Wp/cnr/Branko Filipović Filo

Branko Filo Filipović je crnogorski slikar.

Biografija

Rođen je 27. juna 1924. godine, na Cetinju, u učiteljskoj familiji. Iz Cetinja odlazi u Beograd 1936. godine, đe nastavlja školovanje u Šestoj muškoj gimnaziji. Na Cetinje se vraća 1941., a godinu dana kasnije kao talac je interniran u Albaniju (Kavaja). Pomilovan je 1943. godine i oslobođen kao nepunoljetno lice. U Narodnooslobodilački pokret mobilisan je 1944. godine.

Na poziv Mila Milunovića, upisao je 1947. Umjetničku školu na Cetinju, kod profesora Petra Lubarde. Po premještanju škole u Herceg Novi odlazi u Beograd đe uči u Školi primjenjene umjetnosti. Krajem 1950. godine, u Herceg Novom nastavlja obrazovanje u Umjetničkoj školi, u klasi profesora Mirka Kujačića. Učestvuje na II saveznoj izložbi na Cetinju 1951. godine, poslije koje ga Ivan Tabaković predlaže za saradnju sa Milom Milunovićem. Akademiju likovnih umetnosti i specijalni tečaj završava 1955. godine u Beogradu kod Mila Milunovića. Uporedo sa studijama na Akademiji pohađa umetničku radionicu kod Jaroslava Kratine, đe pod uticajem fresko-slikarstva eksperimentiše sa slikarskim materijalom.

Pohađao je Accademia di Belle Arti u Rimu.

Bio je član prve crnogorske likovne grupe Trojica, od njenog osnivanja 1951. godine i galerije Penelope u Rimu. Sarađivao je i sa čuvenim galerijama u Parizu — Rive Gauche i Lambert.

Imao je 57 samostalnih izložbi— Cetinje, Titograd, Beograd, Rim, Zagreb, Brisel, Beč, Pariz, Ulcinj, Sombor, Budva, Bari, Duisburg, Kraljevo, Herceg Novi, Novi Sad, Ljubljana, Piran... Učestvovao je na preko 200 kolektivnih izložbi u zemlji i inostranstvu: Aleksandrija, Sarajevo, Pariz, Beograd, Dubrovnik, Pančevo, Njujork, Montreal, Bejrut, Fontemblo, Milano, Pariz, Bari, Erevan, Turne, Haselt, Šarlroa, Tunis, Kairo, Aleksandrija, Nikozija, Ankara, Varna, Berlin, Moskva, Štutgart, Frankfurt, Kipar, Ksanti, Rim, Budimpešta, Limasol, Kostroma...

Bio je predstavnik SFRJ na 44. bijenalu u Veneciji, 1990. godine.

Njegovi radovi nalaze se u mnogim muzejima i galerijama — Beograd, Cetinje, Brisel, London, Njujork, Beč, Lugano, Frajburg itd. i u privatnim kolekcijama u zemlji i inostranstvu.

Dobitnik je mnogobrojnih nagrada i priznanja, među kojima su: Savezna nagrada za zidno slikarstvo 1962.; Nagrada Cetinjskog likovnog salona 13. novembar, Cetinje, 1967.; Trinaestojulska nagrada NR Crne Gore, 1969.; otkupna nagrade na XV Memorijalu Nadežda Petrović, Čačak, 1989. Posthumno je dobio nagradu Petar Lubarda za izuzetno likovno djelo 2000. godine.

Za vanrednog člana Crnogorske akademije nauka i umjetnosti izabran je 26. novembra 1991. godine, a za redovnog 6. decembra 1996. godine.

Od 1950. godine član je ULUCG-a, a od 1954. godine ULUS-a.

Umro je u Beogradu 7. novembra 1997. godine.

Literatura

Monografija

FILO: Dengri, Ješa: Slikarstvo Branka Filipovića Fila, formiranje, konteksti, značenja, vrijednosti, str.17-86; Zoran Gavrić, Filovo ishiastičko pripremanje, str. 87-140; Sava Stepanov, Filo: etika, enformel, čisto slikarstvo, str. 141-212; Svetlana Racanović, Simultana prezentacija nepovezanih događaja, str 213-220, u: monografiji Filo, Narodni muzej Crne Gore, Cetinje 2011.
Leksikon crnogorskih umjetnika 1946-2001, Zeković Ljiljana, Filipović Branko Filo, Udruženje likovnih umjetnika Crne Gore, Podgorica, 2001, str. 78- 80.

Knjige

Protić B, Miodrag: Dvadeseti vek ̶ Umetničko blago Jugoslavije, Jugoslavija, Beograd, 1969, Enformel; Apstraktna umetnost: Predistorija, gest, materija, u: Srpskom slikarstvu XX veka, Nolit, Beograd, 1970, str. 504-514.
Trifunović, Lazar: Apstraktno slikarstvo u Srbiji, u: Od impresionizma do enformela, Nolit, Beograd, 1982, str. 33-41.
Denegri, Ješa: Enformel Branka Filipovića, u: Pedesete: teme srpske umetnosti 1950-1960, Svetovi, Novi Sad, 1993, str. 177-183.
Ćetković, Ratka: Likovni život − kritike, prikazi i članci: 1970 – 1985, Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Podgorica, 1996, str. 14.
Perović, Olga; Govor boje; IN MEMORIAM/ Branko Filipovi-Filo (17.6.1924 – 7.11. 1997), u: Likovna hronika: izbor iz Monitora 1993/1997, Monitor, Podgorica, 1998. str. 206-208; 225-227.
Šuvaković, Miško: Enformel, u: Pojmovnik moderne i postmoderne likovne umetnosti i teorije posle 1950. godine, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd, Prometej, Novi Sad, 1999, str. 82.
Gavrić, Zoran: Filovo ishiastičko pripremanje, Radovi na papiru 1954-1959, u: Filo Filipović, radovi na papiru 1954-1959, Centar za savremenu umetnost, Beograd, 2000.
Marović, Milan, M.: Prostor/vreme/ trajanje, Centar savremene umetnosti Crne Gore, Galerija „Most“, Podgorica, 2000, str. 135.
Merenik, Lidija: Kritički modeli (Nagrizanje), u: Ideološki modeli: srpsko slikarstvo 1945-1968, Beopolis, Beograd, 2001, str. 103, 104.
Denegri, Ješa: 1996, Branko Filipović Filo, u: Studentski kulturni centar kao umetnička scena, Studenrtski kulturni centar, Beograd, 2003, str. 328-330.
Stepanov, Sava; Sreto Bošnjak: Antologija srpskog slikarstva druge polovine XX veka, Ž. Ivanišević, Beograd, 2004, str. 41, 80.
Adžić, Marija: Branko Filipović Filo 1924-1997, Spomenica preminulih članova, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Podgorica, 2004.
Markuš, Zoran: Retrospektiva slika Branka filipovića Fila. Pre i posle enformela, Muzej savremene umetnosti (Politika, beograd, 16.2.1987), u: Strast i sumnji, Clio, beograd, 2004, str. 194-196.
Radulović, Ognjen: Vrhovi savremene crnogorske umjetnosti, Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Podgorica, 2004, str. 50-52.
Živković, Stanislav: Slikarstvo XX veka, Matica srpska, Novi Sad, 2005.
Vujošević, Nikola: Memento: crnogorska moderna umjetnost, NIP Pobjeda, Podgorica, 2005, str. 225- 232.
Bogavac, Branka: Filo Filipović, Lebdenje u uraganu, u: Crna Gora u Parizu. Razgovori i susreti sa umjetnicima, Pobjeda, Podgorica, 2007, str. 79-92.
Martinović, Niko, V: Branko Filipović Filo: Sazvežđa realnosti i apstrakcije, u: Crna Gora u slikarstvu XIX i XX vijeka, Oktoih, Podgorica, 2007, str. 174-180.
Zeković, Ljiljana: Branko Filipović Filo: Apstrakcija, ekspresija, barok u: Individualne likovne poetike, Centar savremene umetnosti Crne Gore, 2008, str. 96-100.
Lompar, Mladen: Filo Filipović u: Crnogorsko slikarstvo, Atlas group, Podgorica, 2010, str. 180-185.
Slovinić, Slobodan: Branko Filipović Filo – radovi na papiru, galerija „Centar“, Podgorica, novembar, 2000, u: Ars libris (1999-2012), Podgorica, 2013, str. 48-51.
Likovne poetike članova Crnogorske akademije nauka i imjetnosti, priredila: Zeković, Ljiljana: Crnogorska akademik ja nauka i umjetnosti, Odjeljenje umjetnosti, Podgorica 2015, Branko Filipović Filo, str. 73- 97.
Zeković, Ljiljana, Umjetnički muzej, Narodni muzej Crne Gore, Cetinje, 2017. str. 146 - 151.
164-165, 310-311.

Poveznica

Izvori

Mr Ljiljana Zeković
Branko Filipović - Filo