Wp/igl/Lafia

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | igl
Wp > igl > Lafia

Lafia íche chí efí ewo ka efu Nigeria ògbégbale North Central . Í chí ugbẹta kpayí ewo kí che'nana efu Nasarawa State, kí wẹwẹ wñ che dabí ùgbo 330,712 unana ana wn efu agbaluka ku ma cha efu ódò 2006 .[1]

Óhilaà

Lafia, íche ewo Kuma mó kí che Lafian bare-bari,í che ewo ki chu gbate éí Nasarawa State, North Central Nigeria. Éne kí nyí oduwn che Muhammadu Dunama efu ódò 17th century kí lalegwudu í, owñ í chéné kwo south ye Shabu ewo kaké . Ewo le aboji ní amí ónu Emir ekí egwabia efu eí amone yí eneojima Hon. Justice Sidi Bage Muhammad I JSC rtd. Lafia ía mu ugbẹta eí alumají amí local ye ojima chiefdom kwí ẹgba akubi ígbale efu century megwélé.egba kí Mohamman Agwai dí oji ofa achoda (1881–1903), aja Lafia ía mu da'ja ka ki chi ogbogága efu eí Benue Valley, manyu oná aja ía mu bí téa tí Loko (mi56  [90 km] southwest), ùcha aji Benue . Efu ódò 1903, amí British, ki chene kia numale tona éí Northern Nigeria che mí Chief Musa ejuma àí Lafia'kí che emir ejuodudu . Amí ónu emirate nyí ùgbo íchaka ógbogege éí Lafia ukpe-úkpe Jo Benue province. Efu ódò 1967,efí ewọ Le, ía mu dí'ba yí Benue-Plateau state, manyu efu odó 1976, í che dí oji'ane Plateau state. abo ki chí oma'ne ku ma che étta ye Lafia chí amí ye Kanuri, Fulani Gwandara, Alago, Migilli (Koro). Í ño ní úwéwé ama akachí nyonyo. This is due to the hospitable nature of the indigenes and has made the city a miniature Nigeria.

Oji ôlu eñini Lafia alu kí Cha ka chugbo kama achoda amenwu kpaí unyí ùgbo ugbáté úkoche , í ño chugbo ku ma k‘enwu ehóo kwo wa, onwu chí soybeans, kpaí ugbate ugbo ku ma y'ája ùchu , Okoli kpikpa, okodu, kpaí Owu.uche eñwu óko elo , Owu eka kpaí érí color da tí Alu oguchekpo í chenwu ogbogága úcholo e cha ye í éfu ewo alí kumagba . Ùche eñwu orea í chewnu ómuné gé ka àmone año che ólolonwu che'fu í amí Fulani ku ma ní okunó .

Amí ofigbélí méjí kí chama ajofa che í Ari kpayí Dallah Dunama ye í Kanuri amóne (Bare-Bari) ama gwo ọwọ ñwu ùyi òfà Lafia Emirate. Í abojí Emir chí Sidi Bage, kwí efu òfà ofigbélí Dallah Dunama . Owñ gbegwuje ñu éne kí gbokpe oji òfà tule, kí chí Emir, HRH Isa Mustapha Agwai I (1976–2019).[2][3][4]

Úkoche ísakulu

Lafia chí únyí Úkoche ísakulu éí owo até í che ,ísakulu ki domo chí Unibacìítî yé Federal kí dí Lafia, Unibacìítî yí Nasarawa State Faculty yí Agriculture Lafia Campus, Isa Mustapha Agwai I Polytechnic Lafia, ísakulu ye amí nursí kpai amí Midwifery, Ísakulu ye Health Technology LAFIA, Collégé yí Agriculture Lafia, kpayí ugbáté yí ùgbo úkoche ísakulu National Open University yí Nigeria. Eño ní amí únyí wéwé owñ chí ísakulu èdo mëfa manyu únyí Úkoche ísakulu èdo megwejí . unyí úkoche ísakulu yí St Williams Cathedral, kí dejuona Abu ka'lo tí Jos efí ewọ lafia, I chu gbate Lafia diocese kpaí ku ma na chukọlọ wñ alo emaema .

Í deju ùgbo kí okó áne alé kwi Port Harcourt kpai oná yí ógbogege che one ye elíle kí de agbadé Makurdi kpaí Jos.kí úwéwé wñ efu egbaluka ye 2006 efu Lafia local government area kí che da bí 330,712.[5]

Climati

Lafia ché né íko ôlu ekpuna ,íko áne ebor , manyu ẹgba ka'kpa che egbe , akanya, a kacha adiko omí , kpaí ẹgba kenwu ma du'gbó katenwu kpaí elotate kpai ewane ,e chí juwe wñ chí e kwo ōgane 64°F lo tí 97°F Odo í ledaka chakaduù .í wa'né tí 59°F í ya lo táte gbí 103°F.[6][7][8]

Ekpuna manyi Eridodo

Kwo efu óchu ejuodudu léfu óchu ekéle , Lafia ajedo ẹgba ola ékpa kpayi manyu odudu ojoñwa ownu ola ékpa anyí àtte lo tí 94°F. Ẹgba kola akpa nyonyo chí efu ochù ẹkẹta,ki chī owea alumeji yí 97°F kpaí í wa'né tí 75°F. Á'yí àtte-wñ dí owea 86°F echene are experienced for 4.0 months during the chilly season. The coldest month is December, which has highs of 90°F and lows of 65°F.[6][7][6]

Sportu

Lafia chi ùgbo ugwuwu yí ama ruballu yí Nasarawa United, kí chí ùgbo ma arí úball kí chí lafia stadíum .

References

  1. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named nigerianstat1
  2. "Isah Mustapha Agwai 1 [1935-2019]". Daily Trust (in en-GB). 2019-01-17. Retrieved 2020-02-19. 
  3. "StackPath". leadership.ng. Retrieved 2020-02-19. 
  4. "Emir of Lafia buried amid tears". Punch Newspapers (in en-US). 11 January 2019. Retrieved 2020-02-19. 
  5. "Lafia, Nigeria – International Cities of Peace" (in en-US). Retrieved 2023-09-13. 
  6. 6.0 6.1 6.2 "Lafia Climate, Weather By Month, Average Temperature (Nigeria) - Weather Spark". weatherspark.com (in English). Retrieved 2023-08-27. 
  7. 7.0 7.1 "Lafia Annual Weather Averages". WorldWeatherOnline.com (in English). Retrieved 2023-08-27. 
  8. "Lafia, Nasarawa, NG Climate Zone, Monthly Averages, Historical Weather Data". tcktcktck.org. Retrieved 2023-08-27.