Wp/ann/Gini Ikwetọ
Gini Ikwetọ (òrere Guinea Ecuatorial me usem Sipen; Guinée équatoriale me usem Furans; Guiné Equatorial me usem Pọtugalu; Equatorial Guinea me usem uket-chieen̄) ìre ido me agan̄ ichep-ura me Afirika agan̄ Etete. Erieen̄ kan̄ ìkijeen̄ isibi ike ido yi okupbe igbet Ikwetọ mè Ọfọ Okwaan̄ Gini. Me acha 2021, otu-ifuk ebi ìluk me ido ya ìre 1,468,777.[1] Okike ijọn̄ kan̄ ìre 28,050 km².
Ama-ibot kan̄ ìre Malabọ; ama ile òmimin ichit me emen kan̄ ìre Bata. Usem mkpulu ìre usemSipen, eyi Furans mè eyi Pọtugalu.[2][3][4]
Otoko ìkup me ido ya ìre Fan̄ [Fang] (85.7%), Bubi (6.5%), Ndowe (3.6%), Annobon (1.6%), Bujeba (1.1%), ofifi kechilọ (1.1%). Erumfaka me ido ya ìre: ebi Kiristien (88.7%), ebi kpegọọk erumfaka geege (5.0%), ebi Isilam (4.0%), ebi erumfaka orọmijọn̄ (1.7%), echilọ (0.6%). Uwu inama-ikan me ido yi ìre eyi agwut iba (Senèt mè Chamba ọf Deputis). Ido yi ìkaan̄ lek me òso 12 Ọkitoba, 1968.
Gini Ikwetọ ìkaan̄ agan̄ iba: agan̄ òkup me lek achọ mè agan̄ òkup me akparalek ijọn̄ Afirika. Ama ìkup me agan̄ lek achọ ya ìre Bioko (eyi mgbọ ekigwen Fernando Pó) òkup me Ọfọ Okwaan̄ Gini mè Annobón, sọntiik achọ vọlukano ge, eyi ọmọ gaalek orebe ama òkup me agan̄ osiki me lek Ikwetọ me ido ya. Achọ Bioko ore ama òfofo agan̄ inyọn̄ ichit me ido ya; emen kan̄ si ke ama-ibot ido ya, Malabọ, okup. Sawo Tome Pirinsipe, ido òkup me lek achọ mè ikitumu usem Pọtugalu, ìkup me etete Bioko mè Annobón. Rio Muni ore agan̄ ido ya òkup me akparalek ijọn̄ Afirika. Ido ìtatap ikana Rio Muni ìre Kamerun me agan̄ inyọn̄, mè Gabọn̄ me osiki mbum-ura. Îre me agan̄ yi ke Bata, ama ile òmimin ichit me ido yi okup. Ciudad de la Paz, aya ama-ibot ekinamabe me ubọk mgbọ keyi, ìkup me agan̄ yi si. Rio Muni îkaan̄ si asabọn achọ kire Corisco, Elobey Grande, mè Elobey Chico. Ido yi ìre ge me Ntitiin̄ Afirika, Francophonie, OPEC mè CPLP.
Nrọnnye[edit source]