Retrieved 2021-08-06. 
  21. "Updated List of Courses Offered In FUTMINNA forJAMB 2021 Registration". O3schools. 2021-03-05. Retrieved 2021-08-06. 
  22. keetu (2018-09-15). "List of Accredited Courses Offered in Poly Zungeru (Niger State Polytechnic Zungeru)". Retrieved 2021-08-06. 
  23. "Buhari regime spends N106 million to construct college hall in Minna" (in en-US). 2022-10-26. Retrieved 2023-01-05. 
  24. "Niger State School of Nursing Gets Full Accreditation – THISDAYLIVE". www.thisdaylive.com. Retrieved 2023-01-05. 
  25. BellaNaija.com (2016-03-30). "Eyagi Community jubilates as Government Technical College in Bida, Niger State receives furniture from MTN Foundation". BellaNaija (in en-US). Retrieved 2023-01-05. 
  26. Okogba Emmanuel (2018-04-11). "Midwifery School withdraws 50 students". Vanguard News (in en-GB). Retrieved 2023-01-05. 
  27. "Federal Government Girls College, Bida". fggcbida.sch.ng. Retrieved 2023-02-28. 
  28. Ibeh Royal (2022-12-28). "Baro Inland Port: Shippers Council Reopens Niger Area Office" (in en-US). Retrieved 2023-01-05. 
  29. 29.0 29.1 "Nigeria". Ethnologue (22 ed.). Retrieved 2020-01-10.